Te badania powinna wykonać każda kobieta. Objawy są mniej typowe niż u mężczyzn

Według danych Światowej Organizacji Zdrowia choroby serca odpowiadają za ponad połowę przedwczesnych zgonów wśród kobiet – 55 proc. w porównaniu z 43 proc. u mężczyzn.

W Polsce problem ten dotyczy setek tysięcy pacjentek rocznie. Po 40. roku życia stan zdrowia serca Polek gwałtownie się pogarsza, a po menopauzie ryzyko zawału i udaru wzrasta kilkukrotnie.

Do najczęstszych chorób układu krążenia wśród kobiet należą:

• choroba wieńcowa,

• nadciśnienie tętnicze,

• niewydolność serca,

• zaburzenia rytmu,

• udar mózgu.

Wiele z tych schorzeń rozwija się po cichu, latami bez wyraźnych objawów. Dlatego regularne badania profilaktyczne są kluczowe.

Zobacz także: Przybywa cukrzyków. "Te czynniki powodują gwałtowny wzrost zachorowań"

Do okresu menopauzy kobiety chronione są przez estrogeny, czyli hormony, które wspierają elastyczność naczyń i korzystnie wpływają na poziom cholesterolu. Po 50. roku życia, gdy produkcja estrogenów ustaje, w organizmie dochodzi do zmian metabolicznych. Wzrasta ciśnienie tętnicze, pogarsza się profil lipidowy, przybywa tkanki tłuszczowej, a ściany naczyń stają się mniej sprężyste.

Jak wyjaśnia prof. dr hab. n. med. Marcin Grabowski z Kliniki Kardiologii Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego w wypowiedzi cytowanej przez PAP, kobiety chorują na serce podobnie jak mężczyźni, ale zazwyczaj 10 lat później.

"Kobiety zapadają na choroby sercowo-naczyniowe później i umierają później niż mężczyźni, ale ze względu na dłuższy czas ich życia te późne zachorowania i zgony stanowią istotne obciążenie systemów opieki zdrowotnej na całym świecie" - czytamy w publikacji "Serce kobiety Odmienności diagnostyki i terapii chorób układu krążenia u kobiet".

Niestety, ich szanse na przeżycie zawału są mniejsze – z powodu wieku, ale też częstszych chorób współistniejących.

Różnice dotyczą również anatomii. - Choroba niedokrwienna serca u kobiet przebiega inaczej niż u mężczyzn, ponieważ serce kobiety waży mniej, ale kurczy się częściej, a przy każdym skurczu wyrzuca mniej krwi niż serce męskie. Jego naczynia wieńcowe mają mniejszą średnicę, cieńsze ściany i kręty przebieg, a krążenie oboczne jest mniej rozwinięte - wyjaśniała podczas konferencji "Quo vadis medicina?" dr hab. Małgorzata Peregud-Pogorzelska z Pomorskiego Uniwersytetu Medycznego.

Dlatego zawał u kobiet często przebiega nietypowo – zamiast silnego bólu w klatce pojawiają się nudności, duszność, zmęczenie czy ból w nadbrzuszu. To sprawia, że wiele pacjentek trafia do szpitala zbyt późno.

Zobacz także: Najlepszy pokarm dla serca. Bogactwo magnezu i potasu

Wczesne wykrycie zaburzeń pracy serca może znacząco zmniejszyć ryzyko zawału lub udaru. Eksperci zalecają, aby kobiety, szczególnie po 40. roku życia, regularnie wykonywały:

• pomiar ciśnienia tętniczego – ponieważ nadciśnienie to jeden z głównych czynników ryzyka chorób serca, a przez długi czas może nie dawać objawów.

• lipidogram – badanie frakcji cholesterolu (LDL, HDL, trójglicerydy) pozwala ocenić ryzyko miażdżycy i choroby wieńcowej,

• poziom glukozy na czczo i hemoglobiny glikowanej (HbA1c) – cukrzyca znacznie zwiększa ryzyko chorób sercowo-naczyniowych,

• EKG lub echo serca – pomagają wykryć zaburzenia rytmu, przerost mięśnia sercowego i niewydolność,

• badanie Lp(a) – stosunkowo nowy, ważny marker ryzyka chorób sercowo-naczyniowych.

Lipoproteina(a), oznaczana jako Lp(a), to cząsteczka podobna do cholesterolu LDL, ale zawierająca dodatkowe białko – apo(a). Jej nadmiar we krwi przyspiesza proces miażdżycowy i może powodować zawał nawet u osób bez klasycznych czynników ryzyka, takich jak nadwaga czy wysokie ciśnienie.

Europejskie Towarzystwo Kardiologiczne zaleca, by każdy dorosły wykonał to badanie przynajmniej raz w życiu, a zwłaszcza kobiety po 40. roku życia.

- Lipoproteina (a) to bardzo nowoczesny parametr. Nie z tych, co były kiedyś odkryte i włożone do szafy. To kolejne osiągnięcie medycyny. Wypadałoby z tego badania powszechniej korzystać, by precyzyjniej ocenić ryzyko sercowo-naczyniowe - wyjaśniła prof. Agnieszka Pawlak, kardiolożka i specjalistka chorób wewnętrznych w rozmowie z PAP.

Poziom Lp(a) jest zapisany w genach i nie zmienia się istotnie przez całe życie, dlatego wystarczy wykonać badanie jednorazowo. Warto tego dopilnować, co potwierdził w rozmowie z WP abcZdrowie prof. Maciej Banach, specjalista w dziedzinie kardiologii i lipidologii.

- Choć podwyższone stężenie lipoproteiny (a) może mieć nawet co piąty Polak, czyli ok. 6 mln osób, to praktycznie nikt go nie bada, bo pacjenci o nim nie wiedzą. Tymczasem to czynnik, za który w 90 proc. odpowiada genetyka - tłumaczył lekarz.

- Jeśli ten czynnik pozostaje niewykryty, może znacząco ograniczyć naszą długowieczność, zwiększając ryzyko zawału czy udaru. Zwłaszcza że jest całkowicie niezależny od innych czynników ryzyka. Oznacza to, że nawet pacjent, który ma prawidłowe ciśnienie i poziom cholesterolu, nie ma cukrzycy i jest szczupły, może nagle dostać zawału, mając podwyższoną lipoproteinę (a) - dodał prof. Banach.

Magdalena Pietras, dziennikarka Wirtualnej Polski

Źródła

1. WP abcZdrowie
2. Polska Agencja Prasowa
3. Po dyplomie