W PRL pił każdy. A jak podpiwek wpływa na ciało?

Podpiwek to tradycyjny napój fermentowany przygotowywany z prażonego jęczmienia, cukru oraz drożdży. Jego powstawanie opiera się na krótkiej fermentacji, czyli procesie, w którym drożdże rozkładają cukry i wytwarzają niewielkie ilości alkoholu oraz dwutlenek węgla. Z tego powodu napój jest lekko musujący, a zawartość alkoholu jest bardzo niska, najczęściej poniżej 0,5 proc.

Ciemny kolor oraz karmelowo-palony smak wynika z użycia prażonego zboża, a nie z chmielu, dlatego podpiwek nie jest wyrobem z piwa. Skład i smak może się różnić w zależności od ilości cukru oraz czasu fermentacji. Te czynniki wpływają także na końcową kaloryczność napoju.

Podpiwek jest napojem stosunkowo niskokalorycznym, choć konkretna wartość zależy od receptury i ilości dodanego cukru. Najczęściej dostarcza około 20-40 kcal na 100 ml, dlatego szklanka może mieć od 50 do 90 kcal.

W składzie znajdują się głównie węglowodany pochodzące z cukru, zwykle w ilości kilku gramów na 100 ml. Tłuszczu się w nim nie znajdzie, a białko jedynie w śladowej zawartości. Przez to podpiwek pełni raczej rolę napoju orzeźwiającego niż źródła składników odżywczych i często funkcjonuje jako lżejsza alternatywa dla słodzonych napojów gazowanych.

Fermentacja w podpiwku jest łączona z łagodnym wpływem na układ trawienny, głównie ze względu na zawartość drożdży oraz składników ich przemiany. U wielu osób napoje fermentowane są lepiej tolerowane niż klasyczne słodkie trunki, ponieważ cukry są częściowo przetwarzane w trakcie fermentacji. Często mówi się, że taki napój jest "lżejszy" dla żołądka, ale dowody naukowe w tym zakresie są ograniczone. Reakcja organizmu jest indywidualna i zależy od ilości wypitego podpiwka, stopnia fermentacji oraz wrażliwości jelit.

Podpiwek nie jest substancją probiotyczną w ścisłym znaczeniu, a ewentualny efekt trawienny jest tylko łagodny.

Podpiwek może zawierać niewielkie ilości witamin z grupy B, głównie B1, B2 oraz B6, ponieważ ich źródłem są drożdże i słód zbożowy, czyli składniki wykorzystywane do fermentacji. Jest to raczej symboliczne i nieporównywalne do pełnoziarnistych produktów zbożowych i fermentów mlecznych. Jedna szklanka podpiwka nie pokryje istotnej części dziennego zapotrzebowania na te witaminy.

Napój dostarcza także śladowe ilości składników mineralnych, takich jak potas oraz magnez, które akurat pochodzą z surowca zbożowego. Ich udział w diecie jest niewielki, dlatego podpiwek nie powinien być traktowany jak solidne źródło witamin ani minerałów, lecz raczej dodatek smakowy z drobnym akcentem odżywczym.

Podpiwek zawiera cukier, który jest dodany na etapie przygotowania, dlatego wpływ tego napoju na poziom glukozy we krwi zależy głównie od wielkości wypitej porcji. Napój dostarcza kilka gramów cukru na 100 ml, a większa szklanka może zawierać ich kilkanaście gramów.

Fermentacja obniża część cukrów, ale nie eliminuje ich całkowicie. Niewielka porcja nie wywoła odczuwalnej reakcji, jednak przy większych ilościach wzrost glukozy będzie zauważalny. Z tego powodu podpiwek nie jest dobrym wyborem dla osób z insulinoopornością lub cukrzycą i dlatego powinien pojawiać się raczej okazjonalnie, a nie w postaci napoju do codziennego nawodnienia.

Podpiwek może zawierać śladowe ilości alkoholu, ponieważ powstaje w wyniku fermentacji drożdżowej. Jednak zawartość alkoholu zwykle jest bardzo niska i najczęściej mieści się poniżej 0,5 proc., choć dokładna wartość zależy od receptury oraz czasu fermentacji. Przy dłuższym dojrzewaniu ilość alkoholu może nieznacznie wzrosnąć, dlatego domowe wersje są bardziej zmienne niż produkty gotowe dostępne w sklepach.

Dla większości dorosłych niewielka porcja nie ma znaczenia zdrowotnego, jednak u dzieci, kobiet w ciąży oraz osób całkowicie unikających alkoholu nawet śladowe ilości mogą być istotne. Z tego powodu warto traktować podpiwek jak napój fermentowany z niską, ale niezerową zawartością alkoholu, a przy tego rodzaju produktach należy zachować szczególną ostrożność.

Podpiwek znów pojawia się na językach, ponieważ wpisuje się w szerszy trend powrotu do fermentowanych napojów oraz prostych receptur opartych na kilku składnikach. Coraz więcej ludzi zwraca uwagę na proces powstawania żywności i chętniej sięga po produkty mające coś wspólnego z domową produkcją oraz tradycją. Dodatkową rolę odgrywa tutaj nostalgia, ponieważ smak podpiwka przywraca wspomnienia z dawnych lat, gdy wybór napojów był znacznie mniejszy.

Warta podkreślenia jest także stosunkowo niska kaloryczność w porównaniu ze standardowymi słodzonymi napojami. Brak kofeiny również dla wielu osób jest dużym plusem. Zainteresowanie podpiwkiem wynika bardziej z mody na fermentację i sentymentu niż z jego wyjątkowych właściwości zdrowotnych.

Podpiwek to ciekawy przykład napoju z długą historią, który wraca głównie dzięki modzie na fermentację i swoją cegiełkę dorzuca również sentyment do dawnych smaków. Może być lekkim, okazjonalnym urozmaiceniem diety, ale nie będzie produktem z istotnymi właściwościami odżywczymi. Warto traktować go przede wszystkim jak ciekawy napój smakowy, bez przypisywania mu funkcji prozdrowotnych.

Źródła

1. NaukaJedzenia.pl