Zespół preekscytacji – przyczyny, objawy, diagnostyka i leczenie
Zespół preekscytacji to wrodzona choroba serca, której istotą jest obecność dodatkowej drogi przewodzenia w sercu. U około połowy osób z tą anomalią nie pojawiają się żadne objawy, niemniej choroba może być groźna. Podstawowym badaniem pozwalającym ją zdiagnozować jest elektrokardiogram (EKG), w którym występują charakterystyczne dla tego zespołu nieprawidłowości. Co warto wiedzieć?
1. Co to jest zespół preekscytacji?
Zespół preekscytacji (ang. Pre-excitation syndrome) to schorzenie wrodzone dotyczące serca, mające związek z występowaniem dodatkowego pęczka mięśniowego. Związane z tym pobudzenie jest przewodzone niezależnie od węzła przedsionkowo-komorowego, czyli fizjologicznego elementu przewodzącego impuls elektryczny z przedsionków do komór.
Istnieją różne typy dróg dodatkowych, które łączą różne struktury serca i prowadzą do powstania różnych zespołów klinicznych. Najczęstszy typ zespołu preekscytacji ma związek z obecnością pęczka Kenta.
To pęczek mięśniowy łączący przedsionek z komorą serca poprzez bruzdę przedsionkowo-komorową. Objawy związane z obecnością tego typu drogi dodatkowej, częstoskurcz nawrotny przedsionkowo-komorowy z charakterystycznym obrazem elektrokardiograficznym nazywa się zespołem Wolffa-Parkinsona-White’a (lub zespołem WPW).
To najczęstsza postać zespołu preekscytacji, dotycząca 95 procent przypadków. Szacuje się, że zespół preekscytacji występuje u co najmniej 1 do 3 osób na 1000. Stwierdza się je niemal dwa razy częściej u mężczyzn niż u kobiet. Jedna osoba może posiadać dwie lub trzy (i więcej) drogi dodatkowe.
2. Przyczyny i objawy zespołu preekscytacji
Dodatkowy szlak przewodzenia przedsionkowo-komorowego impulsów elektrycznych tworzy się w czasie embriogenezy podczas kształtowania się tak zwanych pierścieni włóknistych. To defekt wrodzony.
Pierwsze symptomy zespołów preekscytacji po raz pierwszy pojawiają się w dzieciństwie lub u młodych dorosłych. Warto jednak zaznaczyć, że w grupie osób, u których w badaniu stwierdza się elektrokardiograficzne cechy preekscytacji, objawy chorobowe manifestują się zaledwie u połowy z nich.
Obecność dodatkowego pęczka mięśniowego łączącego przedsionek i komorę serca umożliwia konkurencyjne przewodzenie prądu. To może być przyczyną różnych zaburzeń rytmu serca.
Podstawowym objawem zespołu preekscytacji są napady kołatania serca. Arytmia ma charakter nawracający. Częstość nawrotów i czas trwania napadu bywa różny. Może trwać zarówno kilka sekund, jak i kilka godzin.
Czasem obserwuje się także omdlenia, może także dojść do wystąpienia nagłego zatrzymania krążenia i nagłej śmierci sercowej. Oznacza to, schorzenie nie tylko obniża jakość codziennego funkcjonowania, ale i wiąże się z ryzykiem nagłego zgonu.
3. Diagnostyka zespołu preekscytacji
Jedyna metoda diagnostyczna w tej jednostce chorobowej to EKG (elektrokardiogram). W badaniu obserwuje się różne zmiany elektrokardiograficzne.
Zespoły preekscytacji wykrywa się u mniej niż 0,25% osób, które zostały poddane badaniu elektrokardiograficznemu. Jednak rzeczywista częstość występowania dodatkowych dróg przewodzenia impulsów elektrycznych między przedsionkami a komorami mięśnia sercowego jest zdecydowanie większa.
Ma to związek z tym, że u wielu pacjentów przewodzenie zstępujące (tj. z przedsionków do komór) może mieć charakter przerywany (tzw. intermitująca droga dodatkowa) lub przewodzenie możliwe jest wyłącznie w kierunku wstecznym, z komór do przedsionków (tzw. utajona droga dodatkowa).
Ostateczne rozpoznanie zespołu preekscytacji stawia się w podczas inwazyjnego badania elektrofizjologicznego. Pozwala on na określenie lokalizacji pęczka dodatkowego, a także jego charakterystykę i stopień zagrożenia ciężkimi powikłaniami.
4. Leczenie zespołu preekscytacji
Zespół preekscytacji może być leczony farmakologicznie i chirurgicznie. U chorych z przyspieszoną i nieregularną akcją komór serca w ostrej fazie mogą wymagać podania leków antyarytmicznych.
To propafenon, prokainamid i flekainid. Może być także wymagana kardiowersja elektryczna. W leczeniu przewlekłym arytmii, która ma związek z obecnością drogi dodatkowej, wdraża się takie leki jak propafenon, sotalol, flekainid, beta-adrenolityki (beta-blokery) czy amiodaron.
Zniesienie ryzyka pojawienia się potencjalnie śmiertelnych zaburzeń rytmu serca i wyleczenie umożliwia zabieg przezskórnej ablacji drogi dodatkowej. Jego skuteczność jest bardzo wysoka i sięga 98%.
Zobacz także:
Skorzystaj z usług medycznych bez kolejek. Umów wizytę u specjalisty z e-receptą i e-zwolnieniem lub badanie na abcZdrowie Znajdź lekarza.