Zwężenie zastawki aortalnej - przyczyny, objawy, rozpoznanie i leczenie
Zwężenie zastawki aortalnej powoduje zmniejszenie światła lewego ujścia tętniczego, co utrudnia odpływ krwi z lewej komory serca do aorty. Wada ta może być wrodzona albo spowodowana zmianami wstecznymi w jej obrębie, przede wszystkim zwapnieniem, za które odpowiadają nadwaga i otyłość, dyslipidemie czy palenie tytoniu. Do powstania choroby przyczyniają się także: nadczynność przytarczyc, cukrzyca, nadciśnienie tętnicze, niewydolność nerek i schorzenia reumatyczne.
1. Przyczyny zwężenia zastawki aortalnej
Serce w największym uproszczeniu to mięsień tłoczący krew oraz zastawki, które są rodzajem zaworów kierujących przepływem krwi z tętnic do aorty. Zwężenie zastawki aortalnej to inaczej stenoza zastawki aortalnej lub zwężenie lewego ujścia tętniczego. Ten rodzaj wady serca powoduje, że lewa komora serca jest przeciążona i dochodzi do jej przerostu. Najczęściej jest to wada nabyta, spowodowana przez zwyrodnienie płatków zastawki lub chorobę reumatyczną. Wrodzona stenoza zastawki może wynikać z dwupłatkowej zastawki aorty.
Ściana serca nie jest dostatecznie zaopatrzona w krew, co spowodowane jest obniżonym ciśnieniem w aorcie wstępującej i odchodzących od niej naczyniach wieńcowych (jedynym źródle zaopatrzenia serca w krew) oraz zwiększoną grubością ściany lewej komory. Wskutek tego wada zastawki aortalnejpogłębia się, siła skurczu jest mniejsza – przez to pewna ilość krwi pozostaje w komorze, co utrudnia z kolei spływ krwi z lewego przedsionka, a tym samym – z krążenia płucnego. Może powodować to powstanie nadciśnienia płucnego.
2. Objawy zwężenia zastawki aortalnej
W początkowym okresie choroby wada zastawki aortalnej jest bezobjawowa. Pogrubiały mięsień sercowy ma większe zapotrzebowanie na tlen i substancje odżywcze. Krążenie wieńcowe nie dostarcza z krwią odpowiedniej ilości tlenu, co powoduje występowanie objawów dławicowych nawet przy prawidłowych tętnicach wieńcowych. Przerośnięte serce jest nadmiernie wrażliwe na uszkodzenie niedokrwienne. Z tego powodu zawały serca są bardziej rozległe, a śmiertelność większa niż u pacjentów bez przerostu mięśnia sercowego.
Wada serca polegająca na zwężeniu zastawki aortalnej jest chorobą przewlekłą, rozwijającą się w przeciągu lat. Z chwilą pojawienia się objawów, ryzyko nagłego zgonu sercowego znacznie wzrasta. Choroba może początkowo nie dawać oznak, potem zaś mogą pojawić się: ból dławicowy, omdlenia, zawroty głowy, osłabienie, zmniejszenie tolerancji wysiłku, zaburzenia widzenia, duszność, kołatanie serca. Mogą również wystąpić migotanie komór lub obrzęk płuc, prowadzące do zgonu. W trakcie osłuchiwania okolicy serca słyszalny jest skurczowy szmer wyrzutu wywołany przepływem krwi przez zwężone ujście. Tętno wyczuwalne na tętnicy szyjnej lub promieniowej jest małe, leniwe.
3. Rozpoznanie i leczenie chorób zastawek serca
Zwężenie zastawki aortalnej można wykryć podczas badania osłuchowego, EKG, ECHO serca, a nawet na zdjęciu rentgenowskim. Leczenie ma charakter zachowawczy. W poważniejszych zwężeniach wdraża się terapię chirurgiczną. Gdy dochodzi do zastoju w krążeniu płucnym, podaje się leki moczopędne i inhibitory konwertazy angiotensyny. W przypadku bólu w klatce piersiowej podaje się beta-blokery i azotany. W dużym zwężeniu rozważa się leczenie inwazyjne, polegające na operacyjnej wymianie zastawki z możliwością wszczepienia zastawki sztucznej mechanicznej lub biologicznej.
W ciężkiej stenozie metodami leczenia zabiegowego są: operacja wymiany zastawki, przezcewnikowe wszczepienie zastawki aortalnej, walwuloplastyka (przezskórna walwuloplastyka balonowa). Decyzja o podjęciu zabiegu na zastawce oraz jego charakterze powinna być podejmowana indywidualnie. W przypadku odstąpienia od operacji konieczne są kontrole w odstępach trzech lub sześciu miesięcy. Powikłania zwężenia zastawki aortalnej to zatory obwodowe, infekcyjne zapalenie wsierdzia, prawokomorowa niewydolność serca i nagły zgon.
Nie czekaj na wizytę u lekarza. Skorzystaj z konsultacji u specjalistów z całej Polski już dziś na abcZdrowie Znajdź lekarza.