Trwa ładowanie...
Artykuł zweryfikowany przez eksperta: Lek. Magdalena Pikul

Białko S

Avatar placeholder
05.09.2013 14:41
Białko S
Białko S

Białko S wspólnie w białkiem C pełnią w organizmie funkcję naturalnych inhibitorów procesów krzepnięcia. Stanowią one istotny element równowagi między aktywnością czynników prozakrzepowych, a aktywnością czynników hamujących procesy krzepnięcia, dzięki czemu w zdrowym organizmie krew krąży w postaci płynnej i nie dochodzi do powstawania zakrzepów w naczyniach. Oba te białka są produkowane przez komórki wątroby przy udziale witaminy K. Białko S jest kofaktorem antykoagulacyjnego i fibrynolitycznego działania aktywnego białka C, które poprzez proteolityczny rozkład inaktywuje czynniki krzepnięcia Va oraz VIIIa. W osoczu białko S występuje w 40% w postaci wolnej (aktywnej biologicznie), a w 60% w postaci nieaktywnej, która jest związana z białkiem wiążącym frakcję C4b dopełniacza. Niedobór białka S prowadzi do zwiększenia ryzyka wystąpienia chorób zakrzepowo-zatorowych, takich jak zakrzepica żył głębokich i zator tętnicy płucnej.

spis treści

1. Metody oznaczania i wartości prawidłowe białka S

W celu oznaczenia białka S pobiera się próbkę krwi żylnej, którą przelewa się do probówki zawierającej 3,8% cytrynianu sodowego (w stosunku 1 część cytrynianu do 9 części krwi), co ma zapobiegać procesom wykrzepiania krwi w probówce.

Aktywność białka S określa się na podstawie przedłużenia czasu protrombinowego (PT) lub czasu kaolinowo-kefalinowego (APTT) w próbce osocza zmieszanej z osoczem z niedoborem białka S, po uprzednim dodaniu białka C. Oprócz oznaczania aktywności istnieje również możliwość ilościowego oznaczenia stężenia całkowitego białka S, oraz oddzielnie jego frakcji wolnej. Wykorzystuje się w tym celu różne metody immunochemiczne. W przypadku oznaczania frakcji wolnej niezbędne jest wcześniejsze odizolowanie frakcji związanej za pomocą specjalnych przeciwciał. Chociaż badania te nie są tak do końca wystandaryzowane to i tak oznaczanie stężenia całkowitego białka S oraz jego frakcji wolnej ma największe znaczenie w diagnostyce trombofilii.

Zobacz film: "Badania krwi - bilirubina"

Wartości prawidłowe dla białka S to jego aktywność stanowiąca od 70% do 140% normy dla osób zdrowych. Stężenie całkowite białka S waha się w granicach od 20 do 25 mg/l, z czego 40% powinna stanowić frakcja wolna.

2. Interpretacja wyników oznaczania białka S

Niedobór białka S jest jedną z przyczyn wrodzonych trombofilii, czyli stanów związanych z nadkrzepliwością krwi. Możemy wyróżnić kilka typów wrodzonego (uwarunkowanego genetycznie) niedoboru białka S, takich jak:

  • typ I – czyli zmniejszenie całkowitego stężenia białka S (do około 50%), frakcji wolnej (poniżej 20%), a także jego aktywności;
  • typ II – prawidłowe stężenie całkowitego białka S i jego frakcji wolnej, ale za to obniżona jego aktywność;
  • typ III – prawidłowe stężenie całkowite białka S, ale zmniejszone stężenie frakcji wolnej i jego aktywności (poniżej 40%).

Występowanie trombofilii wiąże się z rozwojem zakrzepicy żył, a w konsekwencji z możliwością powstawania zatorów oraz powikłań położniczych, takich jak poronienia, zwłaszcza w II i III trymestrze ciąży.
Do nabytych przyczyn zmniejszonej aktywności białka S zaliczamy niedobór witaminy K, stosowanie doustnych antykoagulantów, różne schorzenia wątroby, zespół rozsianego wykrzepiania wewnątrznaczyniowego (DIC), sepsę oraz stosowanie doustnych środków antykoncepcyjnych.

Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.

Polecane dla Ciebie
Pomocni lekarze