Dziurawiec – zastosowanie, przeciwwskazania, przepisy

Dziurawiec zwyczajny, inaczej zwany zielem świętojańskim, to roślina o różnorodnym zastosowaniu. Porasta polany, łąki, zbocza, skraje lasów i widne zarośla. Jest jednym z najbardziej znanych i najczęściej stosowanych ziół. Czym charakteryzuje się dziurawiec? Jakie ma działanie lecznicze w schorzeniach żołądka i kamicy moczowej? Czy dziurawiec pomaga na stres?

Zobacz film: "Te zioła wspomogą pracę wątroby i pęcherzyka żółciowego"

1. Właściwości dziurawca

Dziurawiec zwyczajny ( łac.Hypericum perforatum) jest rośliną wieloletnią, dorastającą do około 70 cm, posiada sztywną łodygę, która rozgałęzia się w górnej części. Był wykorzystywany już w czasach Hipokratesa na przełomie V i IV wieku przed naszą erą. W XVI wieku słynny szwajcarski lekarz Paracelsus pisał o dziurawcu jako o leku na nerwy.

Roślina ta, bardzo popularna w Europie, posiada łodygę do 60 cm i liście, które pod światło wyglądają jak podziurawione - stąd jej nazwa. Dziury te są zbiorniczkami zawierającymi lotne olejki. Dziurawiec kwitnie od czerwca do września; kwiaty są pieciopłatkowe, o żółtym kolorze.

Surowcem zielarskim jest ziele dziurawca, które zbierane jest w czasie kwitnienia, a następnie suszone w przewiewnym i zacienionym miejscu. Podczas zbioru ziela dziurawca ścina się szczyty kwitnących pędów, zostawiając około 1/3 części dziurawca pod ziemia. Rośliny przekwitnięte nie są zbierane.

Dziurawiec charakteryzuje się właściwościami leczniczymi, które zawdzięcza takim substancją jak hyperycyna, hyperozyd, a także hyperforyn. Jest on bardzo skutecznym lekiem na szereg chorób, w tym również na depresję.

Hyperycyna to czerwony barwnik, który ma działanie moczopędne, hyperozyd uszczelnia naczynia włosowate i ma działanie przeciwbiegunkowe, a hyperforyd ma właściwości antybiotyczne.

Dziurawiec zwyczajny bogaty jest w:

• olejki eteryczne,
• kwasy organiczne,
• pektynę,
• węglowodany,
• sole mineralne,
• witaminę A,
• witaminę C.

Dziurawiec możemy stosować w kilku postaciach, m.in.:

• nalewki,
• tabletek,
• naparu z ziół (jest także składnikiem różnych ziołowych mieszanek).

2. Zastosowanie dziurawca

Już w starożytności dziurawiec znany był jako lekarstwo wszechstronne. Działa m.in.:

• przeciwzapalnie,
• żółciopędnie,
• moczopędnie,
• przeciwbólowo,
• przeciwgorączkowo,
• uspokajająco,
• przeciwdepresyjnie,
• rozkurczająco,
• ściągająco,
• antyseptycznie,
• gojąco,
• antybakteryjnie,
• robakobójczo.

Stosowanie tej rośliny zalecane jest w przypadku:

• zaburzenia krążenia,
• dny moczanowej,
• nadciśnienia tętniczego,
• kruchości naczyń krwionośnych,
• reumatoidalnego zapalenia stawów,
• zaburzeń snu,
• stanów niepokoju, obniżenia nastroju, wyczerpania nerwowego,
• zaburzeń depresyjnych,
• wahań nastroju przy menopauzie,
• migrenowych bólów głowy,
• nowotworó,
• chorób przewlekłych,
• schorzeń dróg oddechowych (grypa, angina, astma, dolegliwości płucne, zapalenie oskrzeli, przeziębienie),
• zapalenia jelita grubego,
• zapalenia nerek,
• zapalenia pęcherza moczowego,
• zaburzeń pracy przewodu pokarmowego (wzdęcia, biegunki, wrzody żołądka i dwunastnicy, nieżyty jelit i żołądka),
• chorób dróg żółciowych i wątroby.

3. Schorzenia żołądka i dróg żółciowych

Substancje zawarte w dziurawcu działają żółciotwórczo. Szklanka naparu (łyżka ziół lub torebka na szklankę wrzątku), wypita po spożyciu posiłku, pobudza trawienie i pomaga zwalczyć uczucie sytości.

Flawonoidy, które zawarte są w herbacie z dziurawca, działają rozkurczowo na drogi żółciowe, zapobiegając tworzeniu się kamieni. W przypadku tego typu schorzeń powinniśmy pić taki napar 3 lub 4 razy dziennie po pół szklanki, co najmniej godzinę przed posiłkiem.

Dziurawiec jest zalecany w stanach zapalnych i skurczowych dróg żółciowych, osłabieniu czynności wątroby, * w przypadku zastoju żółci w pęcherzyku żółciowym.

Zalecany jest również w przypadku: stanów zapalnych błony śluzowej żołądka, braku apetytu, zapaleniu jelit, zgagi, wzdęć, biegunki, * bólów brzucha.

4. Kamica moczowa

Medycyna naturalna wykorzystuje również dziurawiec zwyczajny w leczeniu kamicy moczowej.

Roślina ta ma bowiem działanie moczopędne, co sprawia, że zwiększa wydalanie moczu nawet o około 30 proc.

Zawarta w dziurawcu hiperycyna barwi napar z tej roślina na czerwono i zwiększa wrażliwość na światło słoneczne. Dlatego też przyjmując napary z dziurawca, należy unikać słońca.

Konsekwencją może być silne poparzenie i porażenie słoneczne.

5. Dziurawiec na stres

Dziurawiec zwyczajny ma również działanie uspokajające i przeciwdepresyjne. Może być zatem stosowany w sytuacji niepokoju, silnego stresu, wyczerpania nerwowego.

Działanie uspakajające dziurawiec zwyczajny zawdzięcza hyperycynie. Hyperycyna hamuje rozkład serotoniny. Zbyt mała ilość serotoniny w organizmie objawia się pogorszonym nastrojem, lękiem, przygnębieniem i stresem.

6. Dziurawiec na skórę

Dziurawiec zwyczajny to nie tylko leczenie schorzeń żołądka, kamicy czy też uspokajanie w sytuacjach stresowych.

Dziurawiec zwyczajny można wykorzystać również zewnętrznie jako preparat do szybszego gojenia ran, odmrożeń i oparzeń. Ma bowiem działanie ściągające i regeneruje uszkodzoną skórę.

Zawarty w dziurawcu olejek eteryczny jest jednym ze składników kremów, które regenerują skórę. Można również wykorzystać tę roślinę do płukania jamy ustnej w przypadku zapalenia dziąseł, a także gardła).

Lekki napar z dziurawca (pół łyżki ziela na 1 szklankę wrzątku) możemy stosować do przemywania skóry z ropniami, wrzodami lub trądzikiem.

7. Środek na bielactwo

Wyciąg z dziurawca można stosować także w leczeniu bielactwa - zaniku pigmentu skóry. Preparaty stosowane są doustnie. Jednocześnie smarujemy miejsca dotknięte chorobą olejem lub sokiem z dziurawca.

8. Dziurawiec a leki antykoncepcyjne

Nie jest zalecane łączenie dziurawca z lekami antykoncepcyjnymi stosowanymi doustnie. Substancje zawarte w tej roślinie obniżają poziom estrogenów, a także zmniejszają skuteczność działania tych leków. Efektem łączenia dziurawca i leków antykoncepcyjnych może być zapłodnienie.

9. Przeciwwskazania do stosowania dziurawca

Mimo licznych dobroczynnych właściwości dziurawca, nie w każdym przypadku można go stosować. Roślina ta wchodzi w interakcje z innymi lekami, posiada również zdolność do wypierania ich z komórek.

Dzieje się tak, ponieważ dziurawiec zwiększa aktywność glikoproteiny P, która nie dopuszcza do kumulowania się różnych składników w organizmie i prowadzi do usuwania ich z komórek.

Ziele to zwiększa również aktywność enzymów wątrobowych, takich jak cytochrom P-450, który przyspiesza metabolizm niektórych substancji, jednocześnie zmniejszając ich absorpcję w organizmie człowieka.

Do leków tych należą między innymi:

• leki przeciwdziałające arytmii serca,
• statyny,
• blokery kanałów wapniowych,
• preparaty z żelazem,
• opioidy,
• glikokortykosteroidy,
• preparaty z kofeiną.

Mechanizmy działające w tych połączeniach nie są dokładnie przebadane, stąd też lepiej nie łączyć ich z dziurawcem.

Ponadto, jeśli zamierzamy używać dziurawca zwyczajnego do łagodzenia schorzeń układu pokarmowego, najlepiej jest sporządzać napary wodne. Wyciągi oleiste zaś najlepiej jest stosować na rany, gdyż jej hydrofilne składniki mają działanie ściągające.

Dziurawiec nie powinien być stosowany także przez osoby:

• zażywające leki przeciwdepresyjne (np. SSRI lub MAOI), gdyż może dojść do groźnego nawet dla życia zespołu serotonowego, który związany jest ze zbyt dużą ilością serotoniny w mózgu - może dojść wówczas do wzrostu ciśnienia tętniczego, pobudzenia, halucynacji, drgawek, śpiączki) lub nawet śmierci),
• z jasną karnacją skóry i problemami skórnymi - hiperycyna zawarta w dziurawcu wchodzi w niepożądane reakcje ze światłem i działa fotosensybilizująco,
• suplementujące się tryptofanem i 5-HTP.

Ze stosowania dziurawca powinny zrezygnować również osoby po przeszczepach, ponieważ zażywanie go z takromulisem lub cyklosporyną A zmniejsza ich stężenie we krwi, co może skutkować odrzuceniem przeszczepu.

Podczas stosowania dziurawca powinniśmy unikać bezpośredniej ekspozycji na promienie słoneczne lub UV, ponieważ może dojść do reakcji alergicznej. Nie powinniśmy również stosować dziurawca w przypadku wysokiej gorączki lub znacznego uszkodzenia wątroby.

Dziurawiec może także osłabiać działanie tabletek antykoncepcyjnych, leków przeciwnowotworowych, oraz leków stosowanych w przypadku zakażenia wirusem HIV.

Interakcje z innymi lekami mogą pojawić się nawet do dwóch tygodni od zakończenia terapii preparatami z dziurawcem zwyczajnym.

10. Przepisy na napitki z dziurawca

Poniżej zamieszczamy przepisy na samodzielne wykorzystanie dziurawca:

10.1. Napar z dziurawca

Dwie łyżki ziela zalewamy 2 szklankami wrzątku i pozostawiamy pod przykryciem przez 20 minut. Jako naturalny antydepresant napar z dziurawca zalecane jest stosować przez co najmniej 6 tygodni.

10.2. Odwar z dziurawca

Jedną łyżkę ziela zalewamy szklanką wody i podgrzewamy (nie doprowadzając do wrzenia) przez 5 minut. Po wystudzeniu cedzimy.

10.3. Nalewka z dziurawca

100 gram młodych pędów lub 50 gram kwiatów wkładamy do słoja i zalewamy pół litra alkoholu 70%. Odstawiamy na dwa tygodnie. Po tym czasie kwiat lub ziele wyciskamy, cedzimy nalewkę (np. przez gazę), po czym dodajemy 100 gram płynnego miodu. Napitek odstawiamy na co najmniej 3 miesiące, aby dojrzał.

Nie czekaj na wizytę u lekarza. Skorzystaj z konsultacji u specjalistów z całej Polski już dziś na abcZdrowie Znajdź lekarza.