Kość jarzmowa – budowa, rola i dolegliwości
Kość jarzmowa to parzysta kość zaliczana do kości twarzoczaszki. Jest jedną z dwóch struktur tworzących skroń, dolną część oczodołu i górną policzka. Zlokalizowana z boku twarzy wpływa na jej kształt. Jak jest zbudowana kość jarzmowa? Jaką pełni rolę? Co warto wiedzieć?
1. Co to jest kość jarzmowa?
Kość jarzmowa (łac. os zygomaticum, ang. zygomatic bone), nazywana kością policzkową, to parzysta kość czaszki o czworokątnym kształcie, która jest zaliczana do kości twarzoczaszki.
Twarzoczaszka, chroniąca narządy zmysłów i otaczająca początkowe odcinki dróg oddechowych i pokarmowych, składa się z:
- dwóch kości nosowych,
- dwóch kości łzowych,
- dwóch małżowin nosowych dolnych,
- lemiesza,
- dwóch szczęk,
- żuchwy,
- dwóch kości podniebiennych,
- dwóch kości jarzmowych,
- kości gnykowej.
Kości jarzmowe położone są w bocznej części twarzy. Tworzą odcinek ściany bocznej oraz dna oczodołu, część dołu skroniowego i podskroniowego, a także wyniosłość policzkową. Zbudowane są przede wszystkim z istoty zbitej, posiadają też niewielką domieszkę istoty gąbczastej.
2. Budowa kości jarzmowej
Kość jarzmowa u człowieka składa się z:
- trzonu, który posiada trzy powierzchnie: policzkową (boczną), skroniową (tylną) i oczodołową, która współtworzy ściany bocznej i dolnej oczodołu. Powierzchnie są od siebie oddzielone brzegami: podoczodołowym, dolnym i górnym. Na każdej z powierzchni znajdują się otwory, przez które przechodzą naczynia jarzmowe oraz nerwy,
- wyrostka czołowego, który znajduje się w jej górnej części. Odchodzi od górnego kąta trzonu kości. Łączy się z wyrostkiem jarzmowym kości czołowej oraz ze skrzydłem większym kości klinowej,
- wyrostka skroniowego, który biegnie do tyłu. Po połączeniu z wyrostkiem jarzmowym tworzy łuk jarzmowy,
- wyrostka szczękowego, który współtworzy ścianę oczodołu.
3. Rola kości jarzmowej
Kość jarzmowa ma nieregularny kształt, ponadto u każdego może mieć nieco inne ustawienie. Od tego w dużej mierze zależą rysy twarzy. Gdy kość jest ułożona bardziej czołowo, twarz ma szeroki wygląd. Gdy jest położona bardziej strzałkowo, twarz jest wąska i wydłużona. Z powodu różnic w położeniu niektórzy mają też bardziej, a inni mniej zarysowane policzki.
Kobiety, które pragną mieć uwypuklone części jarzmowe, decydują się na zabieg modelowania kości jarzmowej. Jego celem jest poprawienie jej wyglądu. Aby osiągnąć zamierzony efekt, używa się różnych preparatów, takich jak kwas hialuronowy, wodorowęglan wapnia czy agaroza.
Rekomendowane przez naszych ekspertów
Ponadto kość jarzmowa stanowi:
- przyczep dla struktur miękkich w obrębie twarzy,
- pomost służący do przenoszenia ciśnienia wytwarzanego podczas żucia w obrębie pierwszego zęba trzonowego z grzebienia jarzmowo-zębodołowego.
Przez kość jarzmową przechodzą także ważne włókna nerwowe z odpowiadającymi im naczyniami krwionośnymi.
4. Złamanie kości jarzmowej
Kość jarzmowa jest narażona na złamania czy pęknięcia, które często towarzyszą urazom w obrębie głowy. Te najczęściej powstają w następstwie udziału w wypadku samochodowym czy otrzymania ciosu w twarz czy.
O złamaniu kości jarzmowej mogą świadczyć:
- dolegliwości bólowe w obrębie kości jarzmowej i twarzy,
- zaburzenia zgryzu,
- deformacja i asymetria twarzy,
- nadmierna ruchomość żuchwy,
- patologiczna ruchomość środkowej części twarzoczaszki,
- krwawienie z ran błony śluzowej jamy ustnej.
Leczenie chirurgiczne kości jarzmowych ma na celu przywrócenie symetrii szkieletu twarzy, zwracając szczególną uwagę na przywrócenie funkcji i odpowiedniego kształtu ust.
Okres rekonwalescencji po złamaniu kości jarzmowej zwykle jest dość długi. W zależności od rodzaju złamania i stanu ogólnego pacjenta struktury te goją się od kilku do kilkunastu miesięcy.
5. Ból kości jarzmowej
Ból w obrębie twarzy i kości jarzmowej może być spowodowany nie tylko urazem kości twarzoczaszki. Często odpowiadają za niego promieniujące dolegliwości bólowe, które są wywołane przez:
- zapalenie zatok,
- zapalenie oczodołu,
- zapalenie w obrębie jamy ustnej,
- choroby narządów części twarzowej czaszki,
- nadciśnienie tętnicze,
- jaskrę,
- nowotwory jamy ustnej,
- ból głowy.
Ponieważ ból w obrębie twarzy może mieć różne przyczyny, ma zmienny charakter. Bywa ćmiący, pulsujący, ostry, lub kłujący.
W sytuacji, gdy dolegliwości są dokuczliwe, nasilają się bądź mają charakter przewlekły, należy zgłosić się do lekarza, który na podstawie wywiadu oraz badania zleci badania diagnostyczne (zarówno laboratoryjne z krwi, jak i obrazowe, takie jak tomografia komputerowa głowy czy rezonans magnetyczny) w celu ustalenia przyczyny bólu.
Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.