Szczęka - anatomia, złamanie kości szczękowej, przeskakująca szczęka
Szczęka, określana również jako kość szczękowa, jest kością parzystą, będącą częścią twarzoczaszki. W przypadku urazu często dochodzi do złamania szczęki, co wiąże się z wieloma niedogodnościami.
1. Szczęka - anatomia kości szczękowej
Kość szczękowa jest drugą co do wielkości (po żuchwie) kością części twarzowej czaszki. Ma ona swój udział w tworzeniu sklepienia jamy ustnej, dna i ścian bocznych jamy nosowej oraz dna oczodołu. Ułożona jest w centralnym punkcie twarzy. Pełni wiele funkcji:
- przenosi ciśnienie, jakie wytwarza się podczas żucia, na część mózgową czaszki poprzez kość czołową i łuk jarzmowy,
- wytwarza częściowo odprowadzające drogi łzowe,
- stwarza podporę dla języka,
- przyczynia się do formowania kęsów oraz wytwarzania głosek.
Szczęka człowieka składa się z trzonu i czterech wyrostków: czołowego, jarzmowego, podniebiennego i zębodołowego.
Trzon szczęki ma kształt trójściennej piramidy położonej poziomo. Zawiera zatokę szczękową, największą z pneumatycznych przestrzeni jamy nosowej.
Wyrostek jarzmowy to trójkątna wyniosłość położona w miejscu, w którym zbiegają się powierzchnie trzonu szczęki.
Wyrostek zębodołowy stanowi najgrubszą część kości. Tworzy łuk zębodołowy, zawierający ujścia ośmiu zębodołów (każdy z nich jest dokładnym odlewem korzenia zęba). Wyrostka zębodołowego nie posiadają noworodki, stąd wysokość ich twarzy jest mała w stosunku do szerokości. Rozwój tego wyrostka rozpoczyna się z chwilą wytwarzania korzeni zębów mlecznych. Wyrostek zębodołowy zaczyna z kolei zanikać w późniejszym wieku, kiedy to zęby zaczynają wypadać. Konsekwencją takiego stanu rzeczy jest obniżenie twarzy oraz zapadanie się policzków i warg u osób starszych.
2. Szczęka - złamanie kości szczękowej
Do tego typu urazu często dochodzi u sportowców. Złamanie szczęki może nastąpić również w wyniku pobicia lub urazu doznanego w wypadku komunikacyjnym. Stan ogólny pacjentów w takim przypadku jest często ciężki i może wiązać się z podejrzeniem obrażeń wewnątrz czaszki. Na oddziale szpitalnym muszą zatem ściśle ze sobą współpracować specjaliści wielu dziedzin, m.in. chirurg szczękowy, neurolog czy laryngolog. Celem leczenia złamanej kości szczękowej jest przywrócenie odpowiedniego kształtu szczęki i jej trwały wzrost w miejscu złamania.
Na złamaną kość szczękową wskazują takie objawy, jak:
- zniekształcenie żuchwy i zniesienie jej ruchomości,
- silny ból,
- trudność w porozumiewaniu się,
- niemożność oddychania,
- obrzęk,
- problemy z połykaniem śliny.
W przypadku gdy dochodzi do złamania dolnej szczęki, często potocznie określa się to mianem złamanej żuchwy, a więc najmocniejszej i największej kości twarzy.
3. Szczęka - pierwsza pomoc w przypadku złamania szczęki
Poszkodowany może mieć problem z oddychaniem i przełykaniem, dlatego najlepiej jest posadzić go w pozycji pionowej z lekkim nachyleniem do przodu. Dzięki takiemu ułożeniu krew i ślina będą mogły swobodnie wypływać. Jeśli pacjent jest nieprzytomny, a jego czynności życiowe są w normie, wówczas należy położyć go na brzuchu, opierając jego czoło na skrzyżowanych przedramionach. Odpowiednia będzie również pozycja boczna.
4. Szczęka - przeskakująca szczęka
To objaw akustyczny (podobnie jak strzelanie szczęki) pojawiający się w przypadku nadmiernej wiotkości tkanki łącznej z nadmierną wiotkością stawową. Łączy się ze stawem skroniowo-żuchwowym, który odpowiada za możliwość gryzienia, żucia czy artykulacji dźwięków.
Dysfunkcję, której objawem jest przeskakująca szczęka, określa się mianem zespołu stawu skroniowo-żuchwowego. Przyczyny choroby to:
- stres (zwłaszcza gdy nieświadomie mocno zaciskamy szczęki, napinając mięśnie twarzy),
- reumatoidalne zapalenie stawów,
- choroby reumatyczne,
- nieświadome zgrzytanie zębami (bruksizm),
- mocne zaciskanie szczęk w czasie snu,
- urazy (wypadki samochodowe, pobicia, uderzenie w tył głowy),
- choroba okluzyjna (nieprawidłowy kontakt pomiędzy zębami dolnej szczęki żuchwy i górnej szczęki),
- bardzo częste żucie gumy, obgryzanie paznokci.
By postawić diagnozę, konieczne jest wykonanie rentgenowskich zdjęć czynnościowych w zwarciu i rozwarciu szczęk. Nie bez znaczenia jest również manualne zbadanie chorego.
Nie czekaj na wizytę u lekarza. Skorzystaj z konsultacji u specjalistów z całej Polski już dziś na abcZdrowie Znajdź lekarza.