Trwa ładowanie...

Bruksizm - przyczyny, objawy, powikłania, leczenie, domowe sposoby

Bruksizm to mimowolne zgrzytanie zębami w nocy.
Bruksizm to mimowolne zgrzytanie zębami w nocy. (Adobe Stock)

Bruksizm, czyli zgrzytanie zębami, pojawia się u osób w różnym wieku. Często chorzy nie są świadomi, że mają tego typu problem. Po pewnym czasie pojawiają się objawy, które samoistnie nie ustępują. Ich ignorowanie prowadzi do zmian w obrębie mięśni, żuchwy i jamy ustnej. Leczenie bruksizmu jest konieczne, ale wymaga cierpliwości i konsultacji z wieloma specjalistami z zakresu stomatologii, ortodoncji i protetyki. Jakie są przyczyny powstawania bruksizmu? Jak leczyć zgrzytanie zębami?

spis treści

1. Co to jest bruksizm?

Bruksizm to zaciskanie i zgrzytanie zębami, które wywołuje niekontrolowana aktywność mięśni żwaczy. Najczęściej pojawia się w nocy i jest klasyfikowana jako zaburzenia snu.

Bruksizm jest częstym problemem, szacuje się, że występuje u około 10% dorosłych. Spotykane jest też zgrzytanie zębami u dzieci i nastolatków. Jedynie u osób starszych należy do rzadkości.

Zobacz film: "#dziejesienazywo: Dlaczego warto robić screening?"

Nieleczone schorzenie prowadzi do wielu dolegliwości, które dotyczą różnych części ciała i utrudniają funkcjonowanie. Po zauważeniu objawów szczękania zębami chory powinien niezwłocznie udać się do lekarza stomatologa i jak najszybciej rozpocząć leczenie.

2. Objawy bruksizmu

Choroba zwana bruksizmem powoduje zaciskanie szczęk nawet 10 razy mocniej niż w trakcie przegryzania czegoś twardego. Z tego względu symptomy nie dotyczą jedynie jamy ustnej. To schorzenie wpływa negatywnie na cały organizm i nieleczone prowadzi do niebezpiecznych powikłań. Z czasem dolegliwości bólowe obejmują kolejne obszary ciała.

Jama ustna:

  • nadwrażliwość zębów,
  • ścieranie powierzchni zębów,
  • pękanie szkliwa,
  • ubytki klinowe,
  • odsłanianie się korzeni zębów,
  • krwawienia dziąseł,
  • zapalenie dziąseł,
  • przygryzanie policzków,
  • zgrubienia na ścianach policzków,
  • przygryzanie języka,
  • zaburzenia w produkcji śliny,
  • przerost szczęk,
  • wypadanie zębów,
  • łamanie się zębów.

Żuchwa:

  • ból żuchwy,
  • trzaskanie żuchwy,
  • zaburzenie toru żuchwy przy otwieraniu/zamykaniu ust,

Oczy:

  • ból okolicy oczodołów,
  • suchość oka,
  • tymczasowa nieostrość widzenia,
  • wrażenie wysadzania gałki ocznej.

Uszy:

Mięśnie:

  • skurcze mięśniowe,
  • ograniczone ruchy głowy,
  • ból mięśni twarzy,
  • ból mięśni po ich dotknięciu,
  • ból obręczy barkowej,
  • ból ręki,
  • ból karku,
  • uporczywy ból głowy,
  • ból skroni.

3. Przyczyny bruksizmu

Konkretne przyczyny bruksizmu nie są znane. Określono jedynie czynniki, które mogą przyczyniać się do powstawania schorzenia. Najczęściej występowanie kilku powodów jednocześnie skutkuje wystąpieniem choroby. Możliwe przyczyny zgrzytania zębami to:

  • pogorszenie stanu zdrowia,
  • predyspozycja genetyczna,
  • wady zgryzu,
  • wada jamy ustnej,
  • nadmierny stres,
  • silne napięcie,
  • samotność,
  • nerwica,
  • osobowość lękowa,
  • zmiany w układzie nerwowym,
  • nieprawidłowe wypełnienia zębów,
  • źle dopasowane plomby,
  • źle dopasowane protezy,
  • źle dopasowane korony,
  • zmiany w stawach skroniowo-żuchwowych,
  • błędne działanie ośrodków mózgu odpowiedzialnych za ruchy żuchwy,
  • wzmożona aktywność bioelektryczna w czasie snu,
  • częste żucie gumy.

4. Jak rozpoznać bruksizm?

Bruksizm najczęściej rozpoznawany jest przez partnerów osób chorych, ponieważ w nocy słyszalne są charakterystyczne odgłosy tarcia, przesuwania i stukania zębami (tzw. nocne zgrzytanie zębami u dorosłych).

Pacjent sam nie zauważy swojego problemu do momentu, aż nie wystąpią zmiany w obrębie jamy ustnej lub uciążliwe objawy w ciągu dnia, takie jak krwawienia z dziąseł, ból żuchwy i uszu.

5. Leczenie bruksizmu

Jak leczyć bruksizm? Bruksizm jest trudny w leczeniu. Na pewno konieczna jest wizyta u stomatologa, który uzupełni ubytki i oceni stan uzębienia. Pomocne bywa też wyrównanie zgryzu, tak by zęby lepiej do siebie pasowały.

Zazwyczaj spiłowuje się wystające części niektórych zębów, a wypełnia inne, na przykład za pomocą koron. Czasami konieczne jest założenie aparatu ortodontycznego lub usunięcie zęba.

Często stosowana jest także szyna relaksacyjna wykonana przez protetyka. To przezroczysta nakładka indywidualnie tworzona dla każdego pacjenta. Założona na górne zęby chroni je przed tarciem o dolne. Szyna nie leczy przyczyny bruksizmu, jest pomocna jedynie w jego wstępnej fazie.

Metodą leczenia bruksizmu jest także wstrzykiwanie specjalnej substancji w żwacze, która może je częściowo osłabić. Stosuje się w tym celu botoks, a konkretnie toksynę botulinową, częściej znaną jako jad kiełbasiany.

Biorąc pod uwagę nerwicowe i lękowe tło bruksizmu pomocne może być również leczenie farmaceutykami. Zazwyczaj w tym celu wykorzystuje się tabletki uspokajające i zmniejszające napięci mięśni. Chory powinien też rozważyć indywidualną psychoterapię.

Na co dzień pacjent może stosować zioła na bruksizm, na przykład herbaty z dodatkiem melisy, lawendy, szyszek chmielu lub rumianku. Pozbycie się stresu i emocji ułatwia także sport, joga, spacer lub jogging.

6. Domowe sposoby leczenia bruksizmu

Domowe sposoby na zgrzytanie zębami i stukanie zębami w nocy to:

  • picie przynajmniej 1,5 litra wody dziennie,
  • naprzemienne otwieranie i zamykanie ust przez kilka minut,
  • unikanie jedzenia twardych produktów, np. orzechów,
  • unikanie picia napojów energetycznych, kawy i mocnej herbaty,
  • przykładanie zimnych okładów na ból szczęki lub żuchwy,
  • stosowanie maści rozgrzewającej lub ciepłych okładów w przypadku nagłego bólu,
  • rozluźniające masaże ramion, karku i twarzy,
  • stosowanie odpowiedniej pasty do zębów w przypadku krwawienia dziąseł,
  • używanie miękkiej szczoteczki do zębów.

7. Powikłania bruksizmu

Zignorowanie dolegliwości i odwlekanie wizyty u specjalisty prowadzi do pogłębienia problemu. Nieleczony bruksizm z czasem utrudnia normalne funkcjonowanie i powoduje bardziej zaawansowane zmiany. Skutki nieleczonego bruksizmu to:

  • zaawansowane starcie powierzchni zębów,
  • popękanie powierzchni zębów,
  • zapalenie miazgi zęba,
  • rozchwianie zębów,
  • ruchomość zębów,
  • wypadanie fragmentów zębów,
  • kruszenie szkliwa,
  • bolesne wybroczyny na błonie śluzowej policzków,
  • bolesne zmiany na języku,
  • ból szczęki,
  • ból żuchwy,
  • przeskakiwanie żuchwy przy szerszym otwieraniu ust,
  • trzaskanie żuchwy,
  • zmniejszona ruchomość żuchwy,
  • przerost mięśni twarzy po jednej stronie,
  • przerost mięśni twarzy po obu stronach,
  • przerost mięśni szyi,
  • zmniejszona ruchomość głowy,
  • ból szyi,
  • ból barków,
  • ból kręgosłupa,
  • zaburzenia równowagi,
  • długotrwały i intensywny ból.

Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.

Polecane dla Ciebie
Pomocni lekarze