Miałeś ciężką alergię po pierwszej dawce szczepienia przeciw COVID-19? Naukowcy mają dobrą wiadomość: drugi raz to się nie powtórzy

Niemal jedynym kategorycznym przeciwskazaniem do podawania szczepionek przeciw COVID-19 jest ostra reakcja alergiczna. Zwłaszcza dotyczy to pacjentów, którzy przyjęli jedną dawkę szczepienia i doświadczyli reakcji anafilaktycznej. Bez pełnego schematu szczepień, pozostają oni niechronieni przed ciężkim przebiegiem COVID-19. Naukowcy mają dla takich pacjentów dobrą wiadomość: kolejne badanie wykazało, że ciężka reakcja alergiczna nie występuje przy podaniu kolejnych dawek szczepionki.

1. Szok anafilaktyczny po szczepieniu przeciw COVID-19

W tej chwili zalecenia dla pacjentów, którzy doświadczyli ostrej reakcji alergicznej po pierwszej dawce szczepionki przeciw COVID-19 są jednoznaczne - nie powinni oni przyjmować kolejnych dawek preparatu. Jednak zdaniem naukowców te rekomendacje opierają się na błędnym założeniu, że reakcja alergiczna będzie powtarzać się przy każdym kolejnym zastrzyku.

Tymczasem badania pokazują, że prawie 100 proc. pacjentów tolerowało podanie drugiej dawki.

Zobacz film: "Dr Grzesiowski o zmianach w kwarantannie i izolacji wprowadzonych przez Ministerstwo Zdrowia"

Przez ciężką reakcję alergiczną naukowcy rozumieją anafilaksję, która przejawia się m.in. obrzękiem i zamknięciem dróg oddechowych. Jeśli pacjent nie otrzyma natychmiastowej pomocy lekarskiej, może umrzeć.

• Osoby, u których wystąpiła natychmiastowa reakcja alergiczna na pierwszą dawkę szczepionki mRNA przeciw COVID-19, można bezpiecznie ponownie zaszczepić drugą dawką pod nadzorem alergologa. Dzięki temu pacjenci mogą otrzymać pełen schemat szczepień – powiedział główny autor badania prof. Matthew Greenhawt z University of Colorado School of Medicine.

2. "Zdecydowanie można stwierdzić, że szczepienie drugą dawką jest bezpieczne"

W ramach badań zespół prof. Greenhawta przeanalizował 22 wcześniej opublikowane badania. Łącznie wzięło w nich udział ponad 1300 osób dorosłych, u których wystąpiła natychmiastowa reakcja alergiczna na pierwszą dawkę szczepionki COVID-19.

Łącząc dane, naukowcy odkryli, że z całej grupy tylko sześciu pacjentów miało natychmiastową reakcję alergiczną po podaniu drugiej dawki szczepionki. Natomiast ponad 99 proc. tolerowało drugi zastrzyk. Prawie 14 proc. miało łagodną reakcję alergiczną.

• Myślę, że wyniki badania są całkiem jasne. Zdecydowanie można stwierdzić, że szczepienie drugą dawką jest bezpieczne – powiedział dr Matthew Harris, dyrektor medyczny programu szczepień przeciw COVID-19 w Northwell Health w New Hyde Park w stanie Nowy Jork.

3. Czy reakcja alergiczna może się potwórzyć?

Wcześniej do podobnych wniosków również doszli naukowcy z pięciu ośrodków w USA. Zaprosili oni do udziału w badaniu 159 ochotników, z których 19 miało rozpoznany wstrząs anafilaktyczny, a reszta - różnej ciężkości reakcje alergiczne.

Ku zaskoczeniu badaczy wszyscy ochotnicy tolerowali drugą dawkę szczepionki. Tylko u 20 proc. zaobserwowano natychmiastowe i prawdopodobnie alergiczne objawy związane z podaniem szczepienia. Jednak były one łagodne oraz ustępowały samoistnie lub po podaniu leków przeciwhistaminowych.

Najbardziej jednak zaskakujące jest wytłumaczenie, dlaczego u pacjentów nie występuje ponowna reakcja alergiczna.

"Tolerancja drugiej dawki po reakcjach na pierwszą dowodzi, że wiele ze zdiagnozowanych reakcji nie było prawdziwymi wstrząsami anafilaktycznymi" - podkreślają amerykańscy naukowcy.

4. Fałszywa reakcja alergiczna

Jak wyjaśnia prof. Ewa Czarnobilska, kierownik Centrum Alergologii Klinicznej i Środowiskowej Szpitala Uniwersyteckiego w Krakowie, od początku akcji szczepień alergolodzy z podejrzeniem traktowali statystyki dotyczące przypadków wystąpienia reakcji anafilaktycznej po szczepieniu przeciw COVID-19.

- Szacuje się, że wstrząs anafilaktyczny po szczepieniach występuje z częstotliwością 1-1,3 na milion wykonanych zastrzyków. Tymczasem w przypadku szczepionek przeciw COVID-19 statystyki są nawet dziesięciokrotnie wyższe - 11 osób na milion. To daje nam podstawy uważać, że większość przypadków uznawanych za anafilaksję tak naprawdę nią nie jest - opowiada ekspertka.

Okazuje się, że problem tkwi w prawidłowym postawieniu diagnozy.

- Jednoznacznie stwierdzić, czy doszło do wstrząsu anafilaktycznego, możemy tylko oznaczając poziom tryptazy w surowicy. Trudność polega na tym, że krew na badanie powinniśmy zabezpieczyć w ciągu od 30 min. do 3 godz. po wystąpieniu reakcji. Z tego, co mi wiadomo, takie badania raczej nie są wykonywane. Pacjent dostaje zastrzyk adrenaliny i z automatu ma zapis o wystąpieniu wstrząsu anafilaktycznego - opowiada prof. Czarnobilska. - Trudno się temu dziwić, bo zdiagnozowanie wstrząsu anafilaktycznego nie jest łatwe, a w punktach szczepień zazwyczaj pracują młodzi lekarze bez specjalizacji z alergologii - dodaje.

5. Szczepienie po szoku anafilaktycznym. Co trzeba o tym wiedzieć?

Zdaniem prof. Czarnobilskiej każdy pacjent, który doświadczył ciężkiej reakcji anafilaktycznej, zanim zdecyduje się na podanie kolejnej dawki, powinien udać się na konsultację u alergologiem. Konieczna jest weryfikacja rozpoznania.

- Zazwyczaj już przy pogłębionym wywiadzie okazuje się, że był to nie wstrząs anafilaktyczny, tylko reakcja wazowagalna, czyli omdlenie. Często też NOP-y brane są za objawy reakcji anafilaktycznej. Przykładowo drętwienie całego ciała albo uczucie pieczenia skóry. Takie objawy powodują duży stres u pacjenta, a w konsekwencji reakcję emocjonalną w postaci szybszego bicia serca, bladości powłok skórnych, uczucia zimna oraz dreszczy - wyjaśnia prof. Czarnobilska.

Istnieje też możliwość wykonania testu ze szczepionką, który pokaże, czy rzeczywiście pacjent ma uczulenie na składniki preparatu. Badanie to jednak nie jest dostępne we wszystkich placówkach, ponieważ nie każda ma możliwość pozyskania szczepionek przeciw COVID-19, które są konieczne do przeprowadzenia testu.

Zobacz także: COVID-19 u osób zaszczepionych. Polscy naukowcy zbadali, kto choruje najczęściej

Masz newsa, zdjęcie lub filmik? Prześlij nam przez dziejesie.wp.pl

Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.