Percepcja wzrokowa – zaburzenia i ćwiczenia usprawniające

Percepcja wzrokowa to zdolność rozpoznawania i różnicowania bodźców wzrokowych, znajdujących się w polu widzenia. Zdolność tę nabywa się pomiędzy 3. a 8. rokiem życia. Gdy obserwuje się zaburzenia w tym zakresie, pojawiają się różne problemy nie tylko w nauce, ale i życiu codziennym. Co warto wiedzieć o percepcji wzrokowej?

1. Co to jest percepcja wzrokowa?

Percepcja wzrokowa jest zdolnością do rozpoznawania, różnicowania i interpretowania bodźców wzrokowych. Opiera się na doświadczeniach zdobytych w procesie uczenia się oraz będących efektem interakcji ze środowiskiem.

Na percepcję wzrokową składają się złożone procesy analizy i syntezy zachodzące w mózgu. Nie jest ona wyłącznie zdolnością do dokładnego spostrzegania (interpretacja bodźców wzrokowych dokonuje się nie na siatkówce, lecz w mózgu).

Zobacz film: "Zawsze dokładnie zmywaj tusz. Historia 50-latki wywołuje ciarki"

W czym przejawia się percepcja wzrokowa? W spostrzeganiu wielkości, barw i kształtów, ale również w zapamiętywaniu oraz wyobrażaniu sobie przedmiotów, zjawisk oraz relacji między nimi, jak również przeprowadzaniu różnych procesów. Wszystko to umożliwia zrozumienie rzeczywistości.

Wyróżnia się pięć aspektów percepcji wzrokowej. Mają one największe znaczenie dla rozwoju zdolności uczenia się u dzieci. Są to:

• koordynacja wzrokowo-ruchowa,
• stałość spostrzegania,
• spostrzeganie figury i tła,
• spostrzeganie stosunków przestrzennych.
• spostrzeganie położenia przedmiotów w przestrzeni.

2. Od czego zależy percepcja wzrokowa?

Percepcja wzrokowa uzależniona jest od narządu wzroku i innych analizatorów, które znajdują się w mózgu, gdzie zachodzi interpretacja bodźców. Tym samym na percepcję składają się: koordynacja wzrokowo-ruchowa, pozwalająca harmonizować ruchy gałek ocznych z ruchami całego ciała, pamięć wzrokowa, to jest zdolność do utrwalania i przypominania sobie obrazów oraz różnych informacji.

3. Zaburzenia percepcji wzrokowej

Percepcja wzrokowo-ruchowa może zostać zaburzona z wielu powodów. Przyczyną mogą być uszkodzona kora mózgowa, niewłaściwie rozwinięte gałki oczne czy nieprawidłowości związane z funkcjonowaniem mózgu. Zasadniczą kwestią w kontekście diagnozowania dziecka jest odróżnienie wad wzroku od zaburzeń w zakresie analizatora wzrokowego.

U niektórych dzieci z zaburzeniami percepcji wzrokowej stwierdza się różne nieprawidłowości rozwojowe, tak emocjonalne, jak i dotyczące funkcjonowania układu nerwowego. U niektórych nieprawidłowości wynikają z zaniedbań środowiskowych, jak również niepełnosprawności (jako skutek niedostatecznej ilości doświadczeń wzrokowych i językowych wpływających na rozwój percepcji wzrokowej).

Kiedy pojawiają się niedostatki i zaburzenia w obrębie percepcji wzrokowej, dostrzega się różnorakie trudności. Dotyczą one nie tylko problemów z nauką czytania, pisania czy liczenia, dysleksją, dysgrafią czy dysortografią. Okazuje się, że trudność sprawiają zabawy ruchowe czy prace plastyczne, orientacja w nowym otoczeniu, a także ocenianie wielkości czy odległości.

Dzieci opóźnione w rozwoju percepcji wzrokowej mają trudności w rozpoznawaniu przedmiotów, ustalaniu ich wzajemnego położenia w przestrzeni. Można powiedzieć, że postrzegają świat w sposób zniekształcony. Zdarza się, że u dzieci przejawiających opóźniony rozwój percepcji wzrokowej pojawiają się problemy natury emocjonalnej.

4. Ćwiczenia percepcji wzrokowej

To dlatego tak ważne są ćwiczenia percepcji wzrokowej. Jej usprawnianie przydaje się wszystkim dzieciom, niezależnie od tego, czy mają zaburzenia związane z przetwarzaniem bodźców przesyłanych do mózgu, czy też nie.

Terapia w przypadku dzieci, u których stwierdzono zaburzenia percepcji wzrokowej, powinna być rozplanowana przez pedagoga, we współpracy z lekarzami: psychologiem, okulistą czy neurologiem. Musi być systematyczna i długotrwała.

Najlepszym sposobem na doskonalenie percepcji wzrokowej są ćwiczenia poprzez zabawę. Warto wykorzystać takie materiały dydaktyczne, jak: litery i wyrazy zapisane na karteczkach, piktogramy, ilustracje, figury geometryczne. Ważne, by ćwiczenia nie były nużące, a różnorodne. Bardzo ważne, by prowadzono je w przyjaznej atmosferze.

Jakie są najprostsze ćwiczenia usprawniające percepcję wzrokową? Doskonale sprawdzi się:

• układanie memory,
• segregowanie kolorowych klocków: pod względem barwy, kształtu czy wielkości,
• segregowanie przedmiotów w grupy (auta, figurki, guziki),
• układanie obrazków w ustalonej kolejności,
• łączenie w pary takich samych symboli,
• wskazywanie różnic między dwoma obrazkami,
• rysowanie szlaczków,
• dorysowywanie brakujących elementów na obrazkach,
• łączenie kropek, tak aby powstał obraz,
• labirynty literowe,
• gra w domino,
• układanie puzzli,
• odszukiwanie na obrazkach z wieloma szczegółami wskazanych elementów,
• układanie historyjek obrazkowych,
• obrazkowe dyktando,
• wykreślanki wyrazowe,
• wyodrębnianie słów z ciągów liter.

Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.