Sen polifazowy – rodzaje, cele i zalety
Sen polifazowy to technika spania, będąca połączeniem drzemki i snu nocnego lub samych drzemek, które przynoszą regenerację. Istnieje kilka rodzajów tego typu regeneracji, a każdy jest inny niż sen monofazowy, który zakłada 8-godzinny sen nocny. Jaki jest tego cel? Czy to zdrowe? Jak zacząć, obliczyć i wprowadzić tę metodę w życie?
1. Co to jest sen polifazowy?
Sen polifazowy, czyli sen podzielony na etapy, to jedna z technik spania, polegająca na zamianie jednocyklowego snu na kilka lub kilkanaście drzemek w ciągu dnia i nocy. Oznacza to, że zamiast jednego 8-godzinnego snu stosuje się system wielu drzemek w ciągu doby.
Istota zjawiska – sen podzielony na wiele faz – zawarta jest w nazwie techniki: "poli" oznacza wiele, zaś "faza" – etap, część. Twórcą pojęcia jest psycholog J.S. Szymański, który sen polifazowy zaobserwował u zwierząt. Za prekursora metody uznaje się Leonarda Da Vinci.
Początkowo sen polifazowy był metodą regeneracji szczególnie popularną wśród żołnierzy i szpiegów. Obecnie korzystają z niej sportowcy, studenci, freelancerzy, ale i biznesmeni, to jest osoby, które potrzebują dużo czasu na pracę przy jednoczesnym zachowaniu maksymalnego poziomu koncentracji.
2. Cele i zalety snu polifazowego
Sen polifazowy opracowano w celu redukcji czasu przeznaczonego na sen w ciągu doby, przy zachowaniu dobrego samopoczucia, pełni sił fizycznych i umysłowych, a co za tym idzie prawidłowego funkcjonowania. Zamysłem snu polifazowego jest efektywne wykorzystanie krótkiego snu przy maksymalnym uzyskaniu jak największych korzyści. System ma też na celu poprawę koncentracji.
Założeniem metody jest, że drzemki są bardziej efektywne niż sen w jednym bloku. Tym samym dzięki nim wypoczynek staje się bardziej efektywny: organizm szybciej reaguje na bodźce zaraz po przebudzeniu. Dzięki tej metodzie można czuć się bardziej wypoczętym niż po 8-godzinnym śnie nocnym. Jak to możliwe?
Sen polifazowy zdecydowanie różni się od snu tradycyjnego, który złożony jest z kilku faz to jest: zasypiania, przechodzenia przez fazy NREM, snu głębokiego i fazy REM. Gdy kończy się faza REM, cały cykl powtarza się – przy tradycyjnym sposobie spania (monofazowym) – kilkakrotnie w ciągu nocy. Co istotne, im dłużej się śpi, tym krótszy jest sen głęboki, a dłuższa faza REM. Jeśli wybudzenie nastąpi w fazie REM, można odczuć gotowość do aktywności. Jeśli jednak przebudzenie nastąpi w fazie snu głębokiego, trudniej się dobudzić i szybko dojść do siebie.
Sen polifazowy różni się od snu monofazowego tym, że nie śpi się jednorazowo w dłuższej sesji, przechodząc z jednego cyklu w drugi. Śpi się po prostu częściej i krócej. Dzięki temu organizm uczy się, jak najlepiej wykorzystać czas odpoczynku i szybko się regenerować. Krótkie drzemki sprawiają, że mózg odpoczywa na bieżąco.
Czy sen polifazowy jest zdrowy? Sen polifazowy był tematem wielu badań, które udowodniły jego skuteczność. Długoterminowe stosowanie tej metody jest jednak dyskusyjne ze względu na wpływ na zdrowie.
3. Rodzaje snu polifazowego
Tradycyjna technika spania – monofazowa – zakłada nieprzerwany sen nocny o długości średnio 8 godzin. A sen polifazowy? Okazuje się, że nie ma jednoznacznej odpowiedzi, ponieważ wyróżnia się kilka rodzajów snu polifazowego. To między innymi:
- Sen bifazowy, który polega na skróceniu czasu nocnego odpoczynku do 6 godzin oraz 20-30 minutową drzemkę dzienną.
- Everyman, polegający na spaniu nieprzerwanym snem nocnym do 3-4 godzin oraz kilku 20-30 minutowych drzemkach w ciągu dnia.
- Dymaxion to sen dobowy podzielony na cztery fazy. Oznacza to, że co 6 godzin należy udać się na około 20-minutową drzemkę. Czas na sen zajmuje około 2 godzin w ciągu doby.
- Uberman to technika, która zakłada 20-minutowe drzemki co 4 godziny.
- Siesta to rodzaj odpoczynku wczesnym popołudniem, zwykle między godz. 14 a 17:00, przy jednoczesnym ograniczeniu snu nocnego. We śnie polifazowym drzemka trwa od kilkudziesięciu minut do kilku godzin.
4. Sen polifazowy – jak zacząć?
System snu polifazowego opiera się na systematyczności spania. Nie śpi się wtedy, gdy przychodzi senność i ochota na drzemkę. Powodzenie w uzyskaniu odpowiedniego rezultatu opiera się więc na mobilizacji oraz planowaniu czasu regeneracji. Wszelkie drzemki powinny przebiegać w ustalonych i przestrzeganych odstępach czasu.
W początkowej fazie trudno jest przyzwyczaić organizm do mniejszej ilości snu i o różnych porach, a adaptacja może trwać do dwóch tygodni. Jak sobie pomóc? O której iść spać, żeby się wyspać, praktykując sen monofazowy, jak i planując sen polifazowy? Kalkulator snu, który uwzględnia jego fazy, to najprostsze rozwiązanie. Narzędzie to można znaleźć na wielu stronach internetowych. Korzystanie z niego bardzo ułatwia start przedsięwzięcia.
Nie czekaj na wizytę u lekarza. Skorzystaj z konsultacji u specjalistów z całej Polski już dziś na abcZdrowie Znajdź lekarza.