Cedr - gatunki, właściwości i zastosowanie
Cedr to okazałe drzewo iglaste należące do rodziny sosnowatych. W starożytności nazywano je boskim drzewem. Jego drewno wykorzystywano do budowy świątyń, sarkofagów faraonów i podobizny bóstw. Co warto wiedzieć o cedrze?
1. Co to jest cedr?
Cedr (Cedrus Trew) to rodzaj długowiecznych drzew z rodziny sosnowatych, które rosną w rejonach górskich Azji i Afryki Północnej, na wysokościach 1500-3200 m n.p.m. w Himalajach i 1000-2200 m w basenie Morza Śródziemnego.
Cedr w starożytności nazywany był boskim drzewem. Jest długowieczny, może żyć nawet 550 lat. Pierwotnie cedry występowały licznie w Himalajach i regionie śródziemnomorskim.
Tworzyły bujne lasy. Niestety sytuacja zmieniła się. Ich degradacja to skutek rozwoju rolnictwa oraz przekształcania terenów na pastwiska dla owiec i kóz. Ostatecznie, wskutek prowadzonej intensywnej eksploatacji, niektóre gatunki cedru zostały bardzo wyniszczone.
W wielu krajach znalazły się pod ochroną. W Europie najczęściej spotyka się cedr atlantycki, który jest stosunkowo najbardziej odporny na mrozy.
2. Wygląd i gatunki cedru
Cedry to okazałe drzewa iglaste, które rosną zwykle do 40 metrów, choć zdarza się, że i 60 metrów. Mają szerokie i rozłożyste gałęzie, a także wiecznie zielone igły, które osiągają długość do 60 milimetrów. Ich szyszki są cylindryczne, mają długość do 13 centymetrów.
Cedry biorą swe nazwy od miejsc, z których pochodzą, a zatem od Libanu (cedr libański), Himalajów (cedr himalajski), Atlasu (cedr atlaski), Cypru (cedr cypryjski).
Rodzaj Cedrus, cedr z rodziny Pinaceae (szpilkowe), obejmuje takie gatunki jak:
- Cedrus atlantica (Endl.) Manetti ex Carrière - cedr atlaski,
- Cedrus deodara (Roxb. ex D.Don) G.Don - cedr himalajski,
- Cedrus libani A.Rich. - cedr libański.
W Polsce jednym z najpopularniejszych jest cedr atlaski (będący podgatunkiem cedru libańskiego).
3. Lecznicze właściwości cedru
Lecznicze właściwości cedru dostrzeżono już wieku temu. Wzmianki o nich można znaleźć między innymi w zbiorze Ayurveda sprzed około 2500 lat p.n.e czy sumeryjskiej tabliczce klinowej sprzed około 3000 lat p.n.e.
Olej z cedru, pozyskiwany z szyszek, ponieważ jest zasobny w witaminę E, wspomaga pracę serca, wspiera eliminację płytek miażdżycowych, a i jest pomocny w leczeniu cukrzycy oraz chorób reumatycznych.
Ponadto łagodzi ból zębów, służy do sporządzania maści na choroby skórne i rany. Z kolei wyciąg z cedru łagodzi stany zapalne, pomaga w zwalczaniu łupieżu i poprawia krążenie krwi.
Ale to nie wszystko. Olejek eteryczny pozyskiwany z cedrów wykorzystuje się jako surowiec w perfumerii i kosmetyce.Olejki cedrowe stosuje się do kąpieli i w aromaterapii. Olej z cedru jest również używany jako dodatek do potraw. Z orzechów cedrowych produkowane są preparaty zalecane przy wysiłku fizycznym.
Zobacz także:
4. Zastosowanie drewna cedrowego
Drewno cedrowe charakteryzuje się pięknym wyglądem oraz przyjemnym zapachem. Należy do surowców łatwych w obróbce i bardzo trwałych. Jakie zastosowanie znalazło drzewo cedru na przestrzeni wieków?
Niegdyś twarde drewno cedru atlantyckiego było stosowane w budownictwie (drewno cedrowe jest bardzo lekkie, a przy tym wyjątkowo trwałe), a miękkie, lekkie i wonne drewno cedru libańskiego używane było w szkutnictwie, meblarstwie i rzeźbiarstwie (obecnie cedry libańskie są w dużym stopniu wyniszczone).
Drewno cedrowe służyło między innymi do budowy Pierwszej Świątyni Jerozolimskiej z X w p.n.e. i Świątyni Artemidy w Efezie (jednego z siedmiu cudów świata) z VI w p.n.e. Z uwagi na specyficzny, a jednocześnie odstraszający szkodniki zapach, drzewo cedru stanowiło materiał do produkcji skrzyń przeznaczonych do przechowywania różnych produktów.
W starożytnym Egipcie żywicę pozyskiwaną z drewna cedru atlantyckiego, a także cedru libańskiego, używano do balsamowania zwłok. Drewno cedrowe stosuje się dziś na deski i parkiety, meble, elementy zabudowy wewnętrznej i zewnętrznej, na ramy, drzwi, okna, fornir, sklejkę, płyty wiórowe i pilśniowe.
Używa się go do toczenia i rzeźbienia, na ołówki, listwy, łódki sportowe i instrumenty muzyczne. Cedry to również rośliny ozdobne. Są uprawiane w krajach o łagodnym klimacie. Dostępne w sprzedaży odmiany są niższe. Cedr nie jest odporny na niskie temperatury, nie lubi towarzystwa innych roślin. Najlepszym dla niego stanowiskiem są słoneczne i zaciszne zakątki oraz gleby przepuszczalne, wapienne.
Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.