Czerniak to inaczej złośliwy nowotwór skóry. Powstaje na skutek zmian w obrębie komórek barwnikowych, czyli melanocytów. Najczęściej czerniak pojawia się na powierzchni skóry, ale zdarza się także, że występuje także w obrębie błon śluzowych przewodu pokarmowego i w gałce ocznej.
Nowotwór skóry jest niebezpieczny, ponieważ często daje przerzuty do najbliższych węzłów chłonnych, a także do płuc, a nawet mózgu.
Czerniak skóry jest nowotworem całkowicie wyleczalnym, jednak tylko jeśli zostanie wykryty we wczesnym stadium, dlatego tak ważne są profilaktyczne badania i zapobieganie pojawienia się ewentualnym zmianom.
Przyczyn czerniaka jest wiele. Najbardziej narażone na ich wystąpienie są osoby o skandynawskim typie urody, czyli o jasnej karnacji, włosach i oczach, a także z tendencją do opalania się na czerwono. Ryzyko zachorowania zwiększa też częsta ekspozycja na intensywne słońce, bez stosowania filtrów UV. Przyczyną czerniaka może być także duża liczba pieprzyków i predyspozycje genetyczne.
Czerniak może rozwijać się w już istniejących zmianach i przebarwieniach, ale także tworzyć całkiem nowe. Pierwszymi niepokojącymi objawami, które można zauważyć dość szybko, są znamiona:
- wypukłe, mocno odstające od skóry
- o nieregularnym kształcie
- szybko powiększające się
- posiadające ropne lub krwawe nacieki
- zmieniające intensywność zabrwienia
Diagnostyka opiera się też na badaniu histopatologicznym. Nie można jednak wycinać fragmentu zmiany ani nakłuwać jej w żaden sposób, ponieważ może to zaszkodzić zdrowiu pacjenta. Zmianę bada się dopiero po całkowitym wycięciu.
W celu sprawdzenia, czy występują przerzuty do węzłów chłonnych, należy zrobić badanie USG. Jeśli do takich przerzutów doszło, węzły chłonne powinny być usunięte.
Jeżeli w rodzinie wystąpiły przypadki czerniaka skóry, warto rozważyć badanie genetyczne, pozwalające ocenić ryzyko wystąpienia ich także u nich.
W przypadku każdego nowotworu najważniejsza jest profilkatyka. Nie należy wystawiać się na pełne słońce i przez cały rok używać kremów z filtrem o wartości SPF minimum 30 jesienią i zimą, a minimum 50 wiosną i latem. Jeśli rzadko przebywamy na słońcu, wystarczą filtry SPF 15, jednak nigdy nie należy całkowicie ich pomijać.
