Trwa ładowanie...

Cenimy Twoją prywatność

Kliknij "AKCEPTUJĘ I PRZECHODZĘ DO SERWISU", aby wyrazić zgodę na korzystanie w Internecie z technologii automatycznego gromadzenia i wykorzystywania danych oraz na przetwarzanie Twoich danych osobowych przez Wirtualną Polskę, Zaufanych Partnerów IAB (853 partnerów) oraz pozostałych Zaufanych Partnerów (402 partnerów) a także udostępnienie przez nas ww. Zaufanym Partnerom przypisanych Ci identyfikatorów w celach marketingowych (w tym do zautomatyzowanego dopasowania reklam do Twoich zainteresowań i mierzenia ich skuteczności) i pozostałych, które wskazujemy poniżej. Możesz również podjąć decyzję w sprawie udzielenia zgody w ramach ustawień zaawansowanych.


Na podstawie udzielonej przez Ciebie zgody Wirtualna Polska, Zaufani Partnerzy IAB oraz pozostali Zaufani Partnerzy będą przetwarzać Twoje dane osobowe zbierane w Internecie (m.in. na serwisach partnerów e-commerce), w tym za pośrednictwem formularzy, takie jak: adresy IP, identyfikatory Twoich urządzeń i identyfikatory plików cookies oraz inne przypisane Ci identyfikatory i informacje o Twojej aktywności w Internecie. Dane te będą przetwarzane w celu: przechowywania informacji na urządzeniu lub dostępu do nich, wykorzystywania ograniczonych danych do wyboru reklam, tworzenia profili związanych z personalizacją reklam, wykorzystania profili do wyboru spersonalizowanych reklam, tworzenia profili z myślą o personalizacji treści, wykorzystywania profili w doborze spersonalizowanych treści, pomiaru wydajności reklam, pomiaru wydajności treści, poznawaniu odbiorców dzięki statystyce lub kombinacji danych z różnych źródeł, opracowywania i ulepszania usług, wykorzystywania ograniczonych danych do wyboru treści.


W ramach funkcji i funkcji specjalnych Wirtualna Polska może podejmować następujące działania:

  1. Dopasowanie i łączenie danych z innych źródeł
  2. Łączenie różnych urządzeń
  3. Identyfikacja urządzeń na podstawie informacji przesyłanych automatycznie
  4. Aktywne skanowanie charakterystyki urządzenia do celów identyfikacji

Cele przetwarzania Twoich danych przez Zaufanych Partnerów IAB oraz pozostałych Zaufanych Partnerów są następujące:

  1. Przechowywanie informacji na urządzeniu lub dostęp do nich
  2. Wykorzystywanie ograniczonych danych do wyboru reklam
  3. Tworzenie profili w celu spersonalizowanych reklam
  4. Wykorzystanie profili do wyboru spersonalizowanych reklam
  5. Tworzenie profili w celu personalizacji treści
  6. Wykorzystywanie profili w celu doboru spersonalizowanych treści
  7. Pomiar efektywności reklam
  8. Pomiar efektywności treści
  9. Rozumienie odbiorców dzięki statystyce lub kombinacji danych z różnych źródeł
  10. Rozwój i ulepszanie usług
  11. Wykorzystywanie ograniczonych danych do wyboru treści
  12. Zapewnienie bezpieczeństwa, zapobieganie oszustwom i naprawianie błędów
  13. Dostarczanie i prezentowanie reklam i treści
  14. Zapisanie decyzji dotyczących prywatności oraz informowanie o nich

W ramach funkcji i funkcji specjalnych nasi Zaufani Partnerzy IAB oraz pozostali Zaufani Partnerzy mogą podejmować następujące działania:

  1. Dopasowanie i łączenie danych z innych źródeł
  2. Łączenie różnych urządzeń
  3. Identyfikacja urządzeń na podstawie informacji przesyłanych automatycznie
  4. Aktywne skanowanie charakterystyki urządzenia do celów identyfikacji

Dla podjęcia powyższych działań nasi Zaufani Partnerzy IAB oraz pozostali Zaufani Partnerzy również potrzebują Twojej zgody, którą możesz udzielić poprzez kliknięcie w przycisk "AKCEPTUJĘ I PRZECHODZĘ DO SERWISU" lub podjąć decyzję w sprawie udzielenia zgody w ramach ustawień zaawansowanych.


Cele przetwarzania Twoich danych bez konieczności uzyskania Twojej zgody w oparciu o uzasadniony interes Wirtualnej Polski, Zaufanych Partnerów IAB oraz możliwość sprzeciwienia się takiemu przetwarzaniu znajdziesz w ustawieniach zaawansowanych.


Cele, cele specjalne, funkcje i funkcje specjalne przetwarzania szczegółowo opisujemy w ustawieniach zaawansowanych.


Serwisy partnerów e-commerce, z których możemy przetwarzać Twoje dane osobowe na podstawie udzielonej przez Ciebie zgody znajdziesz tutaj.


Zgoda jest dobrowolna i możesz ją w dowolnym momencie wycofać wywołując ponownie okno z ustawieniami poprzez kliknięcie w link "Ustawienia prywatności" znajdujący się w stopce każdego serwisu.


Pamiętaj, że udzielając zgody Twoje dane będą mogły być przekazywane do naszych Zaufanych Partnerów z państw trzecich tj. z państw spoza Europejskiego Obszaru Gospodarczego.


Masz prawo żądania dostępu, sprostowania, usunięcia, ograniczenia, przeniesienia przetwarzania danych, złożenia sprzeciwu, złożenia skargi do organu nadzorczego na zasadach określonych w polityce prywatności.


Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień Twojej przeglądarki oznacza, że pliki cookies będą umieszczane w Twoim urządzeniu końcowym. W celu zmiany ustawień prywatności możesz kliknąć w link Ustawienia zaawansowane lub "Ustawienia prywatności" znajdujący się w stopce każdego serwisu w ramach których będziesz mógł udzielić, odwołać zgodę lub w inny sposób zarządzać swoimi wyborami. Szczegółowe informacje na temat przetwarzania Twoich danych osobowych znajdziesz w polityce prywatności.

Hiperprolaktynemia (wysoka prolaktyna) – charakterystyka i przyczyny, objawy, leczenie

 Katarzyna Wąś-Zaniuk
18.07.2024 15:23
Hiperprolaktynemia czynnościowa - charakterystyka i przyczyny, objawy, leczenie, prolaktyna
Hiperprolaktynemia czynnościowa - charakterystyka i przyczyny, objawy, leczenie, prolaktyna (Adobe Stock)

Hiperprolaktynemia to stan, w którym w organizmie pacjenta występuje zbyt wysoki poziom prolaktyny. U wielu osób stan ten powoduje szereg problemów zdrowotnych. Wśród najczęstszych objawów hiperprolaktynemii można wymienić zaburzenia miesiączkowania, bóle piersi, czy problemy z płodnością. Jakie są jej inne objawy? W jaki sposób leczy się hiperprolaktynemię?

spis treści

1. Co to jest prolaktyna?

Prolaktyna jest hormonem produkowanym w przysadce mózgowej, dokładnie w przednim płacie tego gruczołu. Spośród najważniejszych funkcji prolaktyny warto wyróżnić:

  • stymulację rozwoju gruczołów piersiowych u kobiet,
  • pobudzanie laktogenezy (dzięki prolaktynie możliwe jest rozpoczęcie wytwarzania mleka u kobiet),
  • hamowanie wydzielania hormonu folikulotropowego oraz luteinizującego u kobiet, które karmią piersią po urodzeniu dziecka.

Kiedy we krwi obserwuje się za dużo prolaktyny, wówczas mówi się o hiperprolaktynemii (ICD-10 E22. 1). Stan ten, podobnie jak niedobór prolaktyny, objawiać się może różnorodnymi zaburzeniami.

2. Co to jest hiperprolaktynemia czynnościowa i jakie są jej przyczyny?

Zobacz film: "Otyłość. Historia Aleksandry"

Hiperprolaktynemia czynnościowa objawia się zbyt wysokim poziomem prolaktyny. Do okresowego, nadmiernego wydzielania tego hormonu może dochodzić na skutek różnych bodźców. Hiperprolaktynemia czynnościowa może powodować wiele problemów u pacjentów.

Do nadmiernego wydzielania tego hormonu dochodzi na skutek dużego stresu. Inną przyczyną podwyższonej prolaktyny jest uprawianie aktywności fizycznej, czy odbywanie stosunków seksualnych. Kolejną przyczyną nadprodukcji prolaktyny o charakterze czynnościowym jest również hipoglikemia, oznaczająca zmniejszenie stężenia glukozy we krwi.

Bardzo wysoka prolaktyna może być także związana z niewydolnością wątroby, niewydolnością nerek oraz z niedoczynnością tarczycy.

3. Objawy prolaktynemii czynnościowej

Hiperprolaktynemia czynnościowa może powodować różnorodne objawy zarówno u kobiet, jak i mężczyzn. U pacjentów obu płci obserwuje się obniżenie nastroju, zmęczenie, a nawet stany depresyjne. Prolaktyna może także wpływać na masę ciała czy osteoporozę.

Wśród objawów wysokiej prolaktyny można wymienić także ból głowy oraz problemy z prawidłowym widzeniem.

3.1. Hiperprolaktynemia u kobiet

U niektórych pacjentek podwyższona prolaktyna objawia się zaburzeniami miesiączkowania, a nawet brakiem miesiączki. Prolaktyna u kobiet może powodować tkliwość oraz ból piersi, poszerzenie przewodów mlekowych oraz zespół amenorrhea-galactorhea.

Czasem dochodzi do wydzielania mleka u kobiet, które nie są w ciąży. Wydzielanie mleka może występować nawet u pań, które dotychczas nie rodziły dzieci. Prolaktyna u kobiet może także być przyczyną trądziku czy nadmiernego owłosienia.

Wyżej wymienione objawy powinny skłonić pacjentki do umówienia wizyty lekarskiej, a także wykonania odpowiednich badań diagnostycznych.

3.2. Hiperprolaktynemia u mężczyzn

Wpływ prolaktyny na organizm mężczyzn jest także dość istotny. Za wysoka prolaktyna objawiać się może hipotrofią jąder oraz zaburzeniami funkcji seksualnych. Mogą wystąpić problemy z erekcją, czy też może pojawić się spadek libido i impotencja.

Inne charakterystyczne objawy hiperprolaktynemii czynnościowej to zaburzenia płodności. Niektórzy specjaliści uważają, że nadmiar prolaktyny u mężczyzn może powodować także ginekomastię.

4. Wysoki poziom prolaktyny i jego wpływ na płodność

Nadmierna produkcja prolaktyny może mieć negatywny wpływ zarówno na męską, jak i kobiecą płodność. Otóż wysoka prolaktyna u mężczyzn objawiać się może gorszą jakością i ilością plemników. Hiperprolaktynemia może prowadzić do oligospermii, wpływać na zmniejszenie ruchliwości plemników oraz na spadek objętości ejakulatu.

Hiperprolaktynemia może wpływać także na płodność u kobiet. Zbyt wysoka prolaktyna może poważnie zaburzać pracę organizmu, przyczyniać się do braku owulacji (utrudniać pęknięcie pęcherzyka) i zaburzeń faz cyklu miesiączkowego. Brak owulacji w przypadku kobiet, które starają się o dziecko oznacza, że w danym cyklu nie ma szans na zapłodnienie.

5. Wysoka prolaktyna a tycie

Prolaktyna jest hormonem zwiększającym ryzyko otyłości. Dlatego też wysoki poziom prolaktyny objawiać się może szybkim tyciem, niezależnie od stosowanej diety. Przybieranie na wadze na skutek wysokiej prolaktyny spowodowane jest często zatrzymaniem wody w organizmie oraz spowolnieniem metabolizmu.

Hiperprolaktynemia może prowadzić też do odkładania się tkanki tłuszczowej w obrębie brzucha i sprzyjać tzw. otyłości brzusznej. Co więcej, podwyższony poziom prolaktyny często łączy się u pacjentów z nadmiernym stresem, który podwyższa apetyt na słodycze oraz sprzyja niekontrolowanemu podjadaniu.

6. Prolactinoma (guz prolaktynowy) – objawy kliniczne

Prolaktynoma (łac. prolactinoma) to guz prolaktynowy, którego rezultatem jest właśnie hiperprolaktynemia. Jest to zwykle łagodny nienowotworowy gruczolak, wytwarzający bardzo dużą ilość prolaktyny.

Guz przysadki mózgowej (gruczolak prolaktynowy) może dawać różnorodne symptomy. Zależą one głównie od wielkości guza, są typowe dla objawów nadmiaru prolaktyny. Najczęściej są to dolegliwości oczne i neurologiczne. U pacjentów pojawiają się m.in.:

Ponadto u kobiet pojawiać się może:

  • zaburzenie miesiączkowania,
  • owłosienie typu męskiego (hirsutyzm),
  • trądzik,
  • utrata libido,
  • mlekotok,
  • uderzenia gorąca,
  • suchość pochwy,
  • ból podczas stosunku.

U mężczyzn obserwuje się niejednokrotnie:

  • zmniejszone libido, impotencję,
  • zaburzenia erekcji,
  • zmniejszenie owłosienia typu męskiego,
  • zmniejszenie masy mięśniowej,
  • odwapnienie kości,
  • ginekomastię.

7. Prolaktyna a tarczyca

Do hiperprolaktynemii może prowadzić także niedoczynność tarczycy. Jest to choroba, która charakteryzuje się zaburzeniem funkcji tarczycy – produkuje ona za mało hormonów w stosunku do potrzeb organizmu. Jaka jest zależność między prolaktyną a niedoczynnością tarczycy?

W przebiegu niedoczynności tarczycy zmienia się stężenie TSH, następuje jego wzrost w krwi obwodowej. Wzrost wydzielania TSH powoduje z kolei zwiększone uwalnianie się prolaktyny, zaburzenie to z kolei może prowadzić do hiperprolaktynemii. Dlatego też bardzo istotną kwestią jest oznaczenie stężenia TSH jeszcze przed rozpoczęciem leczenia hiperprolaktynemii czynnościowej.

Prolaktyna może bowiem przyjmować podwyższone wartości na skutek nieprawidłowej pracy gruczołu tarczowego. Leczenie niedoczynności tarczycy najczęściej sprawia, że stężenie prolaktyny powraca do wartości prawidłowych.

8. Hiperprolaktynemia – rozpoznanie

W przypadku podejrzenia hiperprolaktynemii należy skontaktować się z lekarzem, który w razie potrzeby zaleci odpowiednie badania. Najczęściej jest to oznaczenie poziomu prolaktyny w surowicy krwi. Co istotne, przy diagnostyce należy poinformować lekarza o wszystkich zażywanych lekach.

Prolaktyna ma różne normy. W zależności od płci wynoszą one ok. 20 ng/ml u kobiet i 15 ng/ml u mężczyzn. Jednak wyniki zawsze interpretuje lekarz. Zwykle wykonuje się jednorazowe oznaczenie poziomu prolaktyny. Jednak w niektórych przypadkach konieczne może być wykonanie tzw. profilu dobowego, czyli kilku oznaczeń w ciągu 24 godzin.

8.1. Test prolaktyny z metoklopramidem

Do zaawansowanego różnicowania przyczyn hiperprolaktynemii służy test czynnościowy z metoklopramidem (tzw. prolaktyna po MCP, prolaktyna po obciążeniu). Test wykonuje się zwykle, gdy stężenie prolaktyny wynosi 25-150 ng/ml.

Metoklopramid to lek pobudzający wydzielanie prolaktyny. Prawidłowa reakcja na substancję to wzrost stężenia prolaktyny ok. 6-10 razy do stężenia przed podaniem leku. Test wykonywany jest po wykluczeniu innych przyczyn hiperprolaktynemii, takich jak ciąża, przyjmowane leki, czy niedoczynność tarczycy.

Wynik testu dostarcza przesłanek do dalszej diagnostyki – badań obrazowych przysadki mózgowej i podwzgórza.

9. Leczenie hiperprolaktynemii czynnościowej

Formy leczenia zależą od przyczyny wysokiej prolaktyny. W przypadku hiperprolaktynemii polekowej należy w miarę możliwości, po konsultacji lekarskiej, odstawić leki lub dokonać ewentualnej zmiany leków.

Hiperprolaktynemia czynnościowa może niekiedy powodować u pacjenta uciążliwe objawy, wówczas lekarz może zalecić odpowiednią farmakoterapię, np. w postaci tabletek. Prolaktyna powyżej normy może wywoływać też problemy zdrowotne. W wielu przypadkach wysokiej prolaktyny, leczenie odbywa się agonistami dopaminy. Prolaktyna powyżej normy może też być wynikiem niedoczynności tarczycy. W tym przypadku konieczne jest leczenia tego zaburzenia.

Z kolei jeśli przyczyną hiperprolaktynemii jest guz przysadki, czasem konieczne może być jego usunięcie.

10. Hiperprolaktynemia czynnościowa – jak zapobiegać?

Niestety, nie ma skutecznego sposobu na to, by zapobiec hiperprolaktynemii czynnościowej. Warto jednak dbać o ogólny stan zdrowia, higieniczny tryb życia i redukcję stresu. Ograniczenie niekorzystnych czynników może zmniejszać ryzyko rozwoju chorób (tarczycy, wątroby czy nerek), które mogą pośrednio wpływać na poziom prolaktyny.

Ważna jest także szybka diagnostyka, która pozwoli skupić się na wyrównaniu poziomu prolaktyny. W przypadku stwierdzonej hiperprolaktynemii dużą rolę odgrywa też odpowiednia dieta, pozwalająca utrzymać prawidłową masę ciała.

Rekomendowane przez naszych ekspertów

Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.

Oceń jakość naszego artykułu: Twoja opinia pozwala nam tworzyć lepsze treści.
12345
Polecane dla Ciebie
Pomocni lekarze