Na świecie cierpi już 24 mln osób. W Polsce choroba nadal "nie istnieje" w systemie

Według danych Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) oraz amerykańskich Centers for Disease Control and Prevention (CDC), zespół przewlekłego zmęczenia (ME/CFS) może dotyczyć od 17 do 24 mln osób na całym świecie. Niektóre analizy, zwłaszcza po pandemii COVID-19, sugerują, że liczba ta może być jeszcze wyższa, ponieważ część przypadków tzw. długiego COVID-u ma objawy niemal identyczne z ME/CFS.

Choroba, której objawy (wyniszczające zmęczenie, ból, zaburzenia snu i koncentracji) przez lata były bagatelizowane, może wkrótce zostać rozpoznawana w sposób jeszcze prostszy i bardziej obiektywny. Naukowcy z University of East Anglia oraz firmy Oxford Biodynamics opracowali test krwi o wysokiej skuteczności.

Nowa metoda opiera się na technologii EpiSwitch 3D Genomics, pozwalającej analizować, które fragmenty DNA są aktywne. W badaniu z udziałem 47 pacjentów z ME/CFS i 61 zdrowych osób test osiągnął 92 proc. czułości i 98 proc. swoistości, co oznacza niemal bezbłędne rozróżnianie przypadków choroby.

Badacze odkryli unikalny wzorzec epigenetyczny - swoisty "chemiczny podpis" obecny tylko u osób z ME/CFS. To klucz do stworzenia pierwszego biomarkera choroby, który może otworzyć również drogę do diagnostyki tzw. długiego COVID-u, często dającego podobne objawy. Jeśli test zostanie potwierdzony w większych badaniach, stanie się nieocenionym narzędziem, które pomoże położyć kres stygmatyzacji chorych i błędnym diagnozom.

Eksperci podkreślają jednak, że entuzjazm trzeba równoważyć ostrożnością. Profesor Kevin McConway z The Open University przypomina, że badanie ma charakter wstępnego dowodu na skuteczność pomysłu. Test musi jeszcze przejść szeroko zakrojone badania kliniczne.

Dr Alastair Miller z kolei zwraca uwagę, że nie porównano go z innymi schorzeniami dającymi podobne objawy, jak depresja czy fibromialgia. Kolejną barierę może stanowić koszt badania, który obecnie szacowany jest na około 1000 funtów.

W Polsce pacjenci z ME/CFS wciąż pozostają poza systemem. Choroba nie figuruje w krajowych wytycznych diagnostycznych, a lekarze często błędnie interpretują objawy jako zaburzenia psychiczne. Brak formalnego uznania oznacza także brak prawa do świadczeń czy zasiłków.

Tymczasem badanie opublikowane w "BMJ Open" dowodzi, że problem jest realny - w grupie 1400 Polaków aż 69 osób spełniało kryteria ME/CFS, a u połowy z nich stwierdzono nietolerancję ortostatyczną.

Aleksandra Zaborowska, dziennikarka Wirtualnej Polski

Źródła:

• Ewan Hunter et al., "Development and validation of blood-based diagnostic biomarkers for Myalgic Encephalomyelitis/Chronic Fatigue Syndrome (ME/CFS) using EpiSwitch® 3-dimensional genomic regulatory immuno-genetic profiling", Journal of Translational Medicine, 2025.