"Pseudoalergia", aminy biogenne i nietolerancja histaminy. Fragment książki "Nie daj się alergii"
Aminy biogenne są to związki produkowane przez człowieka oraz przez inne organizmy. Powstają na drodze przemian aminokwasów, czyli składowych białek, i pełnią wiele funkcji w organizmie. Jedną z amin jest serotonina, nazywana potocznie hormonem szczęścia, który odpowiada także za nasz sen. Inna z nich – histamina – odgrywa kluczową rolę w reakcjach alergicznych u człowieka.
1. Histamina - czym jest?
Jeśli temat alergii nie jest ci zupełnie obcy, zapewne słyszałeś o lekach antyhistaminowych stosowanych przez większość osób z alergią. Histamina jest niezbędna do życia, jednakże wytworzona w zbyt dużych ilościach, odpowiada za występowanie objawów alergicznych, ponieważ jest pośrednikiem procesu alergicznego.
Kiedy mamy kontakt z uczulającym nas alergenem, łączy się on z naszymi przeciwciałami, co powoduje uwolnienie histaminy z magazynów w naszym organizmie. Rozpoczyna ona proces zapalny, a następnie trafia do krwiobiegu. Wydzielona w zbyt dużych ilościach do tkanki podskórnej drażni zakończenia nerwowe i powoduje świąd skóry. Odpowiada także za reakcje układu oddechowego, pokarmowego oraz może doprowadzić do wstrząsu anafilaktycznego.
Histamina i inne aminy biogenne występują także w żywności. Niektóre pokarmy jej nie zawierają, ale powodują podwyższenie się jej poziomu po ich zjedzeniu. Spożyte w nadmiarze mogą wywołać właśnie reakcję pseudoalergiczną, gdy nie przyjmiemy z pokarmem konkretnego, uczulającego nas alergenu, ale zbyt dużą ilość histaminy. Podobna sytuacja może wystąpić, kiedy w organizmie brakuje nam enzymu rozkładającego histaminę (DAO – diaminooksydazy) lub kiedy przyjmujemy leki zwiększające jej uwalnianie z komórek. Można wtedy mówić o tak zwanej nietolerancji histaminy.
2. Nadmiar histaminy
Niepożądane objawy wywołane przez nadmiar histaminy w organizmie wyglądają bardzo podobnie do ataku alergii. Mogą się pojawić:
- bóle głowy, w tym migrenowe,
- zatkany nos, katar,
- astma oskrzelowa, duszności,
- zaburzenia rytmu serca: szybkie tętno, skurcze, niskie ciśnienie,
- dolegliwości żołądkowo-jelitowe: luźne stolce, biegunki,
- świąd skóry, bąble na skórze,
- czerwone wypieki na twarzy
- pokrzywka,
- obrzęk powiek.
Diagnostyką nietolerancji histaminy może być oznaczenie jej ilości w kale, pomiar aktywności DAO w surowicy wraz z zawartością histaminy lub ocena ilości pochodnych histaminy zawartych w moczu. Niektórzy specjaliści zalecają także próbę prowokacji histaminą. Leczenie polega na unikaniu produktów spożywczych bogatych w histaminę oraz – w przypadku stwierdzenia obniżonej aktywności DAO – jej suplementacja.
Histamina jest tylko jedną z wielu amin biogennych. Do tej samej grupy należą między innymi tyramina i fenyloetyloamina, które mogą powodować te same dolegliwości co histamina - bóle migrenowe głowy, kołatanie serca.
3. Histamina - w jakich produktach się znajduje?
Produkty spożywcze szczególnie bogate w histaminę:
- drożdże i ich ekstrakty,
- owoce morza,
- ryby, szczególnie marynowane, wędzone,
- wędliny, szczególnie długodojrzewające, suszone, jak salami czy prosciutto,
- sery żółte (twarde, długodojrzewające, np. parmezan, bursztyn) oraz pleśniowe,
- alkohol: wino czerwone, piwo,
- inne produkty fermentowane: kiszona kapusta, ocet (szczególnie z czerwonego wina),
- czekolada – jest źródłem nie histaminy, ale fenyloetyloaminy i tyraminy,
- niektóre źródła podają także znaczną zawartość histaminy w szpinaku i grzybach.
Ważne jest także to, że świeże produkty białkowe (mięso, ryby) zawierają małe ilości histaminy. W trakcie procesu przechowywania żywności ilość ta drastycznie się zwiększa z upływem czasu. W przypadku nietolerancji histaminy warto zwracać szczególną uwagę, aby jeść produkty jak najświeższe, ograniczać dania odgrzewane, ryby – kupować bezpośrednio po złowieniu (jeśli ma się do takich dostęp) i od razu spożywać albo kupić mrożone, które były umieszczane w zamrażarkach bezpośrednio po złowieniu, a następnie szybko je rozmrozić bezpośrednio przed przygotowaniem. Bardzo duże ilości histaminy powstają w produktach nieodpowiednio przechowywanych, które nie były magazynowane w odpowiednich temperaturach. Procesami zwiększającymi znacznie jej zawartość są także wszystkie rodzaje fermentacji, a więc produkty poddane temu procesowi będą zawierały większe ilości amin biogennych niż ich świeże odpowiedniki.
Sytuacje, które powodują wzrost stężenia histaminy, to: wysiłek fizyczny, nagły stres psychiczny, wahania hormonalne, ostre zakażenia żołądkowo-jelitowe i choroby zapalne jelit.
Istnieje grupa produktów, które nie zawierają histaminy, ale powodują jej zwiększone wydzielanie w organizmie po ich spożyciu. W związku z tym wskazane jest unikanie ich jedzenia, kiedy pojawia się problem z tolerancją histaminy. Należą do nich:
- truskawki,
- pomidory, a szczególnie przetwory pomidorowe – ketchup, przecier,
- szparagi,
- napoje energetyczne, kakao, mocna herbata,
- niektóre leki (środki kontrastowe, znieczulające, mukolityczne, diuretyki, antybiotyki),
- produkty zawierające siarczyny (wina, szampany, przeciery, dżemy, gala-retki, przetwory owocowe, suszone owoce, chrzan),
- produkty zawierające kwas benzoesowy i jego sole (szukaj na opakowa-niach e210–e213), także te, które są jego naturalnym źródłem (żurawina, jagody, goździki, cynamon, truskawki, szpinak).
Fragment pochodzi z książki "Nie daj się alergii" autorstwa Katarzyny Turek.
Masz newsa, zdjęcie lub filmik? Prześlij nam przez dziejesie.wp.pl.
Nie czekaj na wizytę u lekarza. Skorzystaj z konsultacji u specjalistów z całej Polski już dziś na abcZdrowie Znajdź lekarza.