"Pseudoalergia", aminy biogenne i nietolerancja histaminy. Fragment książki "Nie daj się alergii"

Aminy biogenne są to związki produkowane przez człowieka oraz przez inne organizmy. Powstają na drodze przemian aminokwasów, czyli składowych białek, i pełnią wiele funkcji w organizmie. Jedną z amin jest serotonina, nazywana potocznie hormonem szczęścia, który odpowiada także za nasz sen. Inna z nich – histamina – odgrywa kluczową rolę w reakcjach alergicznych u człowieka.

1. Histamina - czym jest?

Jeśli temat alergii nie jest ci zupełnie obcy, zapewne słyszałeś o lekach antyhistaminowych stosowanych przez większość osób z alergią. Histamina jest niezbędna do życia, jednakże wytworzona w zbyt dużych ilościach, odpowiada za występowanie objawów alergicznych, ponieważ jest pośrednikiem procesu alergicznego.

Kiedy mamy kontakt z uczulającym nas alergenem, łączy się on z naszymi przeciwciałami, co powoduje uwolnienie histaminy z magazynów w naszym organizmie. Rozpoczyna ona proces zapalny, a następnie trafia do krwiobiegu. Wydzielona w zbyt dużych ilościach do tkanki podskórnej drażni zakończenia nerwowe i powoduje świąd skóry. Odpowiada także za reakcje układu oddechowego, pokarmowego oraz może doprowadzić do wstrząsu anafilaktycznego.

Zobacz film: "Alergia. Fakty i mity"

Histamina i inne aminy biogenne występują także w żywności. Niektóre pokarmy jej nie zawierają, ale powodują podwyższenie się jej poziomu po ich zjedzeniu. Spożyte w nadmiarze mogą wywołać właśnie reakcję pseudoalergiczną, gdy nie przyjmiemy z pokarmem konkretnego, uczulającego nas alergenu, ale zbyt dużą ilość histaminy. Podobna sytuacja może wystąpić, kiedy w organizmie brakuje nam enzymu rozkładającego histaminę (DAO – diaminooksydazy) lub kiedy przyjmujemy leki zwiększające jej uwalnianie z komórek. Można wtedy mówić o tak zwanej nietolerancji histaminy.

2. Nadmiar histaminy

Niepożądane objawy wywołane przez nadmiar histaminy w organizmie wyglądają bardzo podobnie do ataku alergii. Mogą się pojawić:

• bóle głowy, w tym migrenowe,
• zatkany nos, katar,
• astma oskrzelowa, duszności,
• zaburzenia rytmu serca: szybkie tętno, skurcze, niskie ciśnienie,
• dolegliwości żołądkowo-jelitowe: luźne stolce, biegunki,
• świąd skóry, bąble na skórze,
• czerwone wypieki na twarzy
• pokrzywka,
• obrzęk powiek.

Diagnostyką nietolerancji histaminy może być oznaczenie jej ilości w kale, pomiar aktywności DAO w surowicy wraz z zawartością histaminy lub ocena ilości pochodnych histaminy zawartych w moczu. Niektórzy specjaliści zalecają także próbę prowokacji histaminą. Leczenie polega na unikaniu produktów spożywczych bogatych w histaminę oraz – w przypadku stwierdzenia obniżonej aktywności DAO – jej suplementacja.

Histamina jest tylko jedną z wielu amin biogennych. Do tej samej grupy należą między innymi tyramina i fenyloetyloamina, które mogą powodować te same dolegliwości co histamina - bóle migrenowe głowy, kołatanie serca.

3. Histamina - w jakich produktach się znajduje?

Produkty spożywcze szczególnie bogate w histaminę:

• drożdże i ich ekstrakty,
• owoce morza,
• ryby, szczególnie marynowane, wędzone,
• wędliny, szczególnie długodojrzewające, suszone, jak salami czy prosciutto,
• sery żółte (twarde, długodojrzewające, np. parmezan, bursztyn) oraz pleśniowe,
• alkohol: wino czerwone, piwo,
• inne produkty fermentowane: kiszona kapusta, ocet (szczególnie z czerwonego wina),
• czekolada – jest źródłem nie histaminy, ale fenyloetyloaminy i tyraminy,
• niektóre źródła podają także znaczną zawartość histaminy w szpinaku i grzybach.

Ważne jest także to, że świeże produkty białkowe (mięso, ryby) zawierają małe ilości histaminy. W trakcie procesu przechowywania żywności ilość ta drastycznie się zwiększa z upływem czasu. W przypadku nietolerancji histaminy warto zwracać szczególną uwagę, aby jeść produkty jak najświeższe, ograniczać dania odgrzewane, ryby – kupować bezpośrednio po złowieniu (jeśli ma się do takich dostęp) i od razu spożywać albo kupić mrożone, które były umieszczane w zamrażarkach bezpośrednio po złowieniu, a następnie szybko je rozmrozić bezpośrednio przed przygotowaniem. Bardzo duże ilości histaminy powstają w produktach nieodpowiednio przechowywanych, które nie były magazynowane w odpowiednich temperaturach. Procesami zwiększającymi znacznie jej zawartość są także wszystkie rodzaje fermentacji, a więc produkty poddane temu procesowi będą zawierały większe ilości amin biogennych niż ich świeże odpowiedniki.

Sytuacje, które powodują wzrost stężenia histaminy, to: wysiłek fizyczny, nagły stres psychiczny, wahania hormonalne, ostre zakażenia żołądkowo-jelitowe i choroby zapalne jelit.

Istnieje grupa produktów, które nie zawierają histaminy, ale powodują jej zwiększone wydzielanie w organizmie po ich spożyciu. W związku z tym wskazane jest unikanie ich jedzenia, kiedy pojawia się problem z tolerancją histaminy. Należą do nich:

• truskawki,
• pomidory, a szczególnie przetwory pomidorowe – ketchup, przecier,
• szparagi,
• napoje energetyczne, kakao, mocna herbata,
• niektóre leki (środki kontrastowe, znieczulające, mukolityczne, diuretyki, antybiotyki),
• produkty zawierające siarczyny (wina, szampany, przeciery, dżemy, gala-retki, przetwory owocowe, suszone owoce, chrzan),
• produkty zawierające kwas benzoesowy i jego sole (szukaj na opakowa-niach e210–e213), także te, które są jego naturalnym źródłem (żurawina, jagody, goździki, cynamon, truskawki, szpinak).

Fragment pochodzi z książki "Nie daj się alergii" autorstwa Katarzyny Turek.

Masz newsa, zdjęcie lub filmik? Prześlij nam przez dziejesie.wp.pl.

Nie czekaj na wizytę u lekarza. Skorzystaj z konsultacji u specjalistów z całej Polski już dziś na abcZdrowie Znajdź lekarza.