Gorączka mózgowa - co to jest, objawy, leczenie, diagnostyka
Gorączka mózgowa, znana również jako gorączka pochodzenia ośrodkowego to stan, który zagraża życiu pacjenta. Najczęściej spowodowana jest udarem niedokrwiennym, krwotocznym lub krwawieniem podpajęczynówkowym. Co warto wiedzieć o gorączce mózgowej? Jak przebiega leczenie?
1. Co to jest gorączka mózgowa?
Gorączka mózgowa, nazywana przez lekarzy gorączką pochodzenia ośrodkowego została po raz pierwszy opisana w 1939 roku przez naukowca Ericsona. Spowodowana jest uszkodzeniem ośrodka termoregulacji mieszczącego się w podkorowej części mózgowia - podwzgórza. Ośrodek termoregulacji złożony jest z dwóch elementów: ośrodka eliminacji ciepła regulującego jego utratę oraz ośrodka zachowania ciepła. Ten drugi odpowiada za zatrzymanie ciepła w ciele człowieka.
2. Przyczyny gorączki mózgowej
Gorączka mózgowa stanowi konsekwencję uszkodzenia ośrodka termoregulacji znajdującego się w podwzgórzu. Ośrodek termoregulacji w mózgu to obszar, który działa jak swego rodzaju termostat. Reguluje i utrzymuje odpowiednią temperaturę ciała.
Jeśli temperatura ciała rośnie (na przykład w wyniku gorączki, wysiłku fizycznego lub ekspozycji na ciepło), ośrodek termoregulacji podejmuje działania w celu schłodzenia organizmu. Można wówczas zaobserwować zwiększoną potliwość czy rozszerzenie naczyń krwionośnych w skórze.
Gdy ciało jest narażone na niską temperaturę, ośrodek odpowiedzialny za termoregulację może inicjować takie procesy jak zmniejszone wydzielanie potu czy drżenie mięśni. Drganie z zimna pojawia się u nas wówczas, gdy dla utrzymania ciepła nie wystarczy samo zwężenie naczyń krwionośnych.
Gorączkę mózgową obserwuje się najczęściej w przebiegu takich chorób neurologicznych jak choroba Alzheimera czy choroba Parkinsona. Gorączka pochodzenia ośrodkowego może mieć też ścisły związek z krwawieniem podpajęczynówkowym, udarem niedokrwiennym lub krwotocznym, nowotworem ośrodkowego układu nerwowego. Inną przyczyną tego rodzaju gorączki jest poważne uszkodzenie mózgu z obrzękiem.
3. Objawy gorączki mózgowej
Gorączka mózgowa w porównaniu do gorączki towarzyszącej ciężkim infekcjom np. zapaleniu płuc jest wyższa. W wyniku zaburzeń metabolicznych w mózgu oraz gorączki, nasila się zapotrzebowanie na tlen, dochodzi do zwiększonego przepływu krwi do mózgu. Skutkuje to z kolei wzrostem ciśnienia śródczaszkowego.
Bardzo wysoka temperatura ciała powoduje też zwiększenie poziomu dwutlenku węgla w mózgu, co z kolei sprzyja uszkodzeniom neuronów. Zwiększa się również przepuszczalność bariery krew-mózg, co może prowadzić do wystąpienia obrzęku mózgu.
4. Diagnostyka gorączki mózgowej
Diagnostyka gorączki mózgowej polega w głównej mierze na wyeliminowaniu innych przyczyn, które generują podobne symptomy. Kluczową rolę w diagnostyce odgrywają badania laboratoryjne takie jak morfologia krwi obwodowej czy pomiar stężenia białka C-reaktywnego.
Tak zwane CRP jest białkiem ostrej fazy , co oznacza, że jego stężenie ulega podwyższeniu wskutek toczących się w organizmie infekcji, urazów, zapaleń. W diagnostyce gorączki mózgowej wykorzystuje się też badanie obrazowe głowy.
5. Skutki nieleczonej gorączki mózgowej
Nie należy bagatelizować objawów gorączki, która świadczy o uszkodzeniu ośrodka termoregulacji. Gorączka mózgowa stanowi poważne zagrożenie dla zdrowia pacjenta, ponieważ może powodować nieodwracalne zmiany w mózgu. Konsekwencją tego stanu może być zwiększenie przepływu mózgowego, a także wzrost ciśnienia śródczaszkowego.
Zwiększenie uwalniania tlenku azotu to kolejny stan, który może być powiązany z gorączką pochodzenia ośrodkowego. W najgorszym wypadku taka gorączka może prowadzić do przedwczesnego zgonu pacjenta.
6. Leczenie gorączki mózgowej
W jaki sposób leczy się gorączkę pochodzenia ośrodkowego? Chorym podaje się acetaminofen oraz niesteroidowe leki przeciwzapalne. Zadaniem tych środków jest hamowanie aktywności cyklooksygenazy prostaglandynowej w OUN, co zmniejsza w podwzgórzu stężenie prostaglandyn. Środki farmakologiczne aktywują podstawowe mechanizmy, które rozpraszają ciepło. U pacjenta dochodzi do rozszerzenia naczyń i potliwości.
Gorączkę mózgową zwalcza się również innymi metodami. W terapii niefarmakologicznej wykorzytuje się worki z lodem, koce chłodzące, bloki o działaniu chłodzącym, które są wypełnione hydrożelem. Metody inwazyjne mogą obejmować infuzję dożylną zimnych płynów oraz chłodzenie endowaskularne.
Rekomendowane przez naszych ekspertów
Skorzystaj z usług medycznych bez kolejek. Umów wizytę u specjalisty z e-receptą i e-zwolnieniem lub badanie na abcZdrowie Znajdź lekarza.
