Trwa ładowanie...

Antyoksydanty - rodzaje, właściwości, źródła przeciwutleniaczy w diecie

 Paula Komendarczuk
24.08.2023 11:27
Antyoksydanty chronią przed rozwojem ponad 50 różnych chorób.
Antyoksydanty chronią przed rozwojem ponad 50 różnych chorób. (Adobe Stock)

Antyoksydanty (przeciwutleniacze) to grupa związków chemicznych, które są niezwykle istotne dla prawidłowego funkcjonowania organizmu. Podnoszą odporność organizmu, poprawiają samopoczucie i redukują ryzyko rozwoju groźnych chorób. Jakie właściwości mają przeciwutleniacze? Gdzie można znaleźć antyoksydanty w diecie?

spis treści

1. Czym są antyoksydanty?

Antyoksydanty (antyutleniacze, przeciwutleniacze) to grupa związków chemicznych niezwykle wartościowych dla organizmu. Przede wszystkim przeciwdziałają one wpływowi stresu oksydacyjnego i nadmiernej produkcji wolnych rodników, które odpowiadają za powstawanie wielu różnych chorób i starzenie się organizmu.

2. Rodzaje antyoksydantów

Przeciwutleniacze to substancje, które zatrzymują lub opóźniają procesy utleniania. Różnicuje się je w zależności od mechanizmu działania:

Zobacz film: "Choroby serca najczęstszą przyczyną zgonów Polaków"
  • antyksydanty hamujące powstawanie wolnych rodników - dysmutaza ponadtlenkowa, katalaza, ferrytyna, selen, miedź i cynk,
  • antyoksydanty wymiatające rodniki - glutation, albumina, witamina C i E, karotenoidy i flawonoidy,
  • antyoksydanty naprawcze i odtwórcze - lipazy, proteazy, enzymy naprawcze DNA oraz transferazy,
  • antyoksydanty adaptacyjne.

Przeciwutleniacze dzieli się również na naturalne i syntetyczne. Antyoksydanty naturalne mogą być egzogenne (dostarczane wraz z pożywieniem) lub endogenne (wytwarzane przez organizm).

Przeciwutleniacze egzogenne to przede wszystkim witaminy i składniki mineralne, a także polifenole i karotenoidy. Antyutleniacze endogenne to na przykład ferrytyna, albumina, kwas moczowy, melatonina i aminokwasy.

3. Rola antyoksydantów

Jak działają antyoksydanty? Antyutleniacze neutralizują wolne rodniki, czyli cząsteczki, które powstają w wyniku nadmiaru stresu, zbyt małej ilości snu, niezdrowego trybu życia, nadużywania leków, picia alkoholu, palenia papierosów, zanieczyszczeń powietrza i promieniowania słonecznego.

Rodniki mają katostrofalny wpływ na organizm, niszczą tkankę podskórną, przyspieszają starzenie się organizmu i przyczyniają się do rozwoju co najmniej 50 chorób - grypy, cukrzycy, chorób serca, nowotworów, astmy, choroby Alzheimera i Parkinsona, stwardnienia rozsianego, chorób układu krążenia, schorzeń stawów, egzemy, łuszczycy, zaćmy i jaskry.

Przeciwutleniacze niszczą wolne rodniki i spowalniają ich działanie, tym samym chroniąc organizm przed skutkami ich obecności. Jednocześnie antyoksydantny wspierają pracę układu odpornościowego, oddechowego, nerwowego i rozrodczego.

Poprawiają jakość snu, kondycję i wygląd skóry, chronią narząd wzroku i organy, takie jak wątroba i nerki. Antoksydanty ułatwiają utrzymanie prawidłowej wagi, przeciwdziałają rozwojowi próchnicy, wspomagają procesy trawienne i wspierają oczyszczanie organizmu z toksyn. Dodatkowo poprawiają działanie układu nerwowego i poprawiają zdolności rozrodcze.

4. Antyoksydanty w diecie

Antyoksydanty to tarcza obronna dla organizmu, która wspomaga układ odpornościowy, chroni przed rozwojem groźnych chorób i spowalnia starzenie się organizmu. Źródła naturalnych przeciwutleniaczy to:

Największa ilość antyoksydantów znajduje się w surowych owocach i warzywach, te poddane obróbce termicznej tracą swoje właściwości prozdrowotne. Wyjątek stanowi jedynie likopen, który zwiększa swoją przyswajalność na skutek długiego gotowania.

Źródło przeciwutleniaczy stanowią również przyprawy, takie jak imbir, cynamon, kurkuma, bazylia, oregano i mielone goździki. Warto dodawać je do większości spożywanych posiłków.

Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.

Polecane dla Ciebie
Pomocni lekarze