Bigos - najzdrowsze polskie danie? Tu każdy składnik ma sens

Pierwsze wzmianki o potrawach podobnych do bigosu pochodzą z XIV-XV wieku, a pierwsza znana receptura szlacheckiego bigosu pochodzi z 1682 roku. Był jednak wtedy daniem serwowanym z dziczyzny, mięsa i kwaśnych owoców, oraz co ciekawe, przygotowywano go bez kapusty. Dopiero z czasem jego skład uległ zmianie, a podstawą stała się kiszona kapusta i mięso, czyli składniki, które nadawały potrawie sytość.

Wraz z rozwojem kuchni miejskiej bigos trafił do domów i stał się symbolem polskiego smaku. Pojawiał się zarówno na świątecznych stołach, jak i w codziennym menu. Zmieniały się dodatki i proporcje, lecz zasada długiego gotowania pozostała niezmienna, ponieważ to właśnie ona decyduje o intensywności aromatu i trwałości dania.

Dzisiejszy bigos występuje w wielu wersjach, od tradycyjnych po całkowicie warzywne. Niezależnie od przepisu opiera się na naturalnych składnikach i nabiera smaku z każdym kolejnym dniem.

To właśnie kapusta kiszona decyduje o wyjątkowości bigosu. Powstaje w procesie fermentacji mlekowej, czyli naturalnego dojrzewania warzyw pod wpływem bakterii, które przekształcają cukry w kwas mlekowy. Dzięki temu staje się źródłem probiotyków, wspierających mikroflorę jelit oraz odporność organizmu.

Zawiera też:

• witaminę C,
• witaminy z grupy B,
• potas,
• błonnik, który reguluje pracę układu trawiennego i zapewnia uczucie sytości.

Spożywanie kiszonej kapusty może poprawiać przyswajanie składników mineralnych i ułatwiać trawienie tłustszych potraw. Właśnie przez ten składnik bigos ma prozdrowotny charakter i wyróżnia się na tle innych tradycyjnych dań.

Trzeba jednak zaznaczyć, że wartość probiotyczna kapusty kiszonej znacząco zmniejsza się w trakcie długiego gotowania, dlatego w bigosie efekt ten jest trochę słabszy.

Mięso w bigosie odgrywa podstawową rolę, ale jego wartość zależy od rodzaju i proporcji. Wołowina dostarcza pełnowartościowe białko i żelazo, jednak bywa cięższa dla układu pokarmowego. Większość części wieprzowych ma więcej tłuszczu i kalorii, dlatego w nadmiarze może obciążać trawienie. Z kolei drób, tym bardziej bez skóry, jest lżejszą i bardziej dietetyczną alternatywą, która nie obniża wartości odżywczej dania.

Część mięsa można nawet zastąpić roślinnymi źródłami białka, takimi jak soczewica lub fasola, aby potrawa była lepiej zbilansowana. Dobór różnych gatunków mięsa w rozsądnych proporcjach zachowuje charakter bigosu, ale nadaje mu lżejszą, bardziej zrównoważoną formę.

Dodatki, które wzbogacają smak bigosu, mają też znaczenie dla jego wartości zdrowotnej. Suszone śliwki dostarczają błonnik i naturalne kwasy organiczne, które pobudzają pracę jelit i wspomagają usuwanie zbędnych produktów przemiany materii. Grzyby nie zwiększają kaloryczności, ale dostarczają cenne minerały i naturalne umami, które pogłębia smak potrawy.

Przyprawy takie jak majeranek, liść laurowy oraz ziele angielskie pobudzają wydzielanie soków trawiennych.

Dzięki ich obecności bigos staje się nie tylko bardziej aromatyczny, lecz także łagodniejszy dla układu pokarmowego i lepiej przyswajalny nawet w połączeniu z mięsem.

Wbrew popularnej opinii bigos nie musi być ciężkim daniem. O jego kaloryczności decyduje głównie ilość tłuszczu i rodzaj użytego mięsa. Jeśli przeważa kapusta kiszona, warzywa i chudsze gatunki mięsa, potrawa jest sycąca, ale przy tym lekka.

Błonnik z kapusty reguluje poziom glukozy we krwi i zapewnia długie uczucie pełności, więc pomaga to bardzo kontrolować apetyt. Z kolei białko z mięsa korzystnie wpływa na regenerację.

Bigos dostarcza także antyoksydanty oraz witaminy z grupy B, które wspierają produkcję energii w komórkach i prawidłowe funkcjonowanie układu nerwowego. Dlatego odpowiednio przygotowany może być pełnowartościowym posiłkiem.

Sekret lekkiego i pełnowartościowego bigosu tkwi w odpowiednich proporcjach składników oraz sposobie przygotowania. Najlepiej, gdy kapusta stanowi większość potrawy, a tłuste mięso i tłuszcz są jedynie dodatkiem.

Po podsmażeniu mięsa na złoty kolor, wszystkie składniki warto dusić w niewielkiej ilości wody lub wywaru warzywnego, a nie smażyć w dużej ilości tłuszczu. Dzięki temu zostanie więcej witamin, a potrawa w dodatku będzie zawierać mniej tłuszczu. Dobrym rozwiązaniem jest też użycie mięsa drobiowego lub roślinnych źródeł białka, ponieważ zazwyczaj są łaskawsze dla układu trawiennego.

Podstawa to długie, powolne gotowanie, które wydobywa głęboki aromat. Tak przygotowany bigos zachowuje większość walorów smakowych, a przy tym jest potrawą lekką, odżywczą i odpowiednią także dla osób dbających o sylwetkę.

Choć bigos kojarzy się z tradycyjną kuchnią, coraz częściej pojawia się w nowoczesnych jadłospisach, ale w lżejszej formie. Wpisuje się w założenia diety przeciwzapalnej, ponieważ zawiera kiszoną kapustę, czyli naturalne źródło probiotyków i antyoksydantów.

Warzywa oraz chude mięso lub ich roślinne zamienniki dostarczają błonnik, witaminy i składniki mineralne, czyli składniki, które korzystnie wpływają na metabolizm i odporność. Wersje z mniejszą ilością tłuszczu sprawdzają się także w diecie osób redukujących masę ciała.

Bigos jest przykładem potrawy, która łączy tradycyjny smak z zasadami nowoczesnego odżywiania i pokazuje, że zdrowa kuchnia może mieć historyczne korzenie.

Bigos to dowód na to, że tradycyjne polskie danie może być częścią nowoczesnej, zbilansowanej diety. Bazujący na kiszonej kapuście, warzywach i odpowiednich proporcjach mięsa, dostarcza błonnik, witaminy i naturalne probiotyki. Jego wartość zależy jednak od sposobu przygotowania i użytych składników. Jeśli ograniczy się tłuszcz i postawi na naturalne składniki, bigos może być pełnowartościowym i prozdrowotnym posiłkiem.

Źródła

1. NaukaJedzenia.pl