Trwa ładowanie...

Wirusowe zapalenie wątroby typu A (WZW) - przyczyny, leczenie, epidemia

 Ewa Rycerz
08.05.2023 13:09
Metodą na uniknięcie zakażenia wirusem HAV jest przede wszystkim szczepienie
Metodą na uniknięcie zakażenia wirusem HAV jest przede wszystkim szczepienie ((123rf) Liczba zachorowań na WZW A stale rośnie)

Wirusowe zapalenie wątroby typu A nazywane jest potocznie żółtaczką pokarmową. Aby zachorować wystarczy zjeść skażoną żywność lub wypić zainfekowaną wodę. Choroba przenoszona jest również drogą fekalno – oralną. W trzech województwach: dolnośląskim, wielkopolskim i mazowieckim odnotowano w ostanim czasie znaczny wzrost zachorowaności na WZW A. Czy mamy do czynienia z epidemią żółtaczki typu A?

spis treści

Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego wydał specjalny komunikat (red. 6.06.2017r.), w którym przestrzega przed zarażeniem wirusowym zapaleniem wątroby (WZW A). Problem pojawił się w całej Europie. Z danych Europejskiego Centrum ds. Zapobiegania i Kontroli Chorób (ECDC) wynika, że od stycznia do maja bieżącego roku zachorowało już 110 osób. To 10 razy więcej niż miało to miejsce w analogicznym czasie w latach 2014 -2016.

1. Czym jest wirusowe zapalenie wątroby typu A?

Wirusowe zapalenie wątroby typu A nazywana inaczej żółtaczką pokarmową, to ostra choroba zakaźna rozwijająca się wskutek zakażenia wirusem HAV. Jej pierwsze objawy są mało charakterystyczne i mylące.

Zobacz film: "Ogromny wzrost zachorowań na WZW typu A"

Na początku pojawia się złe samopoczucie, bóle w stawach, gorączka i dreszcze, co może sugerować przeziębienie lub grypę. Później pojawia się zażółcenie skóry i białkówki oka, ciemny mocz i odbarwiony stolec. WZW A towarzyszyć może także świąd skóry.

Na żółtaczkę pokarmową nie ma leku, dlatego wobec chorych stosuje się terapię spoczynkową.

- Chory powinien leżeć w łóżku, odpoczywać, dużo pić, ograniczyć aktywność ruchową – informuje Magdalena Wilk. I dodaje, że wirusowe zapalenie wątroby typu A zazwyczaj mija samoistnie. Niekiedy może się jednak zdażyć sytaucja, że przejdzie ono w stan przewlekły. - A wtedy może przekształcić się w niewydolność nerek czy nadostre zapalenie wątroby – zaznacza ekspertka.

2. Kiedy i jak można się zakazić?

- W ponad 90 proc. przypadków drogą pokarmową – mów Beata Nadolska z lubelskiego sanepidu. - wystarczy spożyć niezdezynfekowaną wodę nawet kostki lodu, które wcześniej miały kontakt z osobą zarażoną wirusem HAV. To samo dotyczy jedzenia: mięso, warzywa i owoce. Wirus HAV jest stabilny w temperaturze -20ºC. Ginie natomiast pod wpływem gotowania po 5 min w temperaturze 100º C. Do zakażenia może dojść również w kontaktach seksualnych. Szczególnie narażone są osoby homoseksualne, głównie mężczyźni (stosunek oralno – analny), jak i poprzez kontakt oralny z częściami ciała oraz powierzchniami, na których znajduje się wirus. Inne czynniki zakażenia to: kąpiel w zakażonej wodzie, wykonywanie tatuażu, piercing, lub akupunktura (wszędzie tam, gdzie mamy do czynienia z igłami) - dodaje Nadolska.

WZW A to choroba "brudnych rąk". Rezerwuarem wywołującego ją wirusa jest wydalany przez człowieka kał. Patogenem można się zarazić w efekcie nieprzestrzegania zasad higieny. I to właśnie ten aspekt może być przyczyną nagłego i dużego wzrostu liczby zachorowań.

Szczególnie groźna sytuacja jest na Śląsku. To ze względu na dużą gęstość zaludnienia. Choroba rozprzestrzenia się w szybkim tempie. - Nie wiemy, co jest przyczyną tak dużego wzrostu zachorowań. WZW A ma długi okres wylęgania. Trudno jest jednoznacznie stwierdzić, co jest przyczyną tego wzrostu – mówi Magdalena Wilk, starszy asystent z Wydziału Epidemiologii Wojewódzkiej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej w Katowicach.

Dochodzenie epidemiologiczne w tej sprawie prowadzi także Powiatowa Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w Sosnowcu. Inspektorzy stwierdzili, że źródłem zakażeń na pewno nie jest woda.

- Wydaje się, że wzrost zachorowań może wynikać właśnie z długiego czasu wylęgania choroby. Osoby, które są zakażone często na początku o tym nie wiedzą, a przecież w tym momencie zarażają, ponieważ nie przestrzegają podstawowych dla zakażenia WZW A zasad higieny – podkreśla Magdalena Wilk. W efekcie liczba chorych stale rośnie.

Czy możemy zatem mówić o epidemii? - Tak. To tak zwana epidemia wyrównawcza, czyli wzrost zachorowań - w tym przypadku na WZW A, który jest spowodowany tym, że ludzie nie mieli kontaktu z wirusem, przez co nie nabrali odporności, ale też nie szczepili się - wyjaśnia Jan Bondar, rzecznik prasowy Głównego Inspektoratu Sanitarnego. - Taka sytuacja ostatni raz miała miejsce 20 lat temu i wtedy zachorowań było znacznie więcej. Teraz wiadomo również, że liczba zachorowań wzrasta nie tylko w Polsce.

Przeczytaj także:

W czerwcu Europejskie Centrum ds. Zapobiegania i Kontroli Chorób (ECDC) podało, że ognisko WZW A wystąpiło wśród mężczyzn, którzy uprawiali seks analny. Później w Poznaniu ognisko WZW A pojawiło się także w jednej z restauracji. Okazuje się jednak, że znalezienie źródła jest bardzo trudne. Od zakażenia do wystąpienia pierwszych objawów WZW A może minąć nawet 50 dni.

3. Czy mamy początek epidemii?

Z danych Europejskiego Centrum ds. Zapobiegania i Kontroli Chorób (ECDC): od czerwca 2016 do maja 2017 odnotowano ponad 1170 zachorowań związanych z ogniskiem WZW A.

"W Polsce (od stycznia do chwili obecnej - 8.06.2017) pomimo braku szczegółowych danych na temat genotypu wirusa, można jednoznacznie stwierdzić, że obserwowany jest wzrost zachorowań na wirusowe zapalenie wątroby typu A" – czytamy na stronie PZH.

Najwięcej zarejestrowanych przypadków zachorowań na WZW A odnotowano w trzech województwach: w Wielkopolsce (58 zarejestrowanych przypadków zachorowań na WZW A), w Dolnośląskim – 17, w Mazowieckim – 41.( Dane dotyczą okresu od 1.01. 2017 do 31.05.2017).

4. Jak uchronić się przed WZW A?

Właściwie sposobów jest kilka. Najbardziej pewnym jest szczepionka. Zalecane są dwie jej dawki. Nowe partie preparatów mają dotrzeć do punktów szczepień w stacjach sanepidu i do aptek w połowie listopada.

Do tego czasu przed żółtaczką pokarmową chronić się można na własną rękę. Jak? Przede wszystkim należy często i dokładnie myć ręce. Zwłaszcza przed jedzeniem i po wyjściu z toalety. Myć należy też żywność. Osoby o obniżonej odporności powinny sparzać warzywa i owoce przed zjedzeniem.

5. Leczenie wirusowego zapalenia wątroby typu A

Nie ma specjalnego leku, który zwalcza bądź przyśpiesza eliminację wirusa z organizmu. Należy przestrzegać diety: unikać alkoholu, spożywania tłustych pokarmów. Zalecany jest odpoczynek. Objawy wirusowego zapalenia wątroby typu A zanika po okresie 6 miesięcy. W jaki sposób sprawdzić czy jest się zarażonym WZW A? Najpewniejsza jest diagnostyka laboratoryjna, wykrywanie przeciwciał klasy IgM. Ważne jest również ustalenie osób z kontaktu chorego, które mogły się od niego zakazić nawet kiedy ten nie miał jeszcze żadnych objawów.

Żółtaczka okazuje się coraz powszechniejszą chorobą
Żółtaczka okazuje się coraz powszechniejszą chorobą (123RF)

Umożliwia to podjęcie działań mających na celu przerwanie szerzenia się choroby. Ma to szczególne znaczenie ponieważ ryzyko wtórnego zakażenia osoby z bliskiego otoczenia chorego lub zakażonego (domownicy, partnerzy seksualni) jest dość duże. Należy pamiętać, że wirus wylęga się w organizmie od 15 do 30, a niekiedy nawet 50 dni.

Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.

Polecane dla Ciebie
Pomocni lekarze