Czy wszyscy powinni przyjąć trzecią dawkę?
W Polsce od 2 listopada wszystkie osoby pełnoletnie mają możliwość przyjęcia trzeciej dawki szczepionki przeciwko COVID-19, o ile minęło 6 miesięcy od zakończenia pełnego schematu szczepień. Wielu ekspertów zwraca uwagę na jedną grupę, która powinna być ostatnią w kolejce do trzeciej dawki.
1. Zaszczepieni ozdrowieńcy
Pisaliśmy wcześniej o badaniach opublikowanych na łamach "Science", które wskazywały, że osoby, które przeszły infekcję SARS-CoV-2 i zostały zaszczepione przeciw COVID-19, uzyskały bardzo silną odpowiedź odpornościową. Połączenie naturalnej i sztucznej odporności określono mianem odporności hybrydowej.
W związku z tym większość ekspertów uważa, że takie osoby nie muszą się spieszyć z przyjęciem kolejnej dawki szczepionki przeciwko COVID-19. Analiza przeprowadzona przez Brytyjczyków na podstawie danych z ZOE Covid Study wykazała, że u zaszczepionych preparatem koncernu Pfizer po szczęściu miesiącach od szczepienia poziom ochrony przed zakażeniem wynosił 80 proc. Dla porównania - w grupie zaszczepionych ozdrowieńców sięgał 94 proc.
- Osoby, które zakaziły się SARS-CoV-2, a potem się zaszczepiły, to prawdopodobnie ostatnia grupa, która naprawdę będzie potrzebowała boosterów - mówiła dr Akiko Iwasaki, immunolog z Uniwersytetu Yale w wywiadzie dla "Wall Street Journal".
Podobnego zdania są polscy eksperci. - Zarówno ośrodek amerykański, jak i eksperci z innych państw twierdzą, że w przypadku ozdrowieńców, którzy po przechorowaniu przeszli pełen cykl szczepień, na razie nie zaleca się trzeciej dawki - mówi prof. dr hab. n. med. Janusz Marcinkiewicz, immunolog.
Przy czym profesor zwraca uwagę, że ta zależność dotyczy wyłącznie osób, które najpierw przechodziły COVID, a później się zaszczepiły, nie ma dokładnych badań dotyczących osób, które zakaziły się mimo przyjęcia szczepień.
- Należy pamiętać o jednej rzeczy: nasz rząd, tym razem wyszedł trochę przed orkiestrę. Obecne zalecenia Światowej Organizacji Zdrowia i chociażby amerykańskiej FDA są takie, że w przypadku osób z prawidłowo funkcjonującym układem immunologicznym ten interwał do podania drugiej dawki przypominającej, powszechnie nazywanej trzecią, to jest 12 miesięcy. Nasz rząd stwierdził, że sześć miesięcy to dobry okres - zwraca uwagę dr hab. Tomasz Dzieciątkowski, wirusolog z Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego.
Dr Dzieciątkowski tłumaczy, że zaszczepieni ozdrowieńcy powinni dostać trzecią dawkę, ale niekoniecznie w pierwszej kolejności. Co to oznacza w praktyce?
- Jeżeli taka osoba przyjęła drugą dawkę szczepionki, np. w czerwcu tego roku, to zasadniczo ma jeszcze czas do czerwca przyszłego roku. Zazwyczaj w przypadku ozdrowieńców jest stosunkowo wysoka protekcja ze strony odpowiedzi komórkowej po szczepieniu, natomiast może być gorsza odpowiedź humoralna. Dodatkowo ozdrowieńcy zazwyczaj są gorzej uodpornieni w kierunku nowych wariantów genetycznych wirusa - tłumaczy wirusolog.
2. Nie ma regulacji dotyczących przedłużenia paszportów covidowych
Dr Dzieciątkowski zwraca uwagę na jeszcze jedną korzyść związaną z późniejszym przyjęciem trzeciej dawki w przypadku ozdrowieńców. Odczekanie może mieć swoje plus z punktu widzenia administracyjnego, bo nadal nie została uregulowana kwestia dotycząca paszportów covidowych.
- Kraje UE nie doszły wciąż do porozumienia, jak traktować tę dawkę przypominającą, dlatego też nie jest ona formalnie ujęta w żadnych przepisach covidowych. W związku z tym jej przyjęcie nie wydłuża na razie czasu funkcjonowania naszego paszportu covidowego. Ja na przykład przyjąłem trzecią dawkę, ale mój paszport nadal jest ważny "tylko" do końca drugiej dawki, czyli do końca stycznia 2022 r. Nie wiadomo, co będzie później. Jest szansa, że jeżeli taka osoba poczeka, to te regulacje będą już wprowadzone - zaznacza dr Dzieciątkowski.
3. Co z ozdrowieńcami, którzy nie wytworzyli przeciwciał?
Badania opublikowane niedawno na łamach "Nature" wskazują jednak, że nawet 25 proc. ozdrowieńców po przechorowaniu COVID-19 może nie wytwarzać przeciwciał lub wytwarza je w śladowych ilościach. To mogłoby oznaczać, że są tak samo podatni na reinfekcję jak osoby, które nie były zakażone.
- Niestety badania nad szczepieniem ozdrowieńców biorą pod uwagę grupę pierwszą, która wytworzyła przeciwciała, a nie znam badań, co się dzieje u ozdrowieńców, którzy nie wytworzyli przeciwciał. Czy reagują oni na szczepienie jak osoby bez historii COVID, czy mają jakąś wartość dodaną? - zauważa Maciej Roszkowski, psychoterapeuta, popularyzator wiedzy na temat COVID-19.
Badania pokazują, że problem dotyczy najczęściej osób starszych, zwłaszcza mężczyzn i tych, którzy infekcje przechodzili łagodnie lub bezobjawowo.
Zdaniem prof. Marcinkiewicza najkorzystniejsze byłoby zbadanie poziomu przeciwciał u tych osób. - Jeżeli dana osoba nie jest pewna, czy może odłożyć przyjęcie dodatkowej dawki przypominającej, powinna zbadać poziom przeciwciał. Jeżeli poziom przeciwciał będzie nadal wysoki, to na razie nie ma potrzeby podawania boostera - wyjaśnia immunolog.
Dr Paweł Grzesiowski, ekspert Naczelnej Rady Lekarskiej ds. COVID-19 przyznaje, że zbadanie poziomu przeciwciał wszystkim przed podaniem trzeciej dawki przerosłoby możliwości naszych laboratoriów. Jednak w niektórych przypadkach byłoby wskazane.
- Ozdrowieńcy mają z reguły wysoki poziom przeciwciał, ale znam również przypadki takich osób, które mimo przechorowania i szczepienia miały słabą odpowiedź, więc jest to kwestia indywidualna. Nadal nie ma konkretnych danych dotyczących poziomu przeciwciał, ale z obserwacji pacjentów wynika, że za poziom dający poczucie bezpieczeństwa można uznać minimum dziesięciokrotność progu wskazywanego przez dane laboratorium za wynik dodatni - tłumaczył ekspert w rozmowie z WP abcZdrowie.
Masz newsa, zdjęcie lub filmik? Prześlij nam przez dziejesie.wp.pl
Rekomendowane przez naszych ekspertów
Skorzystaj z usług medycznych bez kolejek. Umów wizytę u specjalisty z e-receptą i e-zwolnieniem lub badanie na abcZdrowie Znajdź lekarza.
