Dania zakazała lata temu. Spadła liczba udarów i zawałów

Tłuszcze trans to sztucznie utwardzone oleje roślinne, które powstają w procesie częściowego uwodornienia. Dzięki nim produkty spożywcze są bardziej trwałe, chrupiące i apetyczne. Niestety tłuszcze trans, mają też mroczną stronę - zaburzają gospodarkę lipidową, zmieniają strukturę błon komórkowych i nasilają stan zapalny w organizmie. W konsekwencji przyspieszają starzenie się tkanek, zwiększają ryzyko cukrzycy typu 2, a także uszkadzają mózg. Co ważne, przyczyniają się również do rozwoju chorób wątroby, na czele z MASLD, czyli stłuszczeniowej choroby wątroby związanej z dysfunkcją metaboliczną, na którą cierpi już co czwarty człowiek na świecie - ale wielu z nich może o tym nie wiedzieć.

- Choroba rozwija się, a pacjent nawet nie zdaje sobie z tego sprawy, bo nie ma żadnych dolegliwości bólowych - tłumaczyła w rozmowie z WP abcZdrowie prof. Anna Piekarska, ordynator Oddziału Chorób Zakaźnych i Hepatologii Wojewódzkiego Szpitala Specjalistycznego im. dr Wł. Biegańskiego w Łodzi.

Zobacz też: 9 mln Polaków ma zniszczoną wątrobę. To nie jest wina alkoholu

W 2003 roku Dania zdecydowała się na krok, który zrewolucjonizował politykę zdrowotną. Kraj przyjął Zarządzenie nr 160 z 11 marca 2003 r., które ograniczyło przemysłowe tłuszcze trans (iTFA). Duński urząd ds. żywności potwierdza, że kraj jako pierwszy wprowadził limit 2 g/100 g tłuszczu dla olejów, tłuszczów i produktów spożywczych (z wyłączeniem naturalnych TFA z mleka czy z mięsa).

Efekty były imponujące i objęły:

• znaczący spadek liczby zawałów i udarów,

• brak strat dla przemysłu spożywczego,

• wzrost świadomości żywieniowej społeczeństwa.

Analiza metodą "synthetic control" (AJPM, Restrepo & Rieger), porównująca Danię z innymi krajami OECD, wykazała, że w pierwszych 3 latach po wdrożeniu polityki liczba zgonów z powodu chorób układu krążenia zmniejszyła się o średnio 14,2 zgonów na 100 tys. mieszkańców rocznie. W całym okresie w 2004–2012 liczba spadła o 22 zgony na 100 tys. osób rocznie.

Dziś wielu ekspertów podkreśla, że ten odważny krok powinien być wzorem dla innych krajów - także dla Polski, gdzie wciąż można je spotkać w powszechnie dostępnych produktach.

Choć naturalnie występują w niewielkich ilościach w mięsie i nabiale, ich największe stężenie znajdziemy w produktach przemysłowych. Na liście winnych znajdują się:

• niektóre margaryny i miksy tłuszczowe,

• gotowe ciasta, ciasteczka i kremy,

• chipsy, krakersy i inne słone przekąski,

• kostki rosołowe, zupy instant i sosy w proszku,

• tanie dania garmażeryjne,

• dania fast food.

Robiąc zakupy, warto zwracać uwagę na składy produktów: jeśli jest w nich wykazany olej lub tłuszcz roślinny częściowo utwardzony lub uwodorniony oznacza to, że produkt ten zawiera tłuszcze trans.

Najbardziej niepokojące pod kątem tłuszczy trans są doniesienia dotyczące układu nerwowego. Tłuszcze trans mogą wbudowywać się w błony neuronów, zakłócając przepływ impulsów. Badania wykazały, że osoby sięgające po nie regularnie mają gorszą pamięć, wolniej przetwarzają informacje i są nawet o 52-74 proc. bardziej narażone na rozwój demencji, w tym choroby Alzheimera.

Negatywne skutki obejmują:

• pogorszenie pamięci krótkotrwałej,

• problemy z koncentracją i funkcjami poznawczymi,

• większe ryzyko otępienia naczyniowego,

• szybsze starzenie się mózgu.

Aleksandra Zaborowska, dziennikarka Wirtualnej Polski

Źródła:

• Leth T., Jensen H.G., Mikkelsen A.A., Bysted A., "The effect of the regulation on trans fatty acid content in Danish food", Atherosclerosis Supplements, 2006,

• Mozaffarian D., Katan M.B., Ascherio A., Stampfer M.J., Willett W.C., "Trans Fatty Acids and Cardiovascular Disease", The New England Journal of Medicine, 2006,

• Koyama A., et al., "Serum levels of trans fatty acids and risk of dementia: a prospective study", Neurology, 2019.

Źródła

1. Atherosclerosis Supplments, The effect of the regulation on trans fatty acid content in Danish food
2. American Journal of Preventive Medicine, Denmark’s Policy on Artificial Trans Fat and Cardiovascular Disease