Gorczyca – właściwości, zastosowanie, przeciwwskazania

Gorczyca jest rośliną z rodziny kapustowatych, która odnajduje się tak w kuchni, jak i medycynie naturalnej i kosmetyce. Stosuje się ją w różnych postaciach. Czy to zawsze bezpieczne?

1. Co to jest gorczyca?

Gorczyca (Sinapis L.) to jednoroczna roślina oleista z rodziny kapustowatych. Występuje w Europie, północnej Afryce i Azji. Wyróżnia się jej wiele odmian, przy czym uprawia się trzy gatunki. To gorczyca biała (Brassica alba), gorczyca sarepska (Brassica juncea) i gorczyca czarna (Brassica nigra).

2. Gorczyca – właściwości odżywcze

Nasiona gorczycy są zasobne w substancje odżywcze, które odpowiadają za jej lecznicze właściwości. Zawierają białko, nienasycone kwasy tłuszczowe, błonnik pokarmowy, sterole roślinne, olejki eteryczne, a także:

Zobacz film: "Niecodzienne zastosowania musztardy. Te domowe patenty zaskakują"

• witaminy A, C, E, K i witaminy z grupy B (B1, B2, B5, B6, PP, kwas foliowy),
• minerały – magnez, mangan, selen, cynk, wapń, miedź, żelazo.

Skład chemiczny nasion gorczycy, a co za tym idzie także jej właściwości zdrowotne, w dużej mierze zależą od gatunku. Na przykład w gorczycy białej obecne są nie tylko białka, sole mineralne, olejki eteryczne, substancje śluzowe, ale i kwasy tłuszczowe (głównie oleinowy i linolenowy) czy synalbina (glikozyd).

Jednocześnie nasiona gorczycy zawierają kwas erukowy i glukozynolany, które są szkodliwe dla zdrowia.

3. Zastosowanie gorczycy

Nasiona gorczycy wykorzystywane są do produkcji musztard. Ponieważ zawierają znaczne ilości tłuszczu, pozyskuje się z nich także olej, który ma zastosowanie w przemyśle spożywczym, kosmetycznym i farmaceutycznym. Nasiona odnajdują się zaś w kuchni i gospodarstwie domowym, medycynie i kosmetyce.

Gorczyca – jak stosować w kuchni?

Nasiona gorczycy czarnej lub sarepskiej stosowane są do sosów. Z kolei gorczyca biała używana jest do:

• aromatyzowania warzyw w occie, kiszonek oraz przetworów wędliniarskich,
• marynowania (jako środek silnie konserwujący),
• przyprawiania dań: gotowanych ryb, gorących i zimnych sosów, tłustych mięs i kiełbas, zapiekanek, duszonych warzyw; świeże liście można dodawać do sałatek. Gorczyca może być wykorzystywana również do usuwania nieprzyjemnych zapachów w garnkach (wystarczy włożyć do nich rozdrobnione nasiona i zalać je wodą). Można ją również wykorzystywać do celów leczniczych.

Gorczyca w medycynie

W starożytnej Grecji i Rzymie gorczycę wykorzystywano do uśmierzania bólu zębów, zatruć pokarmowych oraz niestrawności, leczenia ukąszeń przez jadowite zwierzęta. Traktowana była również jako afrodyzjak.

Ponieważ Sinapis wykazuje działanie prozdrowotne i właściwości lecznicze, roślina jest obecna także we współczesnej medycynie, głównie niekonwencjonalnej. Na co działa gorczyca? Okazuje się, że jej nasiona:

• łagodzą objawy niestrawności i nieżytu żołądka i jelit, zaparć i choroby wrzodowej,
• działają żółciotwórczo i żółciopędnie,
• zapobiegają wzdęciom,
• obniżają poziomu cholesterolu i trójglicerydów we krwi,
• łagodzą ból. Nasiona gorczycy można wykorzystywać na przykład do okładów, które uśmierzają ból reumatyczny i artretyczny oraz łagodzą stany zapalne, jak i poprawiają krążenie krwi. Sprawdzają się także plastry i maści zawierające rozcieńczony olejek gorczyczny, są stosowane jako środek przeciwbólowy i działają rozgrzewająco.

Nasiona gorczycy pomagają również łagodzić stan zapalny zatok (ma działanie rozgrzewające, łagodzi ból, ułatwia usuwanie zalegającej wydzieliny) czy zapalenie gardła i jamy ustnej (olejek gorczyczny wykazuje działanie antyseptyczne).

Gorczyca w kosmetyce

Nasiona gorczycy wpływają na utrzymanie zdrowego stanu włosów i skóry, opóźniają proces starzenia się skóry. Nie bez powodu olej gorczyczny jest składnikiem wielu kosmetyków zarówno do pielęgnacji ciała, jak i włosów (poprawia krążenie skóry głowy, wzmacnia cebulki włosów, wspiera leczenie łysienia).

4. Przeciwwskazania i skutki uboczne

O ile gorczyca używana jako przyprawa jest uznawana za bezpieczną, o tyle podczas stosowania preparatów, które ją zawierają, należy zachować ostrożność. Dotyczy to zarówno stosowania wewnętrznego, jak i zewnętrznego. Gorczyca zawiera związki chemiczne, które stosowane w nadmiarze mogą być szkodliwe dla zdrowia.

Szczególne środki ostrożności powinni zachować diabetycy – nasiona gorczycy mogą wpływać na obniżenie poziomu cukru we krwi oraz ciężarne. Na przykład stosowane w większych ilościach nasiona gorczycy czarnej powodują przekrwienie macicy, co może prowadzić do poronienia.

W przypadku stosowania gorczycy zewnętrznie (w postaci olejków eterycznych i innych produktów, które ją zawierają), trzeba pamiętać o tym, że może ona działać drażniąco tak na skórę, jak i błony śluzowe. Długotrwałe aplikowanie produktu może nie tylko wywołać przekrwienie, podrażnienie, zaczerwienienie, pieczenie, oparzenia, ale nawet martwicę skóry.

Duże dawki gorczycy stosowane wewnętrznie mogą również uszkodzić drogi moczowe oraz nerki.

Skorzystaj z usług medycznych bez kolejek. Umów wizytę u specjalisty z e-receptą i e-zwolnieniem lub badanie na abcZdrowie Znajdź lekarza.