Jelito drażliwe - objawy, diagnostyka, leczenie
Na zespół jelita drażliwego cierpi co dziesiąty mieszkaniec naszego kraju. Na towarzyszące tej chorobie dolegliwości uskarżają się przede wszystkim kobiety, przeważnie między 30. a 40. rokiem życia. Mimo dokuczliwych objawów chorzy nie zawsze podejmują konieczne leczenie. Co należy wiedzieć na temat jelita drażliwego?
1. Jakie są objawy zespołu jelita drażliwego?
Zespół jelita nadwrażliwego (inaczej: zespół jelita drażliwego, IBS) to schorzenie układu pokarmowego, które ma charakter przewlekły – czas trwania choroby to co najmniej trzy miesiące. Jego etiologia nie jest do końca znana. Przypuszcza się, że na wystąpienie IBS może wpływać kilka czynników. Zalicza się do nich m.in. nadmierny rozrost flory bakteryjnej, zaburzenia motoryki jelit, a także niewłaściwą dietę czy też infekcje jelitowe. Co ciekawe, niemal u 80 proc. pacjentów cierpiących z powodu jelita drażliwego występują zaburzenia natury psychicznej – przede wszystkim depresja oraz zaburzenia lękowe. W przypadku dzieci wystąpienie jelita drażliwego może mieć natomiast związek z nietolerancją laktozy. Schorzenie, jakim jest jelito drażliwe, może objawiać się na wiele sposobów. U chorych najczęściej pojawia się ból brzucha zlokalizowany przede wszystkim przy pępku lub w nadbrzuszu. Może on przybierać rożną formę – kolki, kłucia czy tępego parcia, dlatego nie zawsze łatwo jest określić jego przyczynę. Nasilenie dolegliwości może powodować stres.
Nieprawidłowe funkcjonowanie jelit jest odpowiedzialne za zaburzenia procesu wypróżniania, dlatego też za kolejny symptom schorzenia uznaje się nawracające zaparcia lub biegunki, które w przypadku niektórych pacjentów występują naprzemiennie. Na tej podstawie dokonuje się rozróżnienia postaci biegunkowej i zaparciowej.
Dodatkowo przy jelicie drażliwym mogą pojawić się uciążliwe wzdęcia, nudności skutkujące wymiotami, odbijanie, w niektórych przypadkach także zgaga. Poza dolegliwościami ze strony układu pokarmowego mogą pojawić się zaburzenia cyklu miesiączkowego, bóle głowy i pleców, a także kłopoty z oddawaniem moczu.
2. Diagnostyka jelita drażliwego
W przypadku wystąpienia IBS podstawowe badania nie wykazują zazwyczaj żadnych nieprawidłowości. Zdarza się, że na rozpoznanie choroby pacjent czeka latami. Jest konieczne zatem wykonanie badań laboratoryjnych takich jak morfologia oraz wskaźnik stanu zapalnego. Zalecane jest także badanie kału oraz przesiewy bakteriologiczne. Lekarze często decydują się również na skorzystanie z pomocy gastrologa, który wykonuje gastroskopię bądź kolonoskopię. Wykonanie tak znacznej ilości badań ułatwia odróżnienie zespołu jelita drażliwego od innych schorzeń objawiających się w podobny sposób, np. wrzodziejącego zapalenia jelita grubego, zespołu złego wchłaniania, celiakii czy chorób ginekologicznych.
3. Leczenie jelita drażliwego
Nie udało się jak dotąd opracować konkretnego preparatu, który pomógłby zwalczyć wymienione dolegliwości. Podstawą terapii jelita drażliwego jest zmiana prowadzonego trybu życia, a przede wszystkim diety. Chorzy unikać powinni spożywania zbyt obfitych posiłków, zwłaszcza w pośpiechu. Zalegający w jelitach nadmiar pokarmu upośledza procesy trawienne, sprzyjając powstawaniu nadmiernej ilości gazów skutkujących wzdęciami i bólami brzucha. Menu powinno obfitować w produkty lekkostrawne, najlepiej gotowane w wodzie lub na parze. Zaleca się jedzenie chudego mięsa, wędlin i ryb oraz stosowanie delikatnych przypraw takich jak: koperek, majeranek, pietruszka czy zioła prowansalskie. Chorzy unikać powinni natomiast produktów nasilających nieprzyjemne dolegliwości, przede wszystkim kapusty, grochu, brukselki, mleka, suszonych śliwek czy bananów.
Choć jeito drażliwe ma zazwyczaj dość łagodny przebieg, zdarzają się okresy zaostrzenia objawów. Z pomocą przychodzą wówczas probiotyki. W razie konieczności lekarz zalecić może zastosowanie środków farmakologicznych – przede wszystkim o działaniu rozkurczowym i w zależności od potrzeb, przeciwbiegunkowym lub przeczyszczającym. Jeżeli metody te okażą się nieskuteczne, pacjentowi cierpiącemu na jelito drażliwe mogą zostać przepisane leki przeciwdepresyjne.
W przypadku wystąpienia zespołu jelita drażliwego konsultacja z lekarzem i wdrożenie odpowiedniego leczenia znacznie podnosi komfort życia chorego, dlatego nie warto próbować leczyć się domowymi sposobami, które najczęściej nie przynoszą żadnych rezultatów lub działają na krótko. Wizyta u specjalisty jest wskazana zwłaszcza wtedy, kiedy opisane objawy zaobserwujemy u dziecka.
Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.