Koronawirus w Polsce. Stan wyjątkowy. Co to oznacza dla mieszkańców?
Stan wyjątkowy to ostateczność. Do tej pory na jego wprowadzenie zdecydowały się Estonia, Czechy i Słowacja. Odpowiadamy na pytania na czym polega ogłoszenie takiego stanu i co to oznacza dla mieszkańców.
1. Stan wyjątkowy a stan zagrożenia epidemicznego
Stan wyjątkowy to jeden z rodzajów stanów nadzwyczajnych, poza nim możliwe jest w szczególnych okolicznościach wprowadzenie stanu wojennego albo stanu klęski żywiołowej.
W Polsce stan wyjątkowy ma wyjątkowo negatywnie konotacje. Kojarzy się przede wszystkim ze stanem wojennym, który został wprowadzony 13 grudnia 1981 roku na terenie całej Polski. Przypominamy więc, że stan wyjątkowy to nie stan wojenny. Dotyczy on sytuacji, w których ze względu na potencjalne ryzyko bezpieczeństwa mieszańców wprowadzane są rygorystyczne zalecenia i ograniczenia.
W Unii Europejskiej zdarzały się przypadki ogłoszenia takiego stanu w ostatnich latach w związku z zamachami terrorystycznymi. W związku z pandemią koronawirusa nasi sąsiedzi już zdecydowali się na ten krok. Stan wyjątkowy obowiązuje w Estonii, Słowacji i Czechach. W Słowacji pozamykano wszystkie lotniska międzynarodowe, nie działają szkoły i puby. Wszyscy wracający z zagranicy muszą poddać się kwarantannie. Również rząd Estonii ogłosił wprowadzenie stanu wyjątkowego, który ma obowiązywać tam do 1 maja.
W piątek 13 marca premier ogłosił oficjalnie stan zagrożenia epidemiologicznego w Polsce. To oznacza m.in. zamknięcie granic. Międzynarodowe połączenia lotnicze i kolejowe będą tymczasowo zawieszone. Zamknięte mają być m.in. restauracje, galerie handlowe i puby.
Stan zagrożenia epidemicznegopozwala na wprowadzanie okresowych ograniczeń dotyczących przemieszczania się mieszkańców, działania zakładów pracy, jak również możliwość wprowadzenia zakazu zgromadzeń i widowisk.
2. Co oznacza stan wyjątkowy?
Zgodnie z konstytucją można go wprowadzić w szczególnych okolicznościach ze względu na zagrożenie konstytucyjnego ustroju państwa, bezpieczeństwo obywateli lub porządek publiczny. W takiej sytuacji Rada Ministrów musi przyjąć odpowiednią ustawę, która później wymaga akceptacji Prezydenta.
Szczegółowo reguluje te kwestie ustawa o stanie wyjątkowym z 2002 r. Zgodnie z nią "w sytuacji szczególnego zagrożenia konstytucyjnego ustroju państwa, bezpieczeństwa obywateli lub porządku publicznego, w tym spowodowanego działaniami o charakterze terrorystycznym lub działaniami w cyberprzestrzeni, które nie może być usunięte poprzez użycie zwykłych środków konstytucyjnych, Rada Ministrów może podjąć uchwałę o skierowaniu do Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej wniosku o wprowadzenie stanu wyjątkowego".
Stan wyjątkowy może być wprowadzony w całym kraju lub w jego części.
3. Ile trwa stan wyjątkowy i czy państwo może decydować o tym, ile kupimy mydła?
Stan wyjątkowy może trwać do 90 dni z możliwością przedłużenia go o kolejne 60, a to oznacza, że maksymalny czas jego obowiązywania to łącznie 150 dni.
Ogłoszenie stanu wyjątkowego powoduje ograniczenie niektórych praw i swobód obywatelskich. Pozwala to m.in. na wprowadzenie utrudnień w przemieszczeniu się obywateli.
Zgodnie z ustawą rząd może decydować o odgórnym narzucaniu cen towarów, żeby walczyć z zawyżaniem cen produktów, a nawet wprowadzić reglamentację towarów. Może to oznaczać ogromne ograniczenia w przemieszczaniu się na terenie kraju i poza jego granicami. Lotniska, dworce i porty mogą być częściowo zamknięte.
Władze mają prawo do wprowadzenia ograniczeń w zakresie dostępu mieszkańców do informacji publicznej i w myśl ustawy ograniczeń "w funkcjonowaniu systemów łączności oraz działalności telekomunikacyjnej i pocztowej, poprzez nakazanie wyłączenia urządzeń łączności lub zawieszenia świadczenia usług".
Zobacz także: Koronawirus - vademecum rodzica. Co powinniśmy wiedzieć
4. Czy kościoły zostaną zamknięte podczas stanu wyjątkowego?
Przepisy dotyczące wprowadzenia stanu wyjątkowego nie dotyczą zgromadzeń religijnych. Teoretycznie msze i inne nabożeństwa mogą się w tym czasie odbywać normalnie.
Zgodnie z przepisami ustawy przepis "nie dotyczy zgromadzeń organizowanych przez kościoły i inne związki wyznaniowe oraz organizacje religijne działające w obrębie świątyń, budynków kościelnych, w innych pomieszczeniach służących organizowaniu i publicznemu sprawowaniu kultu, a także zgromadzeń organizowanych przez organy państwa lub organy samorządu terytorialnego".
Zobacz także: Koronawirus - śmiertelny wirus rozprzestrzenia się w kolejnych krajach. Jak się ustrzec przed zarażeniem?
5. Co jeżeli nie zastosuję się do zaleceń rządu?
Łamanie zaleceń wydanych przez rząd w związku z wprowadzeniem stanu wyjątkowego w myśl przepisów naraża nas na grzywnę bądź areszt.
Eksperci zwracają uwagę na jeszcze jeden ważny fakt dotyczący stanu wyjątkowego. W czasie jego trwania ani w ciągu 90 dni po nim nie może zostać skrócona kadencja Sejmu, ani nie mogą być przeprowadzone żadne wybory. Wprowadzenie stanu wyjątkowego oznaczałoby więc konieczność przesunięcia terminu wyborów prezydenckich w Polsce.
Masz newsa, zdjęcie lub filmik? Prześlij nam przez dziejesie.wp.pl
Rekomendowane przez naszych ekspertów
Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.
