Poradnik dla osób przyjmujących uchodźców. Jak się przygotować? Jakich błędów unikać?

Wojna w Ukrainie postawiła nas w sytuacji bez precedensu. Kiedy uciekający z tego kraju uchodźcy zaczęli docierać do Polski, ruszyła wielka oddolna akcja pomocy. Nikt nie ma wątpliwości, że będzie ona potrzebna jeszcze przez długi czas, dlatego wspólnie z psychologami przygotowaliśmy krótki poradnik dla osób przyjmujących uchodźców. Jak pomagać, by nie zaszkodzić? - W pierwszym etapie musimy się skupić na teraźniejszości i zrobić wszystko, co w naszej mocy, by im po prostu pomóc. Dajmy im herbatę, coś do zjedzenia, pokażmy, gdzie mogą wziąć prysznic. Pamiętajmy, że 95 proc. uciekających jest kompletnie nieprzygotowanych do tego wyjazdu - wyjaśnia psycholog Aleksander Tereszczenko, Ukrainiec, który od lat mieszka w Polsce.

1. Przygotowanie domu przed przyjęciem uchodźców

Uchodźcy mają za sobą trudne doświadczenia, dlatego jeżeli decydujemy się na pomoc - zróbmy wszystko, żeby choć na chwilę mogli poczuć się bezpiecznie i komfortowo.

- Uważam, że strona przyjmująca uchodźców musi mieć najpierw realny plan swoich możliwości finansowych, logistycznych, psychologicznych i swojej gotowości. Nie możemy kierować się tylko emocjami. Pomagając tym ludziom, bierzemy w pewnym stopniu za nich odpowiedzialność - zaznacza Aleksander Tereszczenko, psycholog z Mind Health Centrum Zdrowia Psychicznego, który pochodzi z Ukrainy, ale od lat mieszka i pracuje w Polsce.

Zobacz film: "Lekarze o polskiej lekomani. Pacjenci wierzą, że pigułka pomoże na wszystko"

Co przygotować, zanim przyjmiemy uchodźców do domu?

• Najpierw musimy dokładnie przemyśleć, na jak długi okres jesteśmy w stanie przyjąć uchodźców i ile to będzie osób. Zaplanujmy to.

• Powinniśmy wcześniej podjąć decyzję, który pokój możemy udostępnić potrzebującej rodzinie. Wybierzmy miejsce, bez którego możemy przez jakiś czas funkcjonować, gdzie będą mieli szansę na odrobinę prywatności i wyciszenia.

• Zabierzmy z pokoju, w którym mają zamieszkać nasi goście, rzeczy, z których często korzystamy, żeby nie wchodzić po nie np. w chwili, gdy oni śpią.

• Przygotujmy szafkę na ich rzeczy. Większość z nich zabrała ze sobą niewiele, ale na pewno będą się czuli znacznie lepiej, jeśli nie będą musieli wszystkiego trzymać cały czas w torbie czy walizce.

• Przygotuj czystą pościel i ręczniki. Pamiętaj, że uciekając, brali ze sobą tylko to, co najpotrzebniejsze.

2. Ustalanie zasad panujących w domu

Tylko część uchodźców ma konkretny plan działania, potrzebują schronienia na kilka dni, a potem ruszają dalej do swojej rodziny, przyjaciół. Niestety większość kompletnie nie wie, co dalej. Pamiętajmy, żeby na samym początku jasno zasygnalizować, na jaki okres jesteśmy w stanie zapewnić im wsparcie. Nawet jedna noc spędzona w ciepłym łóżku dla osób, które są w drodze od kilku dni - jest na wagę złota. Jest bardzo wiele organizacji, m.in. Fundacja HumanDoc, które oferują wsparcie. Skontaktujmy się z nimi, żeby pomóc w zapewnieniu naszym gościom opieki po okresie, który spędzą u nas.

Na powitanie możesz zaproponować im herbatę i coś do jedzenia. Pokaż im, gdzie jest ich pokój, gdzie jest łazienka i gdzie mogą zostawić rzeczy, a potem daj im czas na odpoczynek - tego potrzebują najbardziej.

- W pierwszym etapie musimy się skupić na teraźniejszości i zrobić wszystko, co w naszej mocy, by im po prostu pomóc. Dajmy im herbatę, coś do zjedzenia, pokażmy, gdzie mogą wziąć prysznic. Pamiętajmy, że 95 proc. uciekających jest kompletnie nieprzygotowanych do tego wyjazdu - zaznacza Aleksander Tereszczenko.

Zadbajmy o "łączność". Pamiętajmy, że z pewnością niepokoją się o los swoich bliskich i przyjaciół, dlatego pomóżmy im w kontakcie z nimi. Sprawdźmy, czy nie potrzebują telefonu, ładowarki, być może jest im potrzebny prepaid. Udostępnijmy im możliwość korzystania z internetu.

Jeżeli nasi goście będą zostawać w mieszkaniu na dłużej, dobrze ustalić pewne zasady dotyczące wspólnego funkcjonowania. Przekażmy, w jakich godzinach wychodzimy do pracy, w jakich potrzebujemy dla siebie łazienki, pokażmy, gdzie mogą zrobić sobie coś do jedzenia.

Bądźmy elastyczni i wyrozumiali. Uchodźcy mogą unikać kontaktu z nami. Nie możemy zapominać, w jak trudnej są sytuacji. Dla wielu z nich wspólny posiłek przy stole ze wszystkimi może być bardzo trudnym doświadczeniem - weźmy to pod uwagę.

Problemem może być też kwestia komunikacji, ale zawsze można skorzystać z tłumacza Google, doraźnie pomogą też proste rysunki i mowa ciała. W razie potrzeby w mediach społecznościowych można też znaleźć wiele osób, które oferują swoją pomoc w tłumaczeniu za darmo.

3. Jak wspierać osoby po traumatycznych doświadczeniach?

Jak wyjaśnia psycholog Katarzyna Podleska, musimy być przede wszystkim cierpliwi i wyrozumiali. Powrót do równowagi wymaga czasu, a niekiedy konieczne jest specjalistyczne wsparcie.

- Wiadomo, że przyjeżdżają do nas osoby, które przeżyły traumatyczne wydarzenia, ale każda z nich może inaczej na to zareagować. Może być tak, że dana osoba będzie miała dużą potrzebę mówienia o tym, co przeżyła, gdzie była, co widziała, jak się czuła. Może być też tak, że będzie powtarzała w kółko te same opowieści. Natomiast są też osoby, które nie chcą o tym mówić, one będą raczej pytać o nasze życie, jak jest w Polsce, a zupełnie będą pomijać te przeżycia traumatyczne. I to też jest w porządku - tłumaczy Katarzyna Podleska, psycholog i psychotraumatolog.

- Nigdy nie próbujmy na siłę "otwierać" tych osób. Im trzeba dać przestrzeń i powiedzieć wprost: Jeżeli będziesz potrzebowała pogadać o tym, co przeżyłaś, to zawsze chętnie cię wysłucham - dodaje ekspertka.

Poniżej najważniejsze zasady dotyczące wsparcia uchodźców opracowane przez psycholożkę:

• Zapewnij jedzenie. Osoby w traumie mogą zapominać o posiłku, mogą się wstydzić poprosić o pomoc, nawet jeśli są głodne.

• Przeżycia pojawiają się falami - przychodzą i odchodzą. Pozwól płakać - to sposób na wyrażenie emocji.

• Bądź świadomy swoich emocji. Jeśli będziecie czuć się poddenerwowani, weźcie głęboki oddech i wróćcie do swoich spraw.

• Sięgnij po profesjonalną pomoc. Jeśli stan gości budzi niepokój, koniecznie poszukaj wsparcia specjalisty.

• Wspieraj w codziennych działaniach - z wyczuciem zachęcaj do spacerów, kąpieli, do regularnego jedzenia.

• Nocą wracają demony. Pamiętaj, że w czasie, w którym ty śpisz – nasi goście przeżywają swoją traumę.

• Zakaz wspierania drinkami.

• Dbaj o siebie. Niesienie pomocy może być bardzo wyczerpujące i psychicznie i fizycznie, jeśli chcesz pomagać, musisz najpierw zadbać o siebie.

Masz newsa, zdjęcie lub filmik? Prześlij nam przez dziejesie.wp.pl

Nie czekaj na wizytę u lekarza. Skorzystaj z konsultacji u specjalistów z całej Polski już dziś na abcZdrowie Znajdź lekarza.