Tokofobia (lęk przed porodem) - przyczyny, objawy, leczenie
Tokofobia to lęk przed ciążą i porodem. Wprawdzie rozwiązania boją się wszystkie przyszłe mamy, jednak w przypadku tokofobii strach jest tak silny, że kobiety wybierają poród przez cesarskie cięcie, a nawet bezdzietność. Skąd się bierze ta paraliżująca obawa przed rodzeniem, której nie można kontrolować? Jak sobie z nią radzić?
1. Czym jest tokofobia?
Tokofobia to lęk przed porodem: silnym bólem, nacięciem lub pęknięciem krocza, utratą kontroli nad własnym ciałem, powikłaniami, komplikacjami, śmiercią własną lub malucha, urodzeniem dziecka chorego.
Strach ma wielkie oczy, a wyobraźnia podpowiada różne, także czarne scenariusze. To normalne, jednak lęk czasem wymyka się spod kontroli i szalenie utrudnia życie. Szacuje się, że na tokofobię cierpi nawet 10% ciężarnych.
Pojęcie „tokofobia” wywodzi się z języka greckiego, jest zlepkiem słów: tokos, czyli poród i phobos – lęk. Jest zaliczana do zaburzeń lękowych, jednak wciąż brakuje szczegółowych kryteriów diagnostycznych, które są niezbędne do zdefiniowania zjawiska.
2. Przyczyny tokofobii
Każda kobieta boi się porodu. Lęk wywołują obawy o zdrowie dziecka i swoje, strach przed bólem i nieznanym. To naturalne. Czasem jednak zdarza się, że strach przed porodem jest tak silny, że może uniemożliwić urodzenie dziecka. Skąd się bierze ten niesamowicie silny lęk przed rodzeniem?
Silny, paraliżujący i nie dający się kontrolować lęk przed porodem ma różne przyczyny. Mówi się o dwóch głównych rodzajach i źródłach tokofobii. To tokofobia pierwotna, która dotyka kobiety, które wcześniej nie były w ciąży.
Zaburzenie ma podłoże nerwicowe. Może pojawić się w reakcji na opowieści innych kobiet, które rodziły. Historie są różne, a wiele kobiet, mając za sobą traumatyczne przeżycia przy porodzie, cierpi na zespół stresu pourazowego,
Drugim rodzajem jest tokofobia wtórna, pojawiająca się u kobiet, które w poprzedniej ciąży doznały silnego szoku (ciężki poród, chore dziecko, poronienie).
Ryzyko tokofobii wzrasta u kobiet, które przeżyły depresję poporodową. Na tokofobię narażone są także kobiety, których matki zmarły podczas porodu lub są ofiarami przemocy seksualnej.
Zobacz także:
3. Objawy tokofobii
Objawy tokofobii są bardzo różne i mogą pojawić się na każdym etapie ciąży, a i przed nią. To:
- napady paniki,
- bóle głowy i brzucha,
- uczucie duszności,
- kołatanie serca,
- zaburzenia koncentracji,
- obniżony nastrój,
- niepokój,
- rozdrażnienie,
- koszmary senne,
- natrętne i katastroficzne myśli związane z porodem, komplikacjami okołoporodowymi, śmiercią,
- problemy z wykonywaniem codziennych obowiązków spowodowane nieustannym lękiem.
Im bliżej do dnia porodu, tym objawy są silniejsze.
4. Tokofobia a cesarskie cięcie
Czy tokofobia jest wskazaniem do cesarskiego cięcia? Ponieważ strach przed porodem jest paraliżujący i nie da się go kontrolować, może negatywnie wpłynąć na przebieg akcji porodowej. Dlaczego?
Podczas porodu lęk i stres wpływają na produkcję dużych ilości kortyzolu, który zaburza przepływ maciczno-łożyskowy. Może to skutkować zaburzoną pracą serca dziecka.
Ponadto skrajnie zestresowana rodząca, pod wpływem silnych emocji, może nie być w stanie współpracować z personelem medycznym obecnym na sali porodowej. To dlatego czasem najlepszym rozwiązaniem jest zakończenie ciąży przez cięcie cesarskie. Kobiety, które zmagają się z tokofobią mogą otrzymać od psychiatry zaświadczenie, które stanowi wskazanie do wykonania zabiegu.
5. Leczenie tokofobii
Czy tokofobię można leczyć? Jak sobie radzić z lękiem przed porodem? Można zastosować kilka metod. Powinny pomóc spotkania z psychologiem. Psychoterapia pomoże ustalić źródło lęku, zdystansować się do niego, a i wytonować.
Ponieważ strach karmi się niewiedzą, warto czytać książki o porodzie i rozmawiać ze specjalistami. Świadomość tego, jak przebiega poród i czego można się spodziewać, powinny pomóc w oswajaniu lęku i pomóc spojrzeć na poród z nieco innej perspektywy i dystansu.
Do narodzin dziecka warto się przygotować zarówno teoretycznie, jak i praktycznie. Dobrym pomysłem jest zapisanie się do szkoły rodzenia, a także na zajęcia w klubie fitness, gdzie można nie tylko popracować nad formą, ale i porozmawiać z innymi kobietami, które spodziewają się dziecka. To zdecydowanie pomaga.
Czasem konieczne jest wdrożenie odpowiednich leków, na przykład bezpiecznych dla kobiet w ciąży leków przeciwdepresyjnych. Choć przez wiele lat sądzono, że nie jest to dobry pomysł, okazuje się, że ostatecznie bardziej szkodliwe niż farmaceutyki jest duże stężenie kortyzolu, będące skutkiem stresu, jaki przeżywa przyszła mama. Niewielkie dawki leków są dopuszczalne od początku II trymestru
Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.