Zima groźna dla serca. "Może doprowadzić nawet do śmierci"
Choć odśnieżanie wydaje się błahą czynnością, może być śmiertelnie niebezpieczne. Z tego powodu może dojść nawet do zawału lub nagłego zatrzymania krążenia. Zwłaszcza, jeśli nałoży się na to stres i smog. - To może być pierwszy moment, kiedy da o sobie znać choroba wieńcowa - ostrzega kardiolog dr hab. n. med. Marta Kałużna-Oleksy.
1. Zawał po odśnieżaniu
Amerykańskie Towarzystwo Kardiologiczne (American Heart Association) ostrzega, że nagły oraz intensywny wysiłek i niskie temperatury mogą być dla serca zabójcze. Nawet pozornie niegroźne odśnieżanie może doprowadzić do zawału serca lub nagłego zatrzymania krążenia.
Lekarze szacują, że co roku w USA umiera z tego powodu nawet kilkaset osób. Ponadto duże amerykańskie badanie wykazało, że w latach 1990-2006 w USA aż 200 tys. osób trafiło do szpitala z powodu incydentów związanych z odśnieżaniem. Zanotowano też 1647 zgonów, wszystkie były związane z sercem.
Polscy lekarze potwierdzają, że zima może być dla serca śmiertelnie groźna, a stoi za tym splot kilku czynników. Szacuje się, że ok. 3-4 proc. zawałów wiąże się z zimą.
- Zima to niebezpieczny czas dla serca, zwłaszcza dla osób, które mają już jakieś problemy kardiologiczne. Co roku, w tym czasie obserwujemy wzrost liczby pacjentów z zawałem mięśnia sercowego czy zaostrzeniem choroby wieńcowej. Bardzo częstym powodem jest gwałtowny wysiłek fizyczny lub psychiczny, który może doprowadzić nawet do śmierci - ostrzega w rozmowie z WP abc Zdrowie dr hab. n. med. Marta Kałużna-Oleksy, kardiolog, prezes Polskiego Stowarzyszenia Osób z Niewydolnością Serca.
A o taki wysiłek zimą nie trudno. Wystarczy pozornie błahe odśnieżanie czy przedświąteczne porządki. Do tego dochodzi jeszcze stres związany z przygotowaniami do świąt, a także niska temperatura na zewnątrz.
- Odśnieżanie wiąże się z bardzo dużym wysiłkiem fizycznym. Nie jest to czynność stała, a gwałtowna, którą przeważnie chcemy zrobić jak najszybciej. Wymaga to ogromnej siły i zaangażowania wielu grup mięśni, zwłaszcza górnej połowy ciała. Taka intensywna aktywność fizyczna może wywołać ból w klatce piersiowej, a także poważniejsze skutki - z zawałem i nagłym zatrzymaniem krążenia włącznie. Podobny mechanizm dotyczy przedświątecznych porządków, które często wykonujemy na raz, zamiast rozłożyć je sobie na kilka dni - tłumaczy lekarka.
2. Organizm wysyła ostrzeżenie
W przypadku odśnieżania, do gwałtownych reakcji organizmu przyczynia się także zimno. Tętnice mogą wtedy poważnie ucierpieć.
- Niskie temperatury mogą prowadzić do obkurczenia tętnic wieńcowych, a u osób, które już mają zmiany miażdżycowe taki skurcz naczynia wieńcowego może skutkować jego całkowitą niedrożnością i zablokowaniem przepływu krwi, czego konsekwencją jest zawał. Zimne powietrze może także doprowadzić do skurczu tętnicy wieńcowej w przebiegu tzw. dławicy naczynioskurczowej, która też może być przyczyną zawału, nawet u pacjenta bez istotnych miażdżycowych zwężeń tętnic wieńcowych - tłumaczy kardiolog.
- Są pewne zależności między niskimi temperaturami a ryzykiem zawału serca. Jeśli na dworze panuje silny mróz i wiatr, to rzeczywiście objawy choroby wieńcowej czy ryzyko skurczu jest większe. Przy niskiej temperaturze może dochodzić do biologicznych procesów przyspieszenia rytmu serca, aktywacji układu współczulnego, co zwiększa ryzyko zawału serca. Można powiedzieć, że czynniki pogodowe są rodzajem triggera, który przyczynia się do wystąpienia takiego ryzyka - wskazywał w rozmowie z WP abcZdrowie prof. dr hab. n. med. Artur Mamcarz, kierownik Kliniki Chorób Wewnętrznych i Kardiologii Wydziału Lekarskiego Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego.
Do nagłych przypadków, takich jak zawały czy zatrzymanie krążenia, przyczynia się także smog, a W Polsce jego stężenie jest jednym z najwyższych w Europie.
- To bardzo istotny czynnik ryzyka chorób sercowo-naczyniowych, a także wpływa na pogorszenie ich objawów. Szczególnie ostrożne powinny być osoby, które miały już incydenty wieńcowe, leczą się kardiologicznie, są po wszczepieniu stentów czy zabiegu by-passów.
- W ich przypadku wszelkie gwałtowne i przeciążające aktywności są przeciwwskazane - ostrzega dr Kałużna-Oleksy.
- Jeśli jednak są do nich zmuszeni, to na pewno powinni je wykonywać powoli i rozłożyć sobie pracę. Jeśli zauważą jakiekolwiek niepokojące sygnały, takie jak ból w klatce piersiowej, przyspieszone bicie czy kołatanie serca, większe, niż zazwyczaj zmęczenie lub osłabienie to oznacza, że organizm mówi "stop" - i dla własnego dobra należy taką aktywność przerwać - dodaje.
3. Nie ryzykuj
Do nagłych objawów może dojść także u osób, które wcześniej nie miały żadnych problemów kardiologicznych.
- Zdarza się, że takie pozornie niegroźne odśnieżanie może być pierwszym momentem, kiedy choroba wieńcowa da o sobie znać lub dojdzie do nasilenia jej objawów - zaznacza Kałużna-Oleksy.
Uważać powinny osoby starsze, a także z podwyższonym ryzykiem ze względu na siedzący tryb życia, palenie papierosów, a także dodatkowe choroby jak cukrzyca, otyłość czy nadciśnienie.
By odśnieżanie było jeszcze bezpieczniejsze, warto odgarniać małe ilości śniegu i zadbać o jak najlżejszą łopatę (optymalnym rozwiązaniem szczególnie dla osób szczególnie narażonych są urządzenia automatyczne).
Bardzo ważne jest też ciepłe ubranie (czapka, bielizna termoaktywna, ubieranie się na "cebulkę"). W czasie odśnieżania, w miarę możliwości dobrze jest też ograniczać wdychanie zimnego powietrza.
Przed aktywnościami wymagającymi fizycznie, lepiej nie jeść obfitych posiłków, a także zrezygnować z alkoholu, bo taki duet może dodatkowo obciążyć serce.
W razie jakichkolwiek niepokojących objawów, oprócz przerwania pracy, dobrze skonsultować się z lekarzem.
Katarzyna Prus, dziennikarka Wirtualna Polska
Masz newsa, zdjęcie lub filmik? Prześlij nam przez dziejesie.wp.pl
Rekomendowane przez naszych ekspertów
Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.