Śmierć w krótkim czasie po szczepieniu. Jakie obowiązują procedury?

Od początku szczepień przeciw COVID-19 w Polsce odnotowano 7789 niepożądanych odczynów. W raporcie Państwowej Inspekcji Sanitarnej zgłoszono też 75 przypadków zgonów, które są kojarzone z podaniem szczepionki. Jakie procedury obowiązują w takich przypadkach? Czy musi być wykonana sekcja zwłok?

1. Kto powinien zgłaszać NOP-y?

Od pierwszego dnia akcji szczepień w Polsce (27.12.2020 r.) do Państwowej Inspekcji Sanitarnej zgłoszono 7789 niepożądanych odczynów poszczepiennych, z czego 6589 miało charakter łagodny - były to głównie zaczerwienienia i ból w miejscu wkłucia. Do tej pory w rejestrze jest odnotowanych 75 przypadków zgonów, które ze względu na korelację czasową, mogą mieć związek ze szczepieniem.

Niedawno opisywaliśmy dramatyczną historię 67-letniej pacjentki, która zmarła 11 godzin po przyjęciu szczepionki AstraZeneca. Jej córka w rozmowie z WP abcZdrowie mówiła, że lekarka, która przyjechała, żeby stwierdzić zgon, nie wiedziała, czy powinna zgłosić w tym przypadku NOP (niepożądany odczyn poszczepienny).

Zobacz film: "Prof. Parczewski: Ozdrowieńcy powinni być szczepieni po trzech miesiącach, a nie jednym"

- Lekarka powiedziała, że nie wie, co ma zrobić, że dzwoniła do sanepidu, do Centrum Zarządzania Kryzysowego, nikt jej nie powiedział, jaka jest procedura, czy ma wzywać policję i prokuratora, czy robić sekcję. Ostatecznie do sekcji nie doszło. Pani doktor obejrzała wyniki echa serca mamy i wpisała przyczynę zgonu jako nieznaną. Nalegałam kilkakrotnie na zgłoszenie NOP, ale pani doktor nie była przekonana - opowiadała pani Agnieszka, córka denatki.

Następnego dnia z rodziną skontaktował się sanepid w celu zebrania krótkiego wywiadu i na tym skończyły się procedury. Później żadna ze służb nie sprawdzała, jaka była przyczyna zgonu i czy rzeczywiście było to powikłanie po szczepieniu.

Jakie procedury obowiązują w takich przypadkach? Jak wyjaśnia Marzanna Bieńkowska z biura Rzecznika Praw Pacjenta, za niepożądane odczyny poszczepienne uznaje się zaburzenie stanu zdrowia, które wystąpiło w okresie czterech tygodni po podaniu szczepionki.

- Lekarz lub felczer, który podejrzewa lub rozpoznaje wystąpienie niepożądanego odczynu poszczepiennego, ma obowiązek w ciągu 24 godzin od powzięcia podejrzenia jego wystąpienia, zgłoszenia wskazanego przypadku do Państwowego lub Powiatowego Inspektora Sanitarnego, właściwego dla miejsca powzięcia podejrzenia jego wystąpienia - tłumaczy Marzanna Bieńkowska, zastępca dyr. Departamentu Strategii i Działań Systemowych RPP. - Jako ciężki niepożądany odczyn poszczepienny kwalifikuje się odczyn poszczepienny, który zagraża życiu i może doprowadzić do śmierci - dodaje.

2. Czy w przypadku zgonu w krótkim czasie po szczepieniu konieczna jest sekcja zwłok?

Do stwierdzania zgonu jest uprawniony lekarz. - Jedynie w uzasadnionych przypadkach lekarz, z wyłączeniem lekarza dentysty, może uzależnić wystawienie karty zgonu od przeprowadzenia sekcji zwłok - zaznacza Bieńkowska.

Przepisy wskazują, że w przypadku, kiedy zgon pacjenta nastąpił przed upływem 12 godzin od jego przyjęcia do szpitala, wówczas może być wykonana sekcja zwłok. Z zastrzeżeniem, że sekcja nie jest wykonywana, jeżeli "przedstawiciel ustawowy danej osoby wyraził sprzeciw lub uczyniła to dana osoba za życia".

Natomiast sekcja i tak jest wykonywana, niezależnie od woli zmarłego albo sprzeciwu rodziny w przypadku, kiedy nie można w sposób jednoznaczny ustalić przyczyny zgonu lub taką decyzję podejmie prokurator.

- Jeżeli zgon nastąpił poza szpitalem, decyzję o sekcji zwłok może podjąć prokurator. Prokurator może dokonać oceny, czy w związku z podaniem szczepionki nie doszło do popełnienia czynu zabronionego - mówi przedstawicielka Rzecznika Praw Pacjenta.

3. Czy będą odszkodowania dla bliskich osób, które zmarły w krótkim czasie po szczepieniu?

Przepisy wprowadzające Fundusz Kompensacyjny za poważne powikłania stwierdzone po szczepieniach, mają wejść w życie z opóźnieniem - 1 czerwca 2021 r.

Świadczenie będzie wypłacane przez Rzecznika Praw Pacjenta. W tym roku odszkodowania będą obejmowały ciężkie NOP-y, które były zgłaszane po szczepieniach przeciwko COVID-19 od początku programu szczepień, czyli od grudnia 2020 r., w przyszłym roku świadczenie obejmie także inne szczepienia obowiązkowe.

- Należy zauważyć, że świadczenie nie będzie przysługiwać za samo wystąpienie działania niepożądanego - będzie musiał wystąpić także określony skutek (np. działanie niepożądane pośrednio lub bezpośrednio spowoduje konieczność hospitalizacji pacjenta przez okres co najmniej 14 dni), co jest rozwiązaniem stosowanym także w systemach obowiązujących w innych krajach - podkreśla Bieńkowska.

Projekt nie przewiduje wypłaty świadczenia rodzinie w przypadku zgonu pacjenta spowodowanego podaniem szczepionki. W takich przypadkach bliskim zostaje tylko droga sądowa, chociaż udowodnienie bezpośredniego związku śmierci z podaniem szczepionki może być trudne.

Rzecznik prasowy Ministerstwa Zdrowia w programie WP "Newsroom" zapewniał, że do tej pory nie mamy w Polsce potwierdzonego zgonu po szczepieniu.

- My na dziś mówimy o koincydencji czasowej, czyli przyjęciu przez daną osobę szczepionki i śmierci w niedługim czasie. Na razie przy żadnej z tych osób, które są odnotowane w naszym systemie, nie potwierdziliśmy, żeby ten zgon nastąpił w wyniku szczepienia - mówił Wojciech Andrusiewicz, rzecznik prasowy Ministerstwa Zdrowia.

Masz newsa, zdjęcie lub filmik? Prześlij nam przez dziejesie.wp.pl

Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.