Krioterapia i elektrochirurgia w dermatologii i wenerologii
Krioterapia (z greckiego kry-os, zimno, lód) jest to forma leczenia polegająca na kontrolowanej destrukcji tkanek przez wykorzystanie ujemnych temperatur. Stosowanie zimna jest najstarszą formą leczenia. Już 2500 lat p.n.e. stwierdzono, że zimno działa uśmierzająco na miejsca urazu i ma działanie przeciwzapalne. Współczesne technologie pozwalają na uzyskiwanie dużo niższych temperatur niż ta, jaką zapewniał okład ze śniegu lub lodu.
- 1. Krioterapia - charakterystyka
- 1.1. Wskazania do krioterapii
- 1.2. Przeciwwskazania do krioterapii
- 1.3. Metody krioterapii
- 1.4. Ryzyko i komplikacje krioterapii
- 2. Elektrochirurgia
- 2.1. Wskazania do elektrochirurgii
- 2.2. Przeciwwskazania do elektrochirurgii
- 2.3. Ryzyko i komplikacje elektrochirurgii
1. Krioterapia - charakterystyka
Każdy, z własnego doświadczenia wie, że zimno łagodzi ból, zmniejsza obrzęk oraz krwawienie. Dodatkową zaletą jest to, że działanie to nie wywołuje skutków ubocznych oraz nie obciąża układu krążenia. Niska temperatura, jako forma leczenia jest stosowana zarówno w leczeniu doraźnym jak i ambulatoryjnym.
W urządzeniach kriochirurgicznych stosuje się najczęściej:
- ciekły azot, będący skroplonym gazem o temperaturze - 196,5°C,
- zestalony dwutlenek węgla (tzw. suchy lód) o temperaturze - 78,9°C,
- podtlenek azotu, o temperaturze - 88,7°C,
- chlorek etylu.
Ciekły azot oprócz tego, że zapewnia niską temperaturę, jest czynnikiem neutralnym oraz chemicznie obojętnym. Natomiast stosowanie tzw. suchego lodu umożliwiło transport materiałów biologicznych (krew, organy) przyczyniając się do rozwoju transplantologii. Zastosowanie ciekłego azotu w medycynie umożliwiło rozwój jednej z metod rehabilitacji - krioterapii.
Termin ten odnosi się do działań leczniczych mających na celu obniżenie temperatury powierzchni ciała. Warto zaznaczyć, że działanie zimna nie powoduje destrukcji prawidłowych tkanek. Celem zabiegu krioterapeutycznego jest zatem stymulacja mechanizmów fizjologicznych organizmu do uzyskania określonego efektu klinicznego. Widać zatem, że terapia ujemnymi temperaturami odnajduje swoje zastosowanie w wielu dziedzinach medycyny, w tym dermatologii i wenerologii. Jeśli zastanawiamy się nad takim zabiegiem, warto się udać do odpowiedniego specjalisty, np. lekarza dermatologa.
1.1. Wskazania do krioterapii
- Brodawki zwykłe,
- Brodawki płaskie,
- Kłykciny kończyste,
- Brodawki łojotokowe,
- Modzele,
- Nagniotki,
- Rogowacenie słoneczne,
- Włókniaki, rogi skórne, kępki żółte powiek,
- Keloidy, przerosłe blizny potrądzikowe,
- Naczyniaki,
- Choroba Bowena,
- Zmiany powstałe na błonach śluzowych jak leukoplakia, pachydermia,
- Nowotwory skóry pacjentów, u których przeciwwskazane są zabiegi chirurgiczne.
Krioterapia wykorzystywana jest również do usuwania pieprzyków na ciele
1.2. Przeciwwskazania do krioterapii
- Nietolerancja zimna,
- Wyniszczenie i wychłodzenie organizmu,
- Brak, bądź zaburzenia czucia,
- Choroba Raynaud i inne zaburzenia naczyniowe,
- Alergia na zimno,
- Miejscowe zaburzenia ukrwienia.
Krioterapię ze względu na powierzchnię objętą leczeniem, dzieli się na:
- krioterapię miejscową,
- krioterapię ogólnoustrojową.
Krioterapia miejscowa polega na zamrażaniu i rozmrażaniu tkanki zmienionej chorobowo w jednym cyklu kilkakrotnie. Jedno mrożenie trwa około 30 sekund. Prowadzi to w konsekwencji do zamarzania zawartości komórek, pękania błon biologicznych i w konsekwencji do destrukcji tkanki objętej leczeniem.
1.3. Metody krioterapii
- mrożenie przy pomocy wacików zanurzonych w ciekłym azocie (metoda doogniskowa),
- metodę natryskową,
- metodę kontaktową.
Wybór metody leczenia zależy od rozległości i typu danej zmiany, dostępnej aparatury oraz doświadczenia lekarza. Metoda natryskowa polega na rozpyleniu czynnika chłodzącego z odległości 2-5cm (mało skuteczna). Metoda kontaktowa polega na zastosowaniu różnego kształtu i typu aplikatorów, wykonanych z metalu, będących dobrym przewodnikiem termicznym. Natomiast metoda doogniskowa to nic innego jak wprowadzenie w obręb tkanki specjalnych aplikatorów nasączonych materiałem chłodzącym (najskuteczniejsza).
1.4. Ryzyko i komplikacje krioterapii
Zabieg krioterapii jest bezpieczny i skuteczny. Rzadko stwierdza się występowanie działań niepożądanych. Możliwe jest natomiast odczuwanie pieczenia i bólu przez okres kilku godzin po zabiegu. W tym czasie zaleca się stosowanie środków przeciwbólowych. Należy także w miejsce podlegające działaniu krioterapii stosować przymoczki z nadmanganianu potasu oraz przemywać je roztworem soli fizjologicznej.
W pierwszej dobie po zabiegu, w okolicy zamrożonej tkanki pojawia się zaczerwienienie skóry i narasta jej obrzęk, mogą też (rzadko) pojawiać się pęcherze. Wskazane jest wówczas stosowanie maści z antybiotykiem w celu uniknięcia wtórnej infekcji bakteryjnej. Czas gojenia uzależniony jest od rozległości zmiany chorobowej i jej umiejscowienia. Najczęściej rana goi się w ciągu tygodnia. Po wygojeniu pozostaje przebarwienie bądź odbarwienie, stopniowo zanikające.
Zabieg krioterapeutyczny obejmujący całe ciało nazywa się krioterapią ogólnoustrojową. Wykonuje się go w komorze. Początkowo trwa pół minuty i jest stopniowo wydłużany do maksimum 3 minut. W odróżnieniu od terapii miejscowej, prawidłowo stosowana krioterapia ogólna nie niszczy tkanek. Stosowana jest przede wszystkim u osób cierpiących na choroby reumatyczne, jako metoda rehabilitacyjna.
2. Elektrochirurgia
Elektrochirurgia jest sprawdzoną metodą terapeutyczną stosowaną od wielu lat w medycynie, opierającą się na stosowaniu prądu o wysokiej częstotliwości. W metodzie tej wykorzystuje się specjalne noże elektryczne lub żegadła elektryczne o różnym kształcie. Wysoka temperatura wpływa na białka zawarte w tkance powodując ich koagulację. Ponadto działa na drobne naczynia krwionośne skóry, tkanki podskórnej i błon śluzowych powodując zmykanie ich światła. Wśród podstawowych zabiegów elektrochirurgicznych wyróżnia się:
- Elektrokoagulację, czyli tzw. diatermię chirurgiczną, polegającą na zamykaniu naczynek za pomocą prądu o wysokiej częstotliwości. Specjalną elektrodą dotyka się każdego naczynka powodując jego zamknięcie. Jest jedną z najskuteczniejszych metod do usuwania naczynek na twarzy i tułowiu,
- Elektrolizę - podobnie jak w elektrokoagulacji wykorzystuje się prąd o wysokiej częstotliwości. Polega na przepływie prądu pomiędzy dwoma elektrodami (są nimi igły). Jest to bardzo skuteczna metoda służąca pozbyciu się niechcianego owłosienia. Minusem jej jest czasochłonność - zniszczenie jednego mieszka włosowego zajmuje około pół minuty. Skóra bardzo szybko się goi, początkowo z wytworzeniem strupa, który po paru dniach odpada bez pozostawienia blizny,
- Cięcie - używane w chirurgii, powoduje zmiażdżenie i rozszczepienie tkanki. Gdy moc wyjściowa jest właściwie dostosowana, elektroda tnie bez oporu, co pozwala na precyzje i kontrolę ruchu,
- Elektrodesykację (wypalanie),
- Elektrofulguracja (niszczenie tkanek iskrą elektryczną).
2.1. Wskazania do elektrochirurgii
- Brodawki zwykłe,
- Brodawki łojotokowe,
- Mięczak zakaźny,
- Rogowacenie słoneczne,
- Niewielkie zmiany naczyniowe (teleangiektazje),
- Włókniaki miękkie,
- Nadmierne owłosienie.
2.2. Przeciwwskazania do elektrochirurgii
- Wszczepiony rozrusznik serca,
- Zaburzenia krzepnięcia,
- Zaburzenia krążenia,
- Ciąża.
2.3. Ryzyko i komplikacje elektrochirurgii
Zabiegi elektrochirurgiczne mogą być bolesne. Podczas ich wykonywania wskazane jest stosowanie preparatów miejscowo znieczulających. Do objawów mogących pojawić się po zabiegu zalicza się obrzęk, rumień i strupy. Ustępują one bez pozostawienia blizny w ciągu kilku dni. Powikłaniem po elektrochirurgii mogą być:
- przebarwienia,
- odbarwienia,
- blizny zanikowe,
- blizny przerosłe.
Elektrochirurgia przynosi, zatem szczególne korzyści podczas zabiegów estetycznego konturowania tkanek. Często już niewielki zabieg może polepszyć wygląd pacjenta. Przy odpowiedniej staranności i wprawie, można w wyjątkowo precyzyjny sposób panować nad ilością usuwanej tkanki, co się bezpośrednio przekłada na osiąganie jak najlepszych rezultatów, zarówno terapeutycznych, jak i estetycznych. Co więcej, gładki, pozbawiony nacisku ruch cięcia zmniejsza ilość czasu poświęconą na większość zabiegów konturowania estetycznego.
Rekomendowane przez naszych ekspertów
Nie czekaj na wizytę u lekarza. Skorzystaj z konsultacji u specjalistów z całej Polski już dziś na abcZdrowie Znajdź lekarza.