Krwawienie z przewodu pokarmowego

Krwawienie z przewodu pokarmowego jest to wynaczynienie się krwi do światła przewodu pokarmowego. Istnieje podział krwawień z przewodu pokarmowego na krwawienia z górnego odcinka, gdy źródło krwawienia lokalizuje się w obrębie przełyku, żołądka lub dwunastnicy (do tzw. więzadła Treitza) oraz krwawienie z dolnego odcinka, gdy źródło krwawienia znajduje się w jelitach. Oba te stany mają różne przyczyny, różne objawy i odmienny przebieg kliniczny.

1. Przyczyny krwawienia z przewodu pokarmowego

1.1. Przyczyny krwawienia z górnego odcinka przewodu pokarmowego

Do najpopularniejszych zaliczamy:

• wrzody żołądka lub dwunastnicy – jest to najczęstsza przyczyna,
• długotrwałe przyjmowanie niesteroidowych leków przeciwzapalnych (np. kwas acetylosalicylowy, ibuprofen, naproksen, nimesulid, diclofenac itd.), które uszkadzają błonę śluzową żołądka,
• żylaki przełyku – powstające najczęściej w przebiegu marskości wątroby,
• choroba refluksowa przełyku (tzw. refluks żołądkowo-przełykowy), gdy w wyniku długotrwałego drażnienia przełyku kwaśną treścią żołądkową dochodzi do jego owrzodzenia,
• pęknięcia błony śluzowej żołądka spowodowane gwałtownymi, długotrwałymi wymiotami, najczęściej u alkoholików (tzw. zespoł Mallory'ego-Weissa),
• rak przełyku lub rak żołądka,
• uraz przełyku,
• poszerzenia naczyń przełyku, tzw. teleangiektazje,
• zaburzenia krzepnięcia krwi, skazy krwotoczne.

1.2. Przyczyny krwawienia z dolnego odcinka przewodu pokarmowego

Należą tu:

• żylaki odbytu (tzw. hemoroidy) – najczęstsza przyczyna,
• długotrwałe przyjmowanie niesteroidowych leków przeciwzapalnych (np. kwas acetylosalicylowy, ibuprofen, naproksen, nimesulid, diclofenac itd.),
• infekcyjne zapalenia jelit (np. salmonella, czerwonka bakteryjna itd.),
• polipy dolnych odcinków jelita grubego,
• uchyłki dolnych odcinków jelita grubego,
• nowotwory jelita grubego,
• nieswoiste zapalenia jelit (np. choroba Leśniowskiego-Crohna, wrzodziejące zapalenie jelita grubego),
• zaburzenia krzepnięcia krwi, skazy krwotoczne.

2. Objawy krwawienia z przewodu pokarmowego

2.1. Objawy krwawienia z górnego odcinka przewodu pokarmowego

Do najpopularniejszych zaliczamy:

• fusowate wymioty, czyli wymioty częściowo strawioną krwią, która jest brunatno-czarna i wyglądem przypomina fusy,
• wymioty krwiste, czyli wymioty świeżą krwią,
• smoliste stolce, czyli stolce o smolisto-czarnym kolorze – w przypadku niewielkich krwawień,
• stolce zmieszane ze świeżą krwią – w przypadku masywnych krwawień.

W zależności od ilości utraconej krwi, krwawienie z górnego odcinka przewodu pokarmowego może przebiegać bezobjawowo lub mogą pojawić się takie symptomy, jak: bladość, osłabienie, zimne poty, zawroty głowy, spadek ciśnienia i przyspieszenie akcji serca, aż do rozwoju wstrząsu hipowolemicznego, który jest stanem bezpośredniego zagrożenia życia.

2.2. Objawy krwawienia z dolnego odcinka przewodu pokarmowego

Należą tu:

• stolec z domieszką krwi – najczęstszy objaw, w większości przypadków związany z obecnością żylaków odbytu (hemoroidów),
• często przebieg bezobjawowy, szczególnie w przypadkach niewielkich krwawień związanych zazwyczaj z występowaniem nowotworu jelita grubego – jedynym sposobem na wykrycie takiego krwawienia jest wykonanie testu na krew utajoną w kale.

3. Leczenie krwawienia z przewodu pokarmowego

3.1. Leczenie krwawienia z górnego odcinka przewodu pokarmowego

Krwawienia z górnego odcinka przewodu pokarmowego mają zazwyczaj bardziej dramatyczny przebieg i mogą nawet doprowadzić do śmierci. Chory bezwzględnie potrzebuje pomocy lekarza. Nie można podawać mu żadnych środków przeciwwymiotnych, co najwyżej położyć worek z lodem na brzuchu. Obserwacja i leczenie odbywają w warunkach szpitalnych. Do najczęstszych postępowań należą:

• zabieg endoskopowy – polegający na wprowadzeniu przez usta i gardło „rury” gastroskopu do dalszych odcinków przewodu pokarmowego w celu zlokalizowania źródła krwawienia i zatamowania go,
• leczenie operacyjne – w razie nieskuteczności zabiegu endoskopowego.

3.2. Leczenie krwawienia z dolnego odcinka przewodu pokarmowego

Leczenie krwawienia z dolnego odcinka przewodu pokarmowego polega na zlokalizowaniu jego przyczyny i usunięciu jej (np. zoperowaniu żylaków przełyku, wycięciu nowotworu, usunięciu polipów itd.).