#zamiastkwiatka. "Zachorowalność na raka szyjki macicy można zmniejszyć o 70 proc." Wszystko co powinnaś wiedzieć o szczepionce na HPV
"Kiedy ostatni raz byłaś u ginekologa? Kiedy robiłaś cytologię?" - pyta psychoonkolog Adrianna Sobol. Kobiety są zaskoczone, nie wiedzą, co odpowiedzieć. Rozmowy o HPV weszły w strefę tabu wśród kobiet, które kojarzą wirusa z brudem, a to tylko błędne przekonanie. Ekspert zaznacza, że skuteczne szczepionki przeciwko brodawczakowi ludzkiemu mogą ograniczyć zachorowalność na raka szyjki macicy o 90 proc.
1. Wirus HPV atakuje kobiety
Rak szyjki macicy jest jednym z najczęściej występujących nowotworów złośliwych u kobiet na świecie. Co roku 470 tys. pań słyszy diagnozę. Jak sytuacja wygląda w Polsce? Każdego roku odnotowuje się prawie trzy tys. zachorowań, a śmiertelność sięga 50 proc.
#zamiastkwiatka. Czytaj więcej o naszej akcji na #zamiastkwiatka. Rusza akcja Wirtualnej Polski
Co ciekawe, osiem na dziesięć zachorowań obserwuje się w krajach rozwiniętych. Warto pamiętać, że ten rodzaj nowotworu dotyczy zarówno młodych kobiet, jak i tych dojrzałych.
- Młode kobiety skupiają się często na poczuciu swojej atrakcyjności, dbaniu o prawidłową masę ciała, aby fajnie wyglądać, zdrowo jeść. Sama jestem młodą kobietą i kiedy zadaję moim rówieśniczkom pytania: kiedy ostatni raz byłaś u ginekologa, kiedy ostatni raz zrobiłaś cytologię? To nagle się okazuje, że te kobiety są zaskoczone pytaniami. To są często wykształcone, świadome kobiety. A mają takie poczucie, że cytologia, mammografia czy USG to jest temat dla kobiet 50+. Dbanie o nasze zdrowie nie powinno być uzależnione od naszego wieku - mówi Adrianna Sobol z fundacji Onkocafe, wykładowczyni na Warszawskim Uniwersytecie Medycznym.
Do zakażenia wirusem dochodzi głównie drogą płciową. Według badań najbardziej narażone są osoby, które dopiero rozpoczęły aktywność seksualną.
2. Szczepionka przeciwko HPV
Na rynku dostępne są szczepionki, które mogą uchronić kobiety przed ryzykiem związanym z wirusem. Dzięki nim kobieta może się zabezpieczyć przed zmianami nowotworowymi wywołanymi wirusem.
Szczepionka składa się z trzech dawek podawanych domięśniowo w ciągu sześciu miesięcy. Polski Program Szczepień Ochronnych wymienia szczepienie przeciw HPV jako zalecane. Można wykonać je odpłatnie, natomiast niektóre samorządy mają programy refundacji szczepień w ramach bezpłatnych programów profilaktycznych. Najczęściej są one skierowane do młodych kobiet i dziewcząt. Na rynku dostępne są również szczepionki, które można kupić samemu. Koszt takiego zastrzyku (potrzebne są trzy) waha się od 300 do 600 zł.
3. Brak szczepionek na HPV w Polsce
Problem pojawia się na etapie próby kupienia szczepionki. Na rynku prywatnym ten produkt jest dzisiaj niemal nie do dostania.
- Niestety, aktualnie szczepionka nie jest dostępna. Gdyby ktoś dostał receptę i poszedł do apteki, by ją kupić, to jej nie dostanie, bo jej po prostu nie ma. Sytuacja nie dotyczy tylko Polski, ale także innych krajów europejskich. To jest związane z dynamiką zamówień na rynkach farmaceutycznych. Szukając rynków zbytu, firmy produkujące szczepionki podpisały wieloletnie kontrakty z krajami, gdzie tych szczepionek sprzedaje się mnóstwo. Takie kraje jak Indie czy Chiny zaczęły organizować szczepienia masowe i preparatów po prostu zabrakło. Gdyby w Polsce zdecydowano o programie szczepień pięć, sześć lat temu, dzisiaj nie mielibyśmy problemu z dostępem, bo po prostu bylibyśmy na liście firm farmaceutycznych - mówi dr hab. n. med. Joanna Didkowska, Kierownik Zakładu Epidemiologii i Prewencji Nowotworów Centrum Onkologii – Instytutu im. Marii Skłodowskiej-Curie w Warszawie.
Kobiety, które zdecydują się na szczepionkę przeciwko HPV, znacząco zmniejszają ryzyko wystąpienia ryzyko zachorowania na raka szyjki macicy. Badania pokazują, że aż o 70 proc. Co więcej, szczepionka zmniejsza ryzyko wystąpienia brodawek narządów płciowych o 90 proc., a także zmniejsza ryzyko rozwoju stanu przedrakowego szyjki macicy.
4. Kto powinien się zaszczepić?
Według Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego w pierwszej kolejności szczepienie przeciw HPV powinno zostać przeprowadzone w następujących grupach:
- wśród dziewcząt w wieku 11-12 lat,
- dziewcząt w wieku 13-18 lat, które nie zostały wcześniej zaszczepione,
- chłopców w wieku powyżej 11 lat,
- młodych mężczyzn utrzymujących kontakty homoseksualne, którzy nie zostali wcześniej zaszczepieni,
- wśród nosicieli wirusa HIV obojga płci, którzy nie zostali wcześniej zaszczepieni.
- Należy szczepić dziewczynki i chłopców przed rozpoczęciem aktywności seksualnej. W różnych krajach jest to różnie ustawione, zazwyczaj między siódmym a trzynastym rokiem życia. W większości krajów to szczepienie jest wykonywane w szkole. Warto wspomnieć, że stosuje się tutaj domniemanie zgody rodziców. Dziecko nie zostaje zaszczepione wyłącznie na wyraźne życzenie rodziców. To też jest taki ciekawy psychologiczny chwyt. Jeśli w klasie nie zaszczepią się trzy osoby, to chcą jednak być takie jak reszta i prędzej czy później się zaszczepią - mówi dr Didkowska.
Wirus brodawczaka ludzkiego HPV jest wyjątkowo groźny, ponieważ nie daje żadnych objawów zakażenia. Pierwsze zauważalne symptomy pojawiają się, kiedy rozwinęły się już zmiany przedrakowe. Pacjenci zgłaszają się wówczas do lekarzy z objawami takimi jak świąd czy pieczenie, które nie są powodowane przez sam wirus, ale towarzyszące mu infekcje grzybicze.
5. Bezpieczeństwo szczepionek przeciw HPV
Do tej pory podano na całym świecie ponad 270 milionów dawek szczepionki. Działania niepożądane ograniczają się jedynie do niewielkich, przejściowych zmian skórnych w obrębie wkłucia. U niektórych pacjentek może wystąpić ból głowy. To, co szczepionka daje, jest z kolei bezcenne.
- W mojej codziennej pracy na oddziałach onkologicznych spotykam młode kobiety, które są po pierwsze zaskoczone chorobą nowotworową, ale również są złe. Są wściekłe, że nikt im wcześniej, na etapie ich edukacji, rozwoju, dojrzewania, nie powiedział o tym, jak ważne jest to, aby dbać o siebie, o swoje zdrowie – mówi Adrianna Sobol.
Dr Didkowska dodaje, że na wyniki badań dotyczących skuteczności szczepionki przyjdzie nam jeszcze poczekać, ale już dzisiaj niektóre kraje mogą pochwalić się badaniami, które dobrze wróżą na przyszłość.
- Australijczycy pokazali pierwsze dane dotyczące tego, jakie efekty przynosi ogólnokrajowy program szczepień. Nie pokazali oczywiście, czy maleje zachorowalność na raka, bo na to jest za wcześnie, ale pokazali, że utrzymuje się miano przeciwciał w organizmie. Dlatego mam nadzieję, że rząd zrealizuje swoje plany z narodowej strategii onkologicznej i wprowadzi ogólnokrajowy system szczepień - podsumowuje Dr Joanna Didkowska.
Zobacz także: Objawy raka szyjki macicy
Masz newsa, zdjęcie lub filmik? Prześlij nam przez dziejesie.wp.pl
Rekomendowane przez naszych ekspertów
Skorzystaj z usług medycznych bez kolejek. Umów wizytę u specjalisty z e-receptą i e-zwolnieniem lub badanie na abcZdrowie Znajdź lekarza.