Wkrótce w Polsce kolejna szczepionka. Jak Novavax radzi sobie z Omikronem?

Inna niż wakcyny wektorowe i mRNA szczepionka białkowa o nazwie Novavax jeszcze w styczniu dostępna będzie w Polsce. Dla wielu osób to świetna wiadomość. Co wiemy o szczepionce Novavax i jak będzie działać jako booster?

1. Novavax a Omikron

Na podstawie badań klinicznych skuteczność szczepionki oceniono na ponad 90 proc. w kontekście łagodnej, umiarkowanej i ciężkiej postaci COVID-19. Zwłaszcza w odniesieniu do wariantu pierwotnego z Wuhan, a także kolejnych wariantów – Alfa i Beta. Najnowsze badania wykazują jednak, że szczepionka powoduje produkcję przeciwciał reagujących krzyżowo na inne warianty, w tym na wariant Omikron.

Omikron, posiadając ponad 30 mutacji, w tym mutacje w białku kolca, częściowo unika odpowiedzi odpornościowej generowanej przez szczepionki. Badanie kliniczne, którego preprint ukazał się na medRvix, przeprowadzono na osobach w wieku od 18. do 84. r.ż. Porównano w nim odpowiedź immunologiczną w momencie szczytowym po pełnym cyklu szczepienia preparatem Nuvaxovid z odpowiedzią układu immunologicznego po 28 dniach od przyjęcia dawki przypominającej (podanej 6 miesięcy po drugiej dawce).

Zobacz film: "EMA rekomenduje szczepionkę Novavax. Prof. Zajkowska wyjaśnia czym preparat różni się od pozostałych"

Jakie były efekty w odniesieniu do dwóch dawek szczepionki? Nastąpił wzrost liczby przeciwciał IgG z 43 905 do 204 367 jednostek. Badając poziom przeciwciał po podaniu dawki przypominającej, naukowcy wzięli pod uwagę już nie jeden wariant koronawirusa, ale aż pięć. Dla wariantu z Wuhan wzmocnienie odpowiedzi odpornościowej było ponad 61-krotne, dla Delty – ponad 92-krotne, a dla wariantu Omikron – 73,5-krotne.

2. Novavax – dla kogo?

"Zarówno w przypadku szczepu pierwotnego, jak i wszystkich ocenianych wariantów, odpowiedzi immunologicznej po podaniu dawki przypominającej były znacznie wyższe niż te związane z wysokim poziomem skuteczności w badaniach fazy trzeciej szczepionki" - podsumowali wyniki autorzy badań.

A czy osoby, które przyjęły inne szczepionki, mogą przyjąć wakcynę od Novavax jako booster?

- Badanie COV-BOOST opublikowane na łamach "The Lancet" dowiodło, że szczepionka Novavax podana po podstawowym cyklu szczepień przeprowadzonym preparatami Oxford-AstraZeneca lub Pfizer-BioNTech, istotnie wzmacniała siłę odpowiedzi odpornościowej zależnej od przeciwciał. Profil reaktogenności, czyli ewentualnego występowania zdarzeń niepożądanych, również był pozytywny – nie obserwowano niepokojących objawów ubocznych po szczepieniu. Myślę, że mieszanie podstawowego cyklu szczepień z boosterem Novavax powinno być dopuszczone, ponieważ daje dobre rezultaty – tłumaczy w rozmowie z WP abcZdrowie dr Bartosz Fiałek, reumatolog i popularyzator wiedzy medycznej.

Dr hab. Piotr Rzymski z Uniwersytetu Medycznego w Poznaniu przyznaje, że jest jeszcze jedna grupa osób, która będzie zadowolona z pojawienia się Nuvaxovid w Polsce.

- Niektórzy mają obawy przed szczepionkami wektorowymi, bo nasłuchali się o bardzo rzadko występujących zakrzepach, a nie rozumieją do końca mechanizmu działania preparatów mRNA. Prowadzone przez nas badania faktycznie wykazały, że szczepionka Novavax, chociaż jeszcze nie jest dopuszczona do użytku, cieszy się zaufaniem wśród Polaków. Dlatego powinna przekonać do szczepień osoby, które nie są ich zadeklarowanymi przeciwnikami, ale wciąż mają różne wątpliwości – skomentował dr Rzymski.

- Bardzo dobrze, że wchodzi na rynek, ponieważ niektóre osoby nie mogą mieć podawanych szczepionek mRNA bądź wektorowych. Być może połączenie dwóch rodzajów szczepionek białkowych i mRNA okaże się sukcesem i wygeneruje jeszcze wyższą odporność – stwierdziła z kolei prof. Zajkowska w programie WP "Newsroom".

3. Novavax – co to za szczepionka?

Na czym polega wyjątkowość tego preparatu? Szczepionka Nuvaxovid (NVX-CoV2373), poza Europą występującą pod nazwą Novavax, zawiera 5 µg rekombinowanego białka S wirusa SARS-CoV-2 (z hodowli linii komórek Sf9 - motyla z gatunku Spodoptera frugiperda) oraz 50 µg adiuwantu (substancji wzmacniającej odpowiedź poszczepienną) o nazwie Matrix-M. M1 oparty jest o saponiny pochodzenia roślinnego pozyskiwane z kory rośliny o nazwie mydłodrzew właściwy.

- Białko do szczepionek rekombinowanych otrzymuje się dzięki specjalnie zmodyfikowanym w tym celu komórkom. W ich materiał genetyczny włącza się gen, który koduje to białko. W rezultacie komórki stają się swojego rodzaju fabrykami do produkcji białek – wyjaśnia dr Piotr Rzymski.

W odróżnieniu od szczepionek wykorzystujących technologię mRNA czy szczepionek wektorowych przeciw COVID-19 opartych na adenowirusie, ta szczepionka zawiera gotowe białko kolca S. Stąd nazwa szczepionki: białkowa (lub podjednostkowa, bo białko kolca to część jednostki SARS-CoV-2).

- Układ immunologiczny wytwarza odpowiedź odpornościową po "spotkaniu" z białkiem S kolca koronawirusa, które odgrywa kluczową rolę w procesie zakażania wirusem SARS-CoV-2. Białko pełni więc w szczepionce rolę antygenu, który pobudza silną odpowiedź przeciwciał i innych komórek odpornościowych. Różni się tylko sposób dostarczenia tego białka przez szczepionki. Preparaty mRNA oraz wektorowe dostarczają do komórek instrukcje genetyczną, a organizm sam zaczyna produkować to białko. W przypadku szczepionek podjednostkowych, do organizmu trafiają już gotowe, wyprodukowane w fabryce komórkowej, białka koronawirusa – wyjaśnia w rozmowie z WP abcZdrowie dr hab. Ewa Augustynowicz z Zakładu Epidemiologii Chorób Zakaźnych i Nadzoru NIZP-PZH.

Nuvaxovid opiera się na metodzie rekombinacji białek wykorzystywanej m.in. w szczepionkach przeciw wirusowemu zapaleniu wątroby typu B (WZW B) czy ludzkiemu wirusowi brodawczaka (HPV).

4. Nuvaxovid w Polsce

Szczepionka Nuvaxovid częściowo będzie produkowana w zakładzie wytwórczym firmy Mabion w Konstantynowie Łódzkim. To może wpływać korzystnie na dostępność szczepionki.

- Mówimy w tej chwili o zgłoszonym zapotrzebowaniu na ponad 4 mln dawek. Pierwsze szczepionki tej firmy powinny trafić do Polski na początku przyszłego roku – mówił w grudniu 2021 roku rzecznik Ministerstwa Zdrowia, Wojciech Andrusiewicz. – W ramach pierwszej transzy mamy zamówionych 1 mln 800 tys. dawek, a w ramach tej drugiej, elastycznej transzy, mamy zamówionych 2,5 mln dawek. Oczywiście te dawki możemy zwiększać. Sumarycznie mówimy więc o podpisanej umowie na ponad 4 mln dawek szczepionek – podsumował Andrusiewicz.

Masz newsa, zdjęcie lub filmik? Prześlij nam przez dziejesie.wp.pl

Skorzystaj z usług medycznych bez kolejek. Umów wizytę u specjalisty z e-receptą i e-zwolnieniem lub badanie na abcZdrowie Znajdź lekarza.