NaOH - wodorotlenek sodu. Działanie, zastosowanie, bezpieczeństwo
NaOH, czyli wodorotlenek sodu, bywa nazywany również sodą żrącą lub sodą kaustyczną. Jest związkiem nieorganicznym zaliczanym do grupy zasad. Stosuje się go powszechnie w wielu branżach, także w domowej produkcji mydeł sodowych. Wodorotlenek sodu jest stałą, białą substancją, która w czystej postaci ma silne właściwości żrące. Co jeszcze trzeba o niej wiedzieć?
1. Czym jest NaOH?
NaOH to wodorotlenek sodu. Jego nazwy zwyczajowe to soda żrąca i soda kaustyczna. To nieorganiczny związek chemiczny z grupy wodorotlenków, należący do najsilniejszych zasad (pH wynosi 14). Ten podstawowy surowiec chemiczny znajduje zastosowanie niemal w każdej branży. To także składnik stosowany w domowej produkcji mydeł.
W postaci stałej NaOH jest białą substancją o budowie krystalicznej. Ma postać granulek i właściwości higroskopijne. Trzeba ją przechowywać w szczelnie zamkniętych naczyniach. Masa molowa NaOH wynosi 39,997 g/mol.
NaOH łatwo łączy się z dwutlenkiem węgla z powietrza, bardzo dobrze rozpuszcza się w wodzie. Rozpuszczając się wydziela ciepło i tworzy silnie żrący ług sodowy. To bezbarwna, bezzapachowa ciecz, reagująca z kwasami, tlenkami niemetali i wodorotlenkami amfoterycznymi. Tworzy sole sodowe. Jest śliska w dotyku. Co ważne - powoduje oparzenia. W czystej postaci ma silne właściwości żrące.
Otrzymywanie wodorotlenku sodu odbywa się metodą elektrolizy membranowej, w której na elektrodach zachodzi elektroliza roztworu NaCl, czyli soli kuchennej. Gdzie kupić NaOH? W sklepach z chemią specjalistyczną, na aukcjach internetowych, sklepach z surowcami kosmetycznymi - tak stacjonarnych, jak i internetowych.
Rekomendowane przez naszych ekspertów
2. Działanie wodorotlenku sodu na człowieka
Działanie wodorotlenku sodu na człowieka nie jest obojętne. Wdychanie pyłów lub pary wodorotlenku sodu powoduje dyskomfort, jednak bezpośredni kontakt ze skórą i innymi tkankami, a także narządami jest bardzo niebezpieczne. Może prowadzić do śmierci.
Warto pamiętać, że NaOH wywołuje:
- ból i łzawienie oczu,
- uczucie pieczenia w nosie i gardle,
- kaszel,
- uczucie duszenia się,
- skażenie skóry wywołuje ból, zaczerwienienie, oparzenie chemiczne z pęcherzami i martwicą,
- skażenie oczu prowadzi do zniszczenia aparatu ochronnego oczu, oparzenie gałki ocznej,
- połknięcie substancji wywołuje oparzenie błony śluzowej jamy ustnej gardła, ale i dalszych części przewodu pokarmowego. Istnieje ryzyko uszkodzenia lub perforacji ścian, krwotoku, wstrząsu i zgonu.
3. Zastosowanie NaOH
Wodorotlenek sodu jest powszechnie stosowany w przemyśle kosmetycznym i chemicznym, najczęściej do produkcji:
- mydła,
- środków myjących,
- maseczek złuszczających (peeling i dermabrazja chemiczna),
- środków aseptycznych,
- szkła wodnego z krzemionki,
- detergentów,
- barwników,
- preparatów do udrażniania rur kanalizacyjnych,
- sztucznego jedwabiu,
- gumy.
Wodorotlenek sodu, zarówno w postaci stałej (soda kaustyczna), jak i roztworu (ług sodowy) jest szeroko wykorzystywany w rolnictwie. To sprzymierzeniec dezynfekcji różnych powierzchni, recyklingu surowców czy oczyszczaniu ścieków.
NaOH używa się również podczas procesów uzdatniania wody dla celów przemysłowych, rafinacji ropy i olejów mineralnych, a także w przemyśle papierniczym i spożywczym. To dodatek do żywności, oznaczany jako regulator kwasowości E524 (w dawkach stosowanych w pożywieniu jest bezpieczny). W przemyśle farmaceutycznym wykorzystywany jest między innymi do produkcji polopiryny, kwasu salicylowego czy sulfaniloamidów.
4. Domowa produkcja mydła i środki ostrożności
Soda żrąca jest szeroko stosowana w różnych gałęziach przemysłu. Wykorzystuje się ją także do produkcji mydeł w warunkach domowych. Substancja wraz z wodą tworzy ług sodowy, przy pomocy którego zachodzi proces zmydlania.
W kontakcie z NaOH należy zachować ostrożność. Wodorotlenku sodu nie wolno stosować w dowolny sposób. Bardzo ważne jest, aby podczas pracy zachować szczególne środki bezpieczeństwa. Co jest ważne?
Bardzo ważne są właściwe proporcje. To dlatego do domowego wyrobu mydła należy korzystać z kalkulatora, który wylicza odpowiednią ilość zasady do rodzaju i ilości dobranych składników. Nie mniej ważne jest przestrzeganie zasad i procedur. Na przykład trzeba pamiętać, że zawsze dodaje się wodorotlenek sodowy do wody, a nie odwrotnie. Dodaje się również gotowy ług do tłuszczów, a nie odwrotnie.
Należy też mieć pod ręką ocet, którego zadaniem jest neutralizowanie działania wodorotlenku sodu. Przydaje się, gdy substancja spadnie na nieosłoniętą skórę czy blat. Miejsca te należy polać octem, a następnie umyć wodą z mydłem. W przypadku połknięcia substancji niezbędna jest natychmiastowa pomoc medyczna. Wszelkie zabrudzenia oczu wodorotlenkiem sodu należy natychmiast przepłukać dużą ilością wody.
Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.