Chondrokalcynoza – przyczyny, objawy i leczenie dny rzekomej
Chondrokalcynoza, czyli dna rzekoma, to choroba podobna do dny moczanowej. Objawia się głównie obrzękami oraz bólem stawów, a jej istotą jest odkładanie się w nich kryształów pirofosforanu wapnia. Dokładne przyczyny i mechanizm zjawiska wciąż nie są niejasne. Co warto wiedzieć o objawach i leczeniu dny rzekomej?
1. Co to jest chondrokalcynoza?
Chondrokalcynoza, czyli dna rzekoma, nazywana jest także dną pseudodną i określana skrótem CPPD (wywodzącym się od angielskiej nazwy choroby: calcium pyrophosphate dihydrate deposition disease).
Schorzenie należy do grupy chorób reumatycznych. Odpowiadają za nie kryształy dwuwodnego pirofosforanu wapnia, które odkładają się w chrząstkach stawowych i są obecne w płynie stawowym.
Pirofosforan jest najczęstszym rodzajem soli wapnia, która ulega wytrąceniu w strukturach budujących staw. Ich obecność w płynie stawowym opisali w 1961 roku McCarty i Hollander.
Wskutek gromadzenia się kryształów dwuwodnego pirofosforanu wapnia w przebiegu chondrokalcynozy dochodzi do stanu zapalnego w obrębie błony maziowej i płynu stawowego.
W tkance chrzęstnej i kostnej pojawiają się zmiany zwyrodnieniowe. Pseudodna swoimi cechami i przebiegiem przypomina dnę moczanową, stąd jej dawna nazwa - dna rzekoma. Choć choroby mają podobne objawy, inna jest przyczyna ich powstania.
2. Przyczyny dny rzekomej
Mechanizm odkładania się w stawach kryształów pirofosforanu wapnia, które są przyczyną dolegliwości związanych z dną rzekomą, nie jest znany. Specjaliści skłaniają się ku teorii, że do wzrostu ilości związków prowadzi zwiększony rozkład w organizmie ATP (trójfosforanu adenozyny), stanowiącego źródło pirofosforanu wapnia.
Wpływ na pojawienie się CPPD ma:
- zaawansowany wiek i płeć. Choroba częściej pojawia się u mężczyzn, zwykle po 50. roku życia. Częstotliwość jej występowania wzrasta wraz z wiekiem,
- zaburzenia i mutacje genetyczne,
- obniżenie ilości magnezu we krwi,
- leczenie preparatami glikokortykosteroidów,
- inne jednostki chorobowe.
CPPD może towarzyszyć schorzeniom i stanom, takim jak zaburzenia czynności tarczycy, hemochromatoza czy osteodystrofia, nadczynność przytarczyc, hemochromatoza, choroba Wilsona, hipomagnezemia, hipofosfatemia, przewlekła sterydoterapia.
3. Objawy chondrokalcynozy
Odkładanie się w stawach kryształów pirofosforanu wapnia prowadzi do pojawienia się stanu zapalnego błony maziowej oraz płynu stawowego, a także powstawania zmian zwyrodnieniowych w tkance chrzęstnej i kostnej.
Jednocześnie dna rzekoma najczęściej nie daje żadnych objawów. Jeśli przyjmuje postać objawową, pojawia się:
- ból stawów, początkowo w przebiegu pseudodny choroba manifestuje się w obrębie stawów kolanowych, z czasem zmiany mogą lokalizować się w kolejnych stawach, szczególnie biodrowych i nadgarstkowych,
- bolesnym i nagłym obrzękiem stawów,
- zaczerwienienie skóry w okolicy stawów,
- ograniczenie ruchomości w zajętych chorobą stawach,
- niekiedy sztywność poranna.
W chondrokalcynozie dochodzić może również do zajęcia stawów kręgosłupa – patologia w tym przypadku dotyczyć może szczególnie odcinka lędźwiowego kręgosłupa, prowadząc do ograniczenia ruchomości oraz do bólu w dole pleców.
4. Rozpoznanie i leczenie CPPD
Dna rzekoma może przypominać napad dny moczanowej, reumatoidalne zapalenie stawów czy chorobę zwyrodnieniowa. Postawienie diagnozy, zwłaszcza w mniej zaawansowanych przypadkach jest trudne ze względu na bogate spektrum objawów.
U osób, które zaobserwowały u siebie objawy dny rzekomej należy wykonać badania różnicujące chorobę z dną moczanową. Odpowiedź daje badanie płynu stawowego. W przypadku chondrokalcynozy w materiału stwierdza się obecność kryształów pirofosforanu wapnia, w przypadku dny moczanowej - kryształów kwasu moczowego.
Diagnostyka pseudodny obejmuje również:
- wykonanie zdjęć rentgenowskich stawów, w których możliwe jest wykrycie zwapnień,
- oznaczenia stężeń elektrolitów we krwi (dzięki którym możliwe jest wykrycie hipomagnezemii),
- badania stężeń hormonów tarczycowych (służące wykrywaniu nadczynności lub niedoczynności tarczycy).
Leczenie chondrokalcynozy opiera się na farmakoterapii. W napadach choroby stosuje się doustne niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ), kolchicynę i glikokortykosteroidy (czasem na drodze iniekcji do wnętrza jamy stawowej). Zdarza się, że konieczna jest ewakuacja płynu zapalnego z jamy stawowej.
Skorzystaj z usług medycznych bez kolejek. Umów wizytę u specjalisty z e-receptą i e-zwolnieniem lub badanie na abcZdrowie Znajdź lekarza.