Pobieranie odcinków do badania histopatologicznego

Cytologia złuszczeniowa jest najprostszą metodą pobrania próbek do badania histopatologicznego. Polega ona na pocieraniu tępym narzędziem lub specjalnym zgłębnikiem powierzchni skóry lub struktur znajdujących się w naturalnych otworach ciała. Tym sposobem pobiera się np. cytologię szyjki macicy, wymaz szczoteczkowy z dróg żółciowych (w trakcie zabiegu endoskopowego) czy też preparat z owrzodzenia na powierzchni ciała. Dzięki stosowaniu metod endoskopowych metodzie tej dostępna jest praktycznie cała powierzchnia układu pokarmowego, nabłonek wyścielający drogi oddechowe czy kobiece drogi rodne. Badania tą metodą umożliwiają proste i pewne pobranie wycinków, co umożliwia jednoznaczną ocenę widziany przez endoskopistę zmian.

Badanie to polega na nakłuciu wyczuwalnego lub uwidocznionego w badaniach obrazowych guza w celu pobrania ("zaaspirowania") jego treści. Treść ta jest następnie badana przez histopatologa.

Badanie stosuje się w diagnostyce patologii narządów miąższowych niedostępnych badaniu endoskopowemu. Przykładem może być często stosowana biopsja cienkoigłowa guzków tarczycy. Zabieg taki wykonuje się pod kontrolą USG, w którym najeżdża się głowicą na guzek. Zmiana ta jest widoczna na ekranie. Następnie nakłuwa się miejsce przyłożenia głowicy USG. To skoordynowanie umożliwia wyeliminowanie ryzyka pobrania próbki spoza guza. Jak się można domyślać, badanie takie tkanki położonej obok wykazałoby wynik prawidłowy podczas gdy w najbliższej okolicy dochodzi do rozwoju stanu zapalnego lub procesu nowotworowego.

Biopsja aspiracyjna cienkoigłowa gwarantuje bezpieczeństwo badań, ale może w niektórych przypadkach przeciwwskazana. Stany takie to np. skaza krwotoczna lub nasilona małopłytkowość, która mogłaby być przyczyną znacznego krwawienia. Co więcej przy podejrzeniu rozrostu nowotworowego w przypadku niektórych narządów np. nerka, trzustka istnieje przynajmniej teoretyczne ryzyko rozsiania komórek rakowych przez igłę biopsyjną. Często też obraz w badaniach dodatkowych (np. tomografii komputerowej) jest na tyle charakterystyczny, że najpierw wycina się zmianę a dopiero później bada się wycięty materiał pod kątem dokładnego określenia typu nowotworu. W przypadku niepowodzenia biopsji cienkoigłowej wykonuje się tzw. biopsję gruboigłową (oligobiopsję) lub biopsję otwartą.

Biopsję otwartą wykonuje chirurg i polega ona na pobraniu wycinka tkanki np. skrawka skórno-mięśniowego przy znieczuleniu (najczęściej miejscowym). Ten typ biopsji stosowany jest we wszelkiego rodzaju chorobach tkanki łącznych i dotyczących aparatu mięśniowego. Czasem biopsja otwarta wykonywana bywa także w przypadku oceny małych guzków zlokalizowanych pod skórą w celu weryfikacji ich pochodzenia.

Badanie histopatalogiczne polega na pobraniu wycinka podczas operacji i, po wykonaniu preparatu specjalną techniką (różną od standardowych, długotrwałych metod), ocenie próbki przez patologa. Celem takiego działania może być np. konieczność ustalenia jaki margines tkanki należy wyciąć - zależy to od typu guza. Badanie takie wymaga od patologa dużego doświadczenia i żelaznych nerwów, gdyż obraz uzyskany ze skrawków mrożonych cechuje się niższą jakością niż standardowo wykonywane preparaty.

Źródła

1. Lowe J., Stevens A. Patologia, Czelej, Warszawa 2005, ISBN 83-88063-92-8
2. Domagała W., Stachura J. PATOLOGIA znaczy słowo o chorobie, Kraków 2008, ISBN 978-83-60183-64-9
3. Kruś S., Skrzypek-Fakhoury E. Patomorfologia kliniczna, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2007, ISBN 978-83-200-3283-3
4. Szczeklik A. (red.), Choroby wewnętrzne, Medycyna Praktyczna, Kraków 2011, ISBN 978-83-7430-289-0