NOP po pierwszej dawce szczepionki na koronawirusa. Czy przyjąć drugą?
Czy gorączka, opuchlizna ręki albo reakcja anafilaktyczna po pierwszej dawce szczepionki, są przeciwskazaniem do przyjęcia drugiego zastrzyku? Eksperci wymieniają tylko dwa przypadki, w których trzeba bezwzględnie zrezygnować z kolejnej dawki preparatu.
1. Gorączka, osłabienie, opuchlizna po pierwszej dawce. Czy mogę iść na kolejne szczepienie?
Lekarze podkreślają, że poważne powikłania po szczepieniach zdarzają się niezwykle rzadko. Większość dolegliwości, na które narzekają pacjenci po przyjęciu wakcyny, jest niegroźna.
- Każdy objaw niezagrażający zdrowiu i życiu, taki jak ból ręki, głowy, gorączka, złe samopoczucie, ból mięśni, ból stawów, czyli takie objawy łagodne do umiarkowanych, które samoistnie ustępują w ciągu jednej do trzech dób po szczepieniu, nie są przeciwwskazaniem do przyjęcia kolejnej dawki - wyjaśnia lek. Bartosz Fiałek, popularyzator wiedzy na temat COVID-19, reumatolog oraz przewodniczący Regionu Kujawsko-Pomorskiego Ogólnopolskiego Związku Zawodowego Lekarzy.
2. Silna reakcja alergiczna po szczepieniu
Inaczej wyglądają zalecenia, jeżeli po przyjęciu pierwszej dawki wakcyny dojdzie do ciężkiego odczynu poszczepiennego, zagrażającego życiu lub zdrowiu. W takich sytuacjach przyjęcie drugiej dawki tej samej szczepionki jest wykluczone. Lekarze wskazują na dwa takie przypadki: ciężka reakcja alergiczna i incydenty zakrzepowo-zatorowe.
- Jeśli chodzi o te poważne odczyny poszczepienne, to należałoby tu w pierwszym rzędzie wymienić zagrażającą życiu reakcję anafilaktyczną. To jest natychmiastowa reakcja uczuleniowa, bardzo niebezpieczna, w której najczęściej pojawia się obrzęk warg, uszu, nosa, ale może wystąpić też obrzęk krtani i w takiej sytuacji istnieje nawet ryzyko uduszenia - tłumaczy prof. Anna Boroń-Kaczmarska, specjalistka chorób zakaźnych.
- Niewątpliwie są osoby, które mogą zareagować silnie alergicznie na substancje zawarte w szczepionce. Zatem każda osoba, która miała niepokojące reakcje alergiczne na inne szczepienia lub leki w przeszłości, powinna ustalić ewentualne przeciwskazania i warunki, w jakich może otrzymać szczepionkę - przyjmuje się, że są to warunki szpitalne - wyjaśnia prof. Anna Boroń-Kaczmarska, specjalistka chorób zakaźnych.
Prof. Boroń-Kaczmarska przyznaje, że od początku programu szczepień w Polsce spotkała tylko jedną pacjentkę, u której wystąpiła bardzo silna reakcja alergiczna po szczepionce. Na razie nie wiadomo, jakie było dokładne podłoże powikłań.
- W tej chwili mamy w obserwacji kobietę, u której doszło do bardzo silnej reakcji alergicznej na jakieś substancje zawarte w szczepionce. Ma rozległe pęcherzowe zmiany na skórze obejmujące zasięgiem całe ciało, najbardziej nasilone są na dłoniach i stopach. To jest rekcja, którą widzę po raz pierwszy od początku całego programu szczepień - mówi profesor.
3. Powikłania zakrzepowo-zatorowe. Czy można przyjąć drugą dawkę?
Kolejnym przeciwskazaniem do przyjęcia drugiej dawki szczepionki jest wystąpienie powikłań zakrzepowo-zatorowych.
- Takie powikłania zdarzają się skrajnie rzadko, ale są to przypadki, w których nie można podać drugiej dawki tej samej szczepionki. W takiej sytuacji pacjent powinien skontaktować się z lekarzem, każdy taki przypadek wymaga indywidualnego omówienia - wyjaśnia dr Henryk Szymański, pediatra i członek zarządu Polskiego Towarzystwa Wakcynologii.
Doktor Fiałek przypomina, że na początku trzeba stwierdzić, czy rzeczywiście była zależność przyczynowo-skutkowa między szczepieniem a danym powikłaniem.
- Jeżeli u osoby przyjmującej szczepionkę wektorową dojdzie do wystąpienia VITT (Vaccine-Induced Immune Thrombotic Thrombocytopenia), czyli immunologicznie indukowanej szczepionką reakcji związanej z zakrzepicą oraz małopłytkowością, to faktycznie jest to przeciwskazaniem do podania drugiej dawki, bo traktujemy tę sytuację jako zagrożenie zdrowia, a nawet życia - wyjaśnia lekarz.
4. Brak drugiej dawki czy inna szczepionka?
Lekarze wyjaśniają, że na razie zalecenia wskazują, że w przypadku wystąpienia powikłań stanowiących bezpośrednie zagrożenie dla życia i zdrowia, pacjentom nie podaje się drugiej dawki preparatu. W przyszłości w takich przypadkach być może będzie możliwe mieszanie szczepionek.
- Czekamy na wyniki badań dotyczących skuteczności i bezpieczeństwa zastosowania mieszanych szczepionek, czyli jednej szczepionki od jednego producenta, innej od drugiego producenta - podkreśla Fiałek.
Lekarz tłumaczy, że jeżeli będzie dopuszczona taka możliwość, osoby, które doznały powikłań zakrzepowych po szczepionce wektorowej, mogłyby jako drugą dawkę przyjąć preparat mRNA.
- Natomiast jeżeli ktoś doznał ostrej reakcji anafliktycznej po przyjęciu szczepionki wektorowej to najprawdopodobniej jest to reakcja uczuleniowa na polisorbat 80. Z kolei w szczepionkach mRNA jest glikol polietylenowy, który reaguje krzyżowo z polisorbatem, czyli jest również dużo ryzyko, że będzie uczulać te same osoby. W takich przypadkach z nadzieją patrzymy na nową szczepionkę Novavax. To jest całkowicie inna szczepionka: proteinowa, nanopartykularna. Na razie to wszystko jest w fazie badań - podkreśla ekspert.
Masz newsa, zdjęcie lub filmik? Prześlij nam przez dziejesie.wp.pl
Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.
