Zakrzepy po szczepionce firmy AstraZeneca. Jak rozpoznać niepokojące objawy?
Europejska Agencja Leków (EMA) przyznała, że nietypowe zakrzepy z niską liczbą płytek krwi mogą być jednym z bardzo rzadkich skutków ubocznych szczepionek przeciwko COVID firmy AstraZeneca. Gorączka, osłabienie, czy ból głowy to typowe reakcje poszczepienne. Co nas powinno zaniepokoić? Jak rozpoznać, że z organizmem dzieje się coś złego?
1. Zakrzepica po szczepionce AstraZeneca rzadsza niż po antykoncepcji
EMA po kolejnej analizie przypadków NOP-ów u osób zaszczepionych preparatem Vaxzevria (dawniej szczepionka na COVID-19 Vaccine AstraZeneca, zmiana nazwy na Vaxzevria została zatwierdzona 25 marca przez Europejską Agencję Leków - przyp. red.) potwierdziła, że na listę możliwych, choć bardzo rzadkich powikłań po szczepieniu, należy dopisać epizody zakrzepowo-zatorowe. Również te występujące w naczyniach jamy brzusznej i zatokach żylnych mózgu.
"Nasz komitet po głębokiej analizie uznał, że przypadki zakrzepów krwi po podaniu szczepionki AstraZeneki powinny być uznane za możliwe skutki uboczne. Jednak korzyści wynikające ze szczepionki w zapobieganiu COVID-19 znacznie przewyższą ryzyko. Szczepienia są niezwykle ważne w walce z COVID-19. To niebezpieczna choroba" - mówiła podczas konferencji prasowej 7 kwietnia Emer Cooke, szefowa EMA.
Z dotychczas zebranych danych wynika, że odnotowano ponad 200 przypadków takich powikłań, a 18 osób na ok. 43 miliony osób zaszczepionych AstraZeneką w Unii Europejskiej i w Wielkiej Brytanii zmarło. Doktor Paweł Grzesiowski zauważa, że to oznacza 1-2 przypadki na 100 tys. podanych dawek szczepionki.
- 100 razy częściej występuje zakrzepica po podaniu heparyny, a po doustnej antykoncepcji 500 razy częściej, co nie znaczy, że mamy bagatelizować działania niepożądane, ale warto ocenić proporcje - skomentował na swoim Twitterze dr Paweł Grzesiowski, ekspert Naczelnej Rady Lekarskiej ds. walki z COVID-19.
- EMA potwierdza, że bardzo rzadkie przypadki zakrzepicy (głównie żył mózgowych oraz naczyń brzusznych) przebiegające z niskimi wartościami płytek krwi są powiązane ze szczepionką A-Z, choć niezmiernie rzadkie. Korzyści przeważają nad ryzykiem. Szczepionki powinny być nadal stosowane, są wysoce skuteczne. Według brytyjskiej Agencji ds. Leków, szczepionki A-Z nie są zalecane w grupie wiekowej poniżej 30 lat, gdzie najczęściej występowały ww. powikłania. W tej grupie lepiej zastosować inne szczepionki - podkreśla prof. Wojciech Szczeklik, kierownik Kliniki Anestezjologii i Intensywnej Terapii Szpitala Klinicznego w Krakowie na swoim Twitterze.
2. Które odczyny po szczepionce AstraZeneca są typowe, a które powinny wzbudzić niepokój?
Dolegliwości grypopodobne, gorączka, bóle mięśni i stawów, brak sił - to dolegliwości opisywane najczęściej przez osoby zaszczepione preparatem AstraZeneca. Objawy utrzymują się z reguły przez maksymalnie dwa dni.
Najczęściej zgłaszane skutki uboczne szczepionki AstraZeneca:
- tkliwość w miejscu wstrzyknięcia, tzw. covidowe ramię (63,7 proc),
- ból w miejscu wstrzyknięcia (54,2 proc),
- ból głowy (52,6 proc),
- zmęczenie (53,1 proc),
- bóle mięśni (44,0 proc),
- złe samopoczucie (44,2 proc),
- gorączka (33,6 proc), w tym gorączka powyżej 38 °C (7,9 proc),
- dreszcze (31,9 proc),
- bóle stawów (26,4 proc),
- nudności (21,9 proc).
Są jednak pewne symptomy, które mogą świadczyć o tym, że po szczepieniu mogło dojść do zakrzepicy, dlatego bardzo ważne, żeby osoby zaszczepione uważnie obserwowały swój organizm, zwłaszcza przez pierwsze dni po przyjęciu szczepionki. Większość odnotowanych przypadków powikłań zakrzepowych wystąpiło w ciągu 10-14 dni od podania szczepionki i dotyczyło głównie kobiet poniżej 60. roku życia.
3. Jak rozpoznać objawy zakrzepicy po szczepionce?
Flebolog prof. Łukasz Paluch tłumaczy, że z informacji podanych przez EMA wynika, że zakrzepica jako bardzo rzadkie powikłanie po szczepionce koncernu AstraZeneca związana jest z małopłytkowością i może wynikać z reakcji autoimmunologicznej.
- To są takie nietypowe zakrzepice, bo typowa zakrzepica obejmuje przede wszystkim naczynia dystalne, czyli te, gdzie jest najwolniejszy przepływ, czyli przede wszystkim kończyny dolne. Natomiast w tym przypadku jest trochę inny mechanizm niż przy normalnej zakrzepicy, w związku z tym trzeba też podkreślić, że typowa farmakologiczna profilaktyka przeciwzakrzepowa może nie być wskazana w tym przypadku - tłumaczy prof. nadzw. dr hab. n. med. Łukasz Paluch, flebolog.
Lekarz wymienia objawy, które mogą świadczyć o tym, że dzieje się coś złego i tłumaczy, że wiele zależy od tego, w którym miejscu powstaje zakrzep.
- Objawy mogą być różne, ponieważ częściowo wynikają z małopłytkowości, więc mogą być bardzo niespecyficzne. Mogą wystąpić niewielkie krwawienia lub krwawe wybroczyny na ciele, czyli plamy krwi pod skórą, ale mogą też pojawić się bardziej typowe objawy zakrzepicy. Takim typowym objawem jest obrzęk, który będzie widoczny w kończynach górnych, czy dolnych. Mogą wystąpić opuchnięcia nóg, ociężałość, zaczerwienie - wyjaśnia prof. Paluch.
- Natomiast jeżeli zakrzepica będzie dotyczyła głowy, czyli zatok żylnych w mózgu, to mogą wystąpić objawy neurologiczne, takie jak ból głowy, zaburzenia widzenia, zawroty głowy, omdlenia. Jeżeli będą to naczynia brzuszne, to będą takie niespecyficzne bóle brzucha, bardzo silne - dodaje ekspert.
Eksperci apelują o czujność, a w przypadku wystąpienia ww. objawów należy jak najszybciej zgłosić się do lekarza.
Zobacz także: Szczepionka AstraZeneca a zakrzepica. "Nie ma podstaw, żeby sądzić, że ta szczepionka może być niebezpieczna"
Masz newsa, zdjęcie lub filmik? Prześlij nam przez dziejesie.wp.pl
Rekomendowane przez naszych ekspertów
Skorzystaj z usług medycznych bez kolejek. Umów wizytę u specjalisty z e-receptą i e-zwolnieniem lub badanie na abcZdrowie Znajdź lekarza.
