Wyprysk pieniążkowaty – przyczyny, objawy, leczenie
Wyprysk pieniążkowaty to rodzaj wyprysku kontaktowego. Choroba charakteryzuje się licznymi, okrągłymi zmianami w kształcie monet. Te najczęściej pojawiają się na tułowiu, grzbietach rąk i kończynach dolnych. Ich przyczyna nie jest znana. Podstawą leczenia są glikokortykosteroidy. Nie mniej ważna jest ochrona uszkodzonej skóry, polegająca głównie na jej nawilżaniu i natłuszczaniu. Co warto wiedzieć?
1. Co to jest wyprysk pieniążkowaty?
Wyprysk pieniążkowaty (łac. eczema nummulare), inaczej wyprysk mikrobowy lub wyprysk pieniążkowy, to odmiana wyprysku kontaktowego. Zmiany, które swoim kształtem zmiany przypominają monety, najczęściej pojawiają się symetrycznie na skórze kończyn i tułowia. Mogą być także zlokalizowane na klatce piersiowej. Choroba jest przewlekła, występuje z nawrotami. Nie jest zakaźna.
2. Przyczyny wyprysku pieniążkowatego
Przyczyna choroby nie jest dokładnie poznana. Wiadomo, że zmiany chorobowe związane są z nadwrażliwością komórkową na alergeny bakteryjne, zwłaszcza paciorkowcowe.
W rozwoju zmian skórnych dużą rolę przypisuje się antygenom i toksynom bakteryjnym (co ma związek z zakażeniem wewnątrzustrojowym w obrębie różnych narządów). Czynnikiem, który może zaostrzać zmiany jest stosowanie wysuszających mydeł oraz nadmierne kąpiele.
Zmiany pojawić się mogą w każdym wieku, choć według specjalistów częściej obserwuje się je u osób starszych. Szczyt zachorowań na zapalenie skóry tego typu przypada na 50.–70. rok życia. Znamienne jest to, że mężczyźni zwykle zmagają się z chorobą pomiędzy 55. a 65. rokiem życia, kobiety zaś częściej między 15. a 25. rokiem życia. Wyprysk pieniążkowy bardzo rzadko występuje u dzieci. Choroba częściej manifestuje się u mężczyzn.
Badania dowodzą, że wyprysk pieniążkowaty częściej pojawia się u osób, które:
- mają słabe krążenie, cierpią na obrzęki nóg,
- leczą schorzenia dermatologiczne, zwłaszcza AZS (atopowe zapalenie skóry) czy zastoinowe zapalenie skóry,
- borykają się z bakteryjnym zapaleniem skóry,
- mieszkają w zimnym i suchym klimacie,
- mają suchą skórę,
- mają rany na skórze. Te mogą być wywołane kontaktem z substancjami chemicznymi, ugryzieniem owada czy urazem mechanicznym,
- stosują izotretoninę (lek na trądzik) lub interferon.
Zobacz także:
3. Objawy wyprysku mikrobowego
Jak wygląda wyprysk pieniążkowaty? Ma okrągły kształt i od 1 do 3 centymetrów wielkości. Jest dobrze i wyraźnie odgraniczony od otoczenia. Zmiany początkowo to małe, czerwonawe plamki i pęcherzyki. Te z czasem, ponieważ wykwity mają tendencję do powiększania się i zlewania, składają się drobnych grudek wysiękowych i pęcherzyków zlokalizowanych na podłożu rumieniowym.
Sączące się zmiany skórne z czasem zmieniają się w strupy. Może towarzyszyć im świąd (który nasila się w nocy), suchość i łuszczenie się skóry. Wypryski o charakterze przewlekłym pokrywa złuszczający się naskórek.
Choroba jest przewlekła i nawrotowa. Charakteryzuje się licznymi zmianami. Pacjenci z wypryskiem pieniążkowym mogą wykazywać nadwrażliwość na neomycynę, nikiel, rtęć oraz formaldehyd.
4. Diagnostyka i leczenie
W przypadku zaobserwowania niepokojących zmian skórnych należy zgłosić się do lekarza POZ lub dermatologa. Rozpoznanie wyprysku mikrobowego opiera się na wywiadzie i obrazie klinicznym choroby. Choć ten jest typowy, czasem do potwierdzenia podejrzenie choroby niezbędne jest wykonanie badania histopatologicznego wycinka ze zmiany chorobowej.
W diagnostyce różnicowej pod uwagę bierze się grzybicę powierzchowną skóry, łuszczycę, łupież różowy czy kontaktowe zapalenie skóry. W leczeniu wyprysku pieniążkowatego stosuje się miejscowo glikokortykosteroidy w postać maści, kremu, płynu i żelu.
W przypadku dużego nasilenia oraz rozległości zmian stosuje się doustną kortykoterapię. W przypadku infekcji bakteryjnej, na którą narażona jest zmiana, wdraża się antybiotyki. Podaje się także leki przeciwalergiczne.
Podstawą terapii wyprysku pieniążkowatego jest ochrona uszkodzonej skóry, polegająca przede wszystkim na jej nawilżaniu i natłuszczaniu. Warto pamiętać, że skóra zwykle cechuje się większą wrażliwością, dlatego mogą pojawić się podrażnienia i uczucie suchości.
Kluczowe jest stosowanie kremów nawilżających, najlepiej codzienne po kąpieli. Trzeba także unikać różnych sytuacji, w których może dojść do podrażnienia i uszkodzenia skóry (np. noszenia ubrań, których materiał może drażnić skórę).
Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.