Gujawa – właściwości i walory prozdrowotne
Gujawa, znana jako gruszla, guawa, gojawa i psydia, to owoc rośliny z rodziny mirtowatych. Swoim kształtem przypomina gruszkę. Można go jeść na surowo, ale i pić sok, robić dżemy czy koktajle. Jest nie tylko smaczny, ale i zdrowy. Zawiera sporo witamin i minerałów. Jakie ma właściwości?
1. Co to jest gujawa?
Gujawa (Psidium L.) to roślina z rodziny mirtowatych. Występuje na Karaibach, w Ameryce Środkowej i w północnej części Ameryki Południowej. Jest znana jako gruszla (gruszla właściwa), guawa, gwajawa, gojawa i psydia.
Jak wygląda gujawa? Istnieje ponad 100 odmian gujawy, które różnią się między sobą zarówno kolorem, jak i kształtem. Wspólne dla nich jest to, że ich owoce rosną na wiecznie zielonych krzewach. Te mogą dorastać do 10 m.
Mają owalne, twarde i ciemne liście (ich długość może wynosić od 5 do 15 cm), a także białe kwiaty z pięcioma płatkami i licznymi pręcikami. Owoce, które przypominają gruszkę, są jadalne.
Najbardziej popularna gujawa jest okrągła. Ma jasny lub czerwonawy miąższ z małymi twardymi nasionami. Skórka owocu jest jasnozielona, żółta lub czerwona, cienka i delikatna. Ma charakterystyczny zapach przypominający aromat cytryny.
Jak jeść gujawę?
Gujawę można jeść na surowo (tak jak jabłko czy gruszkę) oraz po przetworzeniu. Ponieważ spożywa się zarówno miąższ, jak i pestki, ale nie skórkę, najlepiej przekroić owoc na ćwiartki. Jak smakuje gujawa? Owoc charakteryzuje się słodkawo-kwaskowatym smakiem (wyczuwalna jest wyraźna goryczka).
Owoc gujawy dodaje się do deserów, sałatek, soków, drinków, kompotu, ciast, lodów, musów, kremów, sosów czy koktajli. Nadaje się galaretki i dżemy. Z owoców i liści przygotowuje się herbatę.
Gujawa – gdzie kupić?
Świeżą gujawę można kupić w supermarketach czy delikatesach. W sklepach ze zdrową żywnością dostępny jest sok z gujawy, dżem, miąższ w saszetkach, suszona guawa oraz herbata z gujawą oraz suszone liście gujawy. Uprawa rośliny w Polsce możliwa jest tyko w doniczce.
2. Wartości odżywcze i właściwości gujawy
Gujawa jest rośliną jadalną, wykorzystywaną w kuchni i przemyśle spożywczym. Jakie ma wartości odżywcze? Owoc wyróżnia się wysoką zawartością witaminy C (zawiera jej kilka razy więcej niż owoc pomarańczy), witaminy A, witamin z grupy B (witamina B1, B2, B6, B9), witaminy E, K i PP oraz soli mineralnych, takich jak mangan, potas, sód, żelazo, fosfor i magnez.
Obecne są w nim również silne przeciwutleniacze: likopen, kwercetyna, polifenole (kwas protatechowy, kwas ferulowy, kwas galusowy, kwas kawowy, kwercetyna) oraz kwasy tłuszczowe omega-3.
Miąższ i nasiona owocu są również zasobne w pektyny. To mieszanina węglowodanów (polisacharydy i oligosacharydy o zmiennym składzie). Pod względem odżywczym są ciałami balastowymi.
Pod względem żywieniowym stanowią jedną z frakcji rozpuszczalnego włókna pokarmowego (błonnika). Choć kaloryczność gujawy nie jest wysoka (porcja 100g dostarcza 68 kcal), owoc ma jednak wysoki indeks glikemiczny (IG). Wynosi on 75.
3. Walory prozdrowotne i działanie gujawy
Świeże owoce gujawy pospolitej są nie tylko smaczne, ale i zdrowe - gujawa to roślina lecznicza o wielu właściwościach prozdrowotnych. Jej liście mają działanie przeciwbiegunkowe i przeciwbakteryjne, a liście i kora w medycynie ludowej są używane jako środek na dyzenterię.
To inaczej czerwonka bakteryjna, choroba zakaźna przewodu pokarmowego wywołana przez Gram-ujemne bakterie Shigella. Ponadto gujawa:
- usprawnia pracę układu pokarmowego, wspomaga prawidłową pracę jelit oraz przyśpiesza przemianę materii, obniża łaknienie,
- zmniejsza wchłanianie cukru we krwi,
- wzmacnia odporność, chroni przed chorobami i infekcjami,
- ma działanie przeciwzapalne i zdolność hamowania prostaglandyny (cząsteczki zapalne), wspomaga leczenie stanów zapalnych,
- poprawia przepływ krwi, wspomaga pracę serca i reguluje ciśnienie krwi,
- wspiera profilaktykę chorób wzroku, poprawia wzrok, spowalnia rozwój zaćmy i zwyrodnienia plamki żółtej,
- wspiera profilaktykę nowotworów (raka piersi, prostaty, płuc i jelita grubego),
- pomaga odżywić mózg,
- ma pozytywny wpływ na psychikę, reguluje pracę układu nerwowego,
- wpływa na rozwój układu nerwowego u płodu oraz chroni dziecko przed wystąpieniem wad rozwojowych.
Liście i owoce guawy to także naturalny kosmetyk. Ekstrakt z owoców to środek tonizujący oraz ściągający. Z kolei liście pomagają na niedoskonałości cery i kondycję włosów (ograniczają ich wypadanie).
Rekomendowane przez naszych ekspertów
Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.