Wskazania do USG dopochwowego
USG znalazło szerokie zastosowanie w wielu różnych dyscyplinach medycyny. W ginekologii i położnictwie przyjęły się dwie metody badania USG: badanie przez powłoki brzuszne i badanie dopochwowe. USG brzucha nawet przy wypełnionym pęcherzu moczowym posiada pewne ograniczenia, takie jak słabe uwidocznienie struktur jajnika, przydatków lub wczesnych stadiów rozwijającej się ciąży. Dlatego też wprowadzono do użytku sondę dopochwową o wyższej częstotliwości 7 – 7,5 Mhz, co poprawiło jakość obrazów i ich rozdzielczość.
1. USG dopochwowe
Badanie USG dopochwowe pozwala uwidocznić wiele bardzo subtelnych struktur jajnika i endometrium, co stanowi bardzo ważną pomoc w diagnostyce wczesnej ciąży oraz rozpoznaniu i leczeniu takiej patologii jak:
- infertilitas (niemożność donoszenia ciąży),
- sterilitas (niepłodność),
- metrorrhagia (nieprawidłowe plamienie pomiędzy normalnymi krwawieniami menstruacyjnymi),
- amenorrhoea (brak miesiączki),
- krwawienia we wczesnej ciąży i wiele innych.
2. USG dopochwowe w ciąży
We wczesnej ciąży wykonuje się wyłącznie badanie USG dopochwowe. Badanie takie powinno dać odpowiedź na następujące pytania:
- Czy nastąpiło zagnieżdżenie?
- Czy miejscem zagnieżdżenia jest jama macicy?
- Po której stronie macicy doszło do zagnieżdżenia?
- Czy płód jest żywy?
- Czy rozwój jaja płodowego jest prawidłowy?
- Jaki jest wiek ciążowy na podstawie parametrów stosowanych we wczesnej ciąży?
- Czy płód jest prawidłowo zbudowany?
Rozpoznanie wczesnej ciąży można ustalić na podstawie pojawienia się wielu różnorodnych obrazów, do których należą:
- Powiększenie trzonu macicy.
- Stwierdzenie pęcherzyka ciążowego wraz z płodem.
- Ponadto, wraz z rozwojem jaja płodowego, można wyróżnić kosmówkę oraz zarysy poszczególnych elementów płodu, a także czynność serca i ruchy płodu obserwowane w tzw. czasie rzeczywistym.
Bardzo ważnym momentem w tym okresie ciąży jest stwierdzenie nie tylko prawidłowej budowy jaja płodowego, lecz także potwierdzenie wewnątrzmacicznego życia płodu. Obserwując ruchy lub czynność serca płodu, zwykle udaje się stwierdzić jego życie w 8-9 tygodniu ciąży. Obserwując ruchy płodu, należy zawsze uwzględnić ich charakter, częstość i intensywność. Ocena ultrasonograficzna rozwoju płodu między 11. a 14. tygodniem ciąży wykonywana jest sondą dopochwową lub brzuszną. Głównymi celami tego badania są:
- dokładna ocena wieku ciążowego,
- wykrycie ciąży mnogiej,
- identyfikacja wskaźników ultrasonograficznych, które wskazują na zwiększone ryzyko wystąpienia aberracji chromosomalnych np. Zespół Downa. Jednym z takich markerów jest ocena przezierności karkowej (NT).
- identyfikacja płodów z wadami strukturalnymi.
W późniejszym okresie ciąży metodą badania jest USG przez powłoki brzuszne.
3. USG dopochwowe jako ginekologiczne badanie diagnostyczne
USG dopochwowe jest jedną z podstawowych metod diagnostycznych stosowanych w ginekologii, endokrynologii i onkologii ginekologicznej. Za pomocą badania ultrasonograficznego w ginekologii można ocenić:
- budowę kostną miednicy,
- warunki anatomiczne narządów znajdujących się w miednicy,
- budowę narządów płciowych żeńskich,
- przemiany w narządach płciowych w cyklu miesiączkowym (zmiany w jajniku i macicy),
- nowotwory macicy,
- guzy jajnika,
- nienowotworowe zmiany w narządach płciowych,
- ciążę ektopową,
- rozrosty i nowotwory trofoblastu,
- umiejscowienie wewnątrzmacicznych kształtek antykoncepcyjnych,
- mięśnie miednicy,
- naczynia miednicy takie jak tętnice i żyły biodrowe,
- przebieg moczowodu w miednicy najczęściej jest możliwe tylko w jego odcinku końcowym.
W diagnostyce nowotworów macicy ultrasonografia dopochwowa umożliwia określenie charakteru i miejsca wyjścia oraz rozległości zmiany. Metoda ta jest przydatna w ustalaniu rozpoznania mięśniaków macicy i raka endometrium.
Dopplerowskie badanie ultrasonograficzne dzięki temu, że umożliwia ocenę przepływu krwi w naczyniach, pozwoliło na ogromny postęp w wykrywaniu nawet subtelnych zmian anatomicznych i fizjologicznych, a także w diagnozowaniu guzów miednicy. Oprócz diagnostyki USG dopochwowe jest wykonywane w celach zabiegowych np. podczas wykonywania biopsji czy pobrania komórki jajowej.
4. Na czym polega USG dopochwowe?
Pacjentka znajduje się w pozycji leżącej z ugiętymi nogami, lekarz wprowadza do pochwy końcówkę sondy dopochwowej, na którą zakłada się powłoczkę lateksową, a jest nią najczęściej prezerwatywa. Na powłoczkę lateksową nakładany jest żel do usg, w celu zminimalizowania nieprzyjemnych doznań związanych z poruszaniem się sondy wewnątrz pochwy. Na ekranie monitora badający otrzymuje obraz, który po interpretacji pozwala na stwierdzenie, czy mamy do czynienia z fizjologią, czy z patologią. USG dopochwowe jest badaniem bezpiecznym i bezbolesnym, trwającym kilkanaście minut, a dodatkowo o nieocenionym znaczeniu w diagnostyce położniczej i ginekologicznej.
5. Przygotowanie do USG dopochwowego
USG dopochwowe nie wymaga jakiegoś specjalnego przygotowania, jednakże przed wykonaniem badania należy pamiętać o tym, że:
- na badanie należy się zgłosić z opróżnionym pęcherzem moczowym;
- badanie ginekologiczne dopochwowe jest możliwe tylko u kobiet, które rozpoczęły współżycie seksualne.
USG dopochwowe jest badaniem tanim, szybkim, wygodnym oraz szeroko dostępnym, a w rękach doświadczonego ginekologa pozwala na wczesne rozpoznanie wielu chorób w tym nowotworowych, dlatego też powinno być wykonywane podczas każdej wizyty.
Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.