Przewodnienie – przyczyny, objawy i leczenie nadmiaru wody

Przewodnienie, czyli nadmiar wody w organizmie, to skutek nadmiernego spożywania wody. Nie bez znaczenia jest także niewłaściwe funkcjonowanie ośrodka pragnienia regulujące zawartość wody w organizmie czy nieprawidłowa praca układu moczowego Głównym objawem zatrzymania wody w organizmie są obrzęki. Co warto o nim wiedzieć?

1. Co to jest przewodnienie organizmu?

Przewodnienie (hiperwolemia) oznacza intensywne gromadzenie wody w organizmie. Mówi się o nim, gdy dochodzi do znacznego wzrostu jonów sodu we krwi.

W zależności od stężenia sodu przewodnienie można podzielić na trzy typy:

Zobacz film: "Dlaczego warto wykonywać badania profilaktyczne?"

• przewodnienie izotoniczne,
• przewodnienie hipertoniczne,
• przewodnienie hipotoniczne.

Przewodnienie izotoniczne przebiega ze zwiększeniem objętości płynu pozakomórkowego. Ponieważ dochodzi do wzrostu zawartości sodu w organizmie i zwiększenia się objętości płynu pozakomórkowego, pojawiają się obrzęki. To zazwyczaj skutek przyjęcia zbyt dużej ilości wody. Wśród czynników potencjalnie prowadzących do przewodnienia izotonicznego można wymienić:

• niewydolność serca,
• marskość wątroby,
• [zespół nerczycowy](https://portal.abczdrowie.pl/zespol-nerczycowy,
• niewydolność nerek.

Przewodnienie hipertoniczne jest najczęściej skutkiem przyjęcia zbyt dużej ilości płynu wieloelektrolitowego.

Przyczyną może być także zbyt duża podaż płynów o prawidłowej zawartości elektrolitów u chorych z upośledzoną funkcją nerek. Wywołuje wzrost osmolalności krwi, czy nagromadzenia substancji izotonicznych (w tym sodu) rozpuszczalnych w wodzie. Hipertoniczny płyn pozakomórkowy powoduje transport wody z komórek (płynu wewnątrzkomórkowego) do przestrzeni zewnątrzkomórkowej, by wyrównać poziom elektrolitów. To prowadzi do odwodnienia komórki oraz zwiększenia przestrzeni pozakomórkowej z wytworzeniem obrzęków.

Przyczyną przewodnienia hipotonicznego (zatrucie wodne) jest upośledzenie wydalania wolnej wody przez nerki w wyniku ich niewydolności, a także nadmierne wydzielanie wazopresyny (hormonu odpowiedzialnego za resorpcję zwrotną sodu i wody). Zazwyczaj towarzyszy mu nadmierne gromadzenie wody w organizmie. Zatrucie wodne może być niebezpieczne, ponieważ może prowadzić do obrzęków obwodowych, obrzęku mózgu i przesięków do jam ciała.

2. Przyczyny nadmiaru wody w organizmie

Jeżeli przysadka, nerki, serce i wątroba pracują prawidłowo, bardzo mało prawdopodobne jest, aby picie większej ilości wody doprowadziło do przewodnienia organizmu. To dlatego hiperwolemia wywołana nadmierną podażą płynów spotykana jest stosunkowo rzadko.

Zatrzymanie wody w organizmie zdarza się znacznie częściej u:

• wcześniaków, których nerki są niedojrzałe,
• osób cierpiących na zespół nieadekwatnego wydzielania wazopresyny,
• pacjentów z zaburzeniami nerek, serca czy wątroby, u których zdiagnozowano: niewydolność serca, niewydolność nerek, marskość wątroby, zespół nerczycowy, zaburzenia psychiczne,
• mających problem z uzależnieniem od alkoholu.

Do retencji wody w organizmie predysponowane są także niemowlęta oraz osoby starsze.

3. Objawy przewodnienia

Objawy przewodnienia we wczesnych stadiach to między innymi nudności i wymioty, a także bóle głowy oraz obrzęki zlokalizowane zwykle w okolicy podudzi i kostek, a w nocy w okolicy krzyżowo-lędźwiowej. Wraz z czasem i pogłębianiem się zaburzeń gospodarki wodnej dochodzić może do pojawiania się coraz bardziej nasilonych objawów przewodnienia, takich jak nasilone obrzęki czy osłabienie siły mięśniowej.

W przebiegu hiperwolemii można zaobserwować wzrost ciśnienia tętniczego. U niektórych osób rozwija się obrzęk płuc. To stan wymagający szybkiej hospitalizacji. Nieleczone przewodnienie prowadzi do obniżenia sodu w osoczu krwi (hiponatremia), a także do hiperwolemii. Gdy ta jest znacznie nasilona i postępuje szybko, mogą się pojawić dolegliwości ze strony układu nerwowego. To zwykle drgawki, splątanie, stan podwyższonej temperatury ciała (hipertermia) czy śpiączka.

4. Leczenie przewodnienia

Leczenie przewodnienia może być różne, a postępowanie uzależnia się od tego, jaki typ zaburzenia pojawił się u pacjenta. Aby to ustalić, wykonuje się badania laboratoryjne krwi. Bardzo ważne jest oznaczenie stężenia sodu we krwi, jak i jest osmolalność osocza.

W przypadku hiperwolemii małego lub średniego stopnia, kluczowe jest ograniczenie spożywania płynów. Niezbędne jest leczenie problemu, który do niego doprowadził. W poważniejszych przypadkach podaje się leki moczopędne. Pacjent powinien być leczony w szpitalu, jeśli dojdzie do rozwoju obrzęku płuc lub pojawią się objawy ze strony układu nerwowego.

Nie czekaj na wizytę u lekarza. Skorzystaj z konsultacji u specjalistów z całej Polski już dziś na abcZdrowie Znajdź lekarza.