Trwa ładowanie...

Chrom - właściwości i działanie, niedobór i nadmiar, chrom a odchudzanie

 Kinga Olchowy
29.12.2023 10:07
Chrom to pierwiastek, który pełni w organizmie istotne role
Chrom to pierwiastek, który pełni w organizmie istotne role (123rf)

Chrom to pierwiastek, który pełni w organizmie istotne role. Tabletki z chromem znane są przede wszystkim z działania odchudzającego, ale to nie jedyna zaleta tego mikroskładnika. Odpowiada on za szereg procesów, wobec tego należy dbać o jego prawidłowe stężenie. Czym grozi nadmiar lub niedobór chromu? Jakie są jego naturalne źródła?

spis treści

1. Czym jest chrom?

Chrom to tzw. pierwiastek śladowy, co oznacza, że występuje w śladowych ilościach w ludzkim organizmie. Zaliczany jest do mikroelementów. Z chemicznego punktu widzenia jest materiałem przejściowym, który występuje w przyrodzie w różnych stopniach utlenienia.

Wyróżnia się dwa podstawowe rodzaje chromu:

Zobacz film: "Działanie i zastosowanie chromu organicznego"
  • chrom trójwalentny,
  • chrom heksawalentny.

Chrom trójwalentny wykazuje pozytywne lub obojętne działanie na organizm. Stosowany w większości suplementów i leków chrom, to właśnie chrom trójwalentny. Z kolei chrom heksawalentny może działać negatywnie i wpływać niekorzystnie na nasz stan zdrowia.

Codzienna dieta powinna uzupełnić ewentualne niedobory, ponieważ człowiek nie potrzebuje dużego stężenia chromu, aby prawidłowo funkcjonować. Niemniej jednak często zaleca się jego zewnętrzne stosowanie.

Na skutek utleniania chrom zmienia swoją barwę, tworząc różne związki chemiczne. Stąd też pochodzi jego nazwa, bowiem w języku greckim chroma oznacza kolor.

2. Właściwości chromu

Chrom występuje w organizmie w śladowych ilościach. Pomimo tego pełni szereg istotnych funkcji i gwarantuje prawidłowy rozwój. Przede wszystkim bierze udział w procesach przemiany materii. Działa pobudzająco na trzustkę oraz wydzielanie insuliny i pomaga eliminować nadmiar złego cholesterolu. Jednocześnie zwiększa ilość jego dobrej frakcji.

Pięć chorób, które można pomylić z cukrzycą
Pięć chorób, które można pomylić z cukrzycą [6 zdjęć]

Cukrzyca to choroba cywilizacyjna XXI wieku. Jest jedną z głównych przyczyn śmierci na całym świecie.

zobacz galerię

Chrom bowiem bierze także udział w metabolizowaniu białek oraz węglowodanów. Ponadto chrom wspomaga proces krzepnięcia krwi. Dlatego też znajduje on bardzo szerokie zastosowanie. Chrom oczywiście jednak, najbardziej znany jest jako środek wspomagający odchudzanie.

2.1. Chrom w walce z kilogramami – organiczny czy nieorganiczny?

Chrom jest składnikiem enzymów trawiennych, reguluje apetyt oraz zmniejsza łaknienie. Pomaga też metabolizować cukier. Z tego powodu wykorzystuje się go jako składnik suplementów na odchudzanie i zmniejszenie apetytu.

Wpływ suplementacji chromu jest zależny od tego, jak skutecznie dana substancja jest absorbowana w organizmie. Chrom może wystąpić jako tzw. sól organiczna (np. pikolinian chromu) lub sól nieorganiczna (np. chlorek chromu). Jaki chrom na odchudzanie wybrać? Nieorganiczne związki chromu są przyswajane dużo gorzej, dlatego też chrom na odchudzanie najlepiej sprawdzi się w postaci organicznej.

Jaka jest skuteczność organicznego chromu w tabletkach? Opinie na temat suplementów z chromem są pozytywne. Zwłaszcza, jeśli chrom organiczny połączony jest z innymi substancjami, sprzyjającymi w walce z kilogramami, jak chociażby zielona herbata czy niacyna. Na wydłużenie uczucia sytości dobre działanie wykazuje także błonnik z chromem.

Jak działa chrom w tabletkach? Przede wszystkim pomaga w utrzymaniu prawidłowego poziomu glukozy we krwi, ale także przyczynia się do utrzymania prawidłowego metabolizmu makroskładników odżywczych. Niedobór chromu sprawia, że tkanka tłuszczowa odkłada się znacznie szybciej, wobec czego o wiele łatwiej jest wpaść w pułapkę nadmiernych kilogramów.

Dodatkowo jeśli dbamy o odpowiednią podaż chromu, zmniejszamy apetyt, a dzięki temu nie podjadamy w ciągu dnia. Dzieje się tak przede wszystkim dlatego, że pierwiastek ten reguluje poziom cukru we krwi.

2.2. Chrom a ryzyko cukrzycy

Osoby z cukrzycą typu II powinny dbać o odpowiedni poziom chromu w organizmie. Chrom sprawia, że o wiele lepiej dysponujemy insuliną oraz pozwala zachować optymalny poziom cukru we krwi.

W badaniach klinicznych przeprowadzonych na grupie osób chorujących na cukrzycę wykazano, że dzienna podaż chromu pomogła zwiększyć tolerancję organizmu na glukozę, a ponadto obniżyła poziom cukru na czczo. Jednocześnie na skutek przyjmowania chromu zmniejszył się poziom insuliny we krwi.

To dobre wieści szczególnie dla osób, które są w fazie stanu przedcukrzycowego i mogą wrócić do pełni zdrowia dzięki odpowiedniej diecie oraz suplementacji. Jednakże przed rozpoczęciem przyjmowania suplementów diety z chromem, należy skonsultować się z lekarzem.

2.3. Chrom a słodycze

Chrom hamuje łaknienie, ale także zmniejsza apetyt na słodycze. Chrom ma bowiem właściwości regulujące gospodarkę cukrową w organizmie. Nadmierny apetyt na słodycze może właśnie wskazywać na niedobór tego pierwiastka.

Chrom nie tylko hamuje łaknienie, ale także przyspiesza procesy metaboliczne i pomaga spalać nadmierną tkankę tłuszczową, która często pojawia się właśnie na skutek objadania się słodyczami. Dieta bogata w naturalny chrom, może być pomocna także dla dzieci. Chrom bowiem zmniejsza apetyt na łakocie również u najmłodszych.

Chrom to nie cudotwórca!

Warto pamiętać, że sama suplementacja chromu nie pomoże w walce z nadprogramowymi kilogramami i otyłością, jeśli nadal będziemy kontynuować niezdrowy styl życia. Zmiana diety i wdrożenie regularnej aktywności fizycznej to podstawa. Chrom jedynie wspiera spalania tkanki tłuszczowej i przyspiesza ten proces, ale muszą pojawić się dodatkowe bodźce, które ten proces rozpoczną.

2.4. Chrom na zdrowe kości

Właściwy poziom chromu pozwala także przeciwdziałać rozwojowi chorób układu kostno-stawowego, szczególnie osteoporozy. Pierwiastek ten ogranicza nadmierne wydalanie wapnia wraz z moczem. Wapń jest podstawowym budulcem kości, a jego niedobór znacznie osłabia cały szkielet, a także zęby.

Odpowiednie stężenie wapnia jest szczególnie ważne w przypadku kobiet, które wchodzą w okres menopauzalny, ponieważ na skutek wahań hormonalnych dochodzi wówczas do zaburzeń gospodarki wapniowej, a kości i stawy są podatne na uszkodzenia.

Regularne kontrolowanie poziomu chromu pozwala zapobiec rozwojowi osteoporozy, chorób reumatycznych oraz zwyrodnieniowych.

2.5. Chrom w walce z depresją i zaburzeniami poznawczymi

Badania przedkliniczne przeciwdepresyjnego działania chromu dowodzą, że może być on pomocny także w leczeniu zaburzeń nastroju. Działanie chromu może być przydatne zarówno w łagodnych stanach depresyjnych, jak i ciężkiej depresji. Chrom podnosi bowiem poziom serotoniny, czyli tzw. hormonu szczęścia, wykazującego działanie antydepresyjne.

Ponadto niektóre testy dowodzą również, że chrom może hamować uwalnianie kortyzolu, nazywanego hormonem stresu.

Okazuje się także, że chrom może być także czynnikiem zwiększającym funkcje kognitywne u chorych na Alzheimera, a także u pacjentów z zaburzeniami poznawczymi o umiarkowanym nasileniu.

3. Jakie jest dzienne zapotrzebowanie na chrom?

Ile chromu dziennie należy dostarczać do organizmu? Przyjmuje się, że dorosły człowiek potrzebuje każdego dnia od 0.05 do 0.2 mg chromu. To niewiele, aczkolwiek taka ilość jest niezbędna do prawidłowego funkcjonowania organizmu.

W przypadku dzieci i młodzieży dzienna dawka chromu wynosi:

  • dla dzieci w wieku od 1 do 3 lat: 0.02 - 0.08 mg,
  • dla dzieci w wieku od 4 do 6 lat: 0.03 - 0.12 mg,
  • dla dzieci i młodzieży od 7 roku życia: 0.05 - 0.2 mg.

Jeśli dochodzi do zaburzeń tolerancji glukozy, dzienna podaż chromu wzrasta do 0.4-06 mg na dobę. Niedobory chromu warto uzupełniać odpowiednią dietą, a dopiero, kiedy ona nie przyniesie skutków, można sięgnąć po suplementy (po uprzedniej konsultacji z lekarzem).

4. Naturalne źródła chromu – skąd czerpać pierwiastek i jak zwiększyć jego przyswajalność?

Chrom obecny w żywieniu ma postać trójwalentną, czyli trójwartościową. W tej postaci chrom działa na organizm pozytywnie. W naturalny sposób dostarczany jest on do naszego organizmu wraz ze składnikami pokarmowymi. Jego zawartość w produktach spożywczych jest raczej niska, ale pomaga utrzymać prawidłowy poziom tego pierwiastka w organizmie. Chrom w jedzeniu znaleźć można w wielu produktach. W czym jest chrom?

Naturalne źródła chromu w diecie to:

Przyswajalność chromu

Chrom, który dostarczamy wraz z pożywieniem jest o wiele lepiej przyswajalny, niż ten dostępny w lekach i suplementach. Dodatkowo istnieją składniki, które mogą zwiększyć lub zmniejszyć stopień wchłaniania tego pierwiastka do organizmu.

Przykładem jest witamina C, która zawsze powinna być stosowana razem z chromem. Pozwala ona wchłonąć się większej ilości chromu, a tym samym pomaga szybko wrócić do równowagi.

Z kolei dieta bogata w tłuszcze oraz cukry proste zdecydowanie nie służy nam w przypadku niedoboru chromu. W zasadzie nie służy nam w żadnej sytuacji, ale substancje te znacznie utrudniają przenikanie chromu do organizmu. Podobne działanie wykazują fosforany zawarte w słodkich, gazowanych napojach i produktach przetworzonych.

Preparaty zwierające chrom znajdziesz w aptekach dzięki wyszukiwarce KtoMaLek.pl. Wypróbuj jej możliwości i sprawdzaj dostępność leków w ponad 10 700 aptekach w Polsce! Zarezerwuj swój lek online i zapłać za niego w aptece.

5. Niedobór chromu

Niedobór chromu to sytuacja, w której dostarczamy sobie zbyt mało tego pierwiastka, aby móc prawidłowo funkcjonować. Przyczyną takiego stanu mogą być złe nawyki żywieniowe i dieta, która jest mało wartościowa. Chrom powinien być uwzględniany w codziennym jadłospisie, pomimo tego, że w rzeczywistości zapotrzebowanie organizmu na ten pierwiastek jest niewielkie.

Utrata chromu w organizmie może być spowodowana także karmieniem piersią. Chrom w okresie laktacji można jednak suplementować tylko i wyłącznie, jeśli takie jest wskazanie lekarza.

Pierwszym objawem niedoboru chromu w organizmie jest ból głowy. Oczywiście ból głowy może jednocześnie wskazywać na szereg innych dolegliwości lub wiązać się z przemęczeniem czy stresem. Dlatego też objaw ten jest zwykle bagatelizowany. Ale w przypadku niedoboru chromu, pojawiają się także inne dolegliwości.

Objawy niedoboru chromu, poza bólem głowy, to także:

W przypadku niedoboru chromu obserwuje się także obniżenie poziomu cukru i jednoczesny wzrost poziomu cholesterolu we krwi. Niedobory chromu mogą przyczynić się również do powstania zaburzenia przemiany glukozy oraz zmniejszenia wrażliwości na insulinę, co w konsekwencji sprzyja hiperglikemii.

Spożywanie niedostatecznych ilości chromu może podnieść stężenie insuliny we krwi i przyczynić się do występowania cukrzycy u dorosłych. Wzrost stężenia insuliny pociąga za sobą nadmierne wydalanie chromu z moczem, co zwiększa niedobór tego pierwiastka w organizmie i wspomaga rozwój cukrzycy.

Niedobór chromu często pojawia się u osób, które spożywają nadmierne ilości alkoholu, cierpią na choroby nerek lub układu pokarmowego. Zwykle towarzyszy także osobom, które intensywnie się odchudzają, dużo pracują fizycznie, uprawiają intensywne sporty lub są na diecie wysokowęglowodanowej.

Rekomendowane przez naszych ekspertów

6. Nadmiar chromu

Jest raczej niemożliwe przedawkowanie chromu, dostarczanego z pożywieniem. Inaczej sprawy mają się w przypadku chromu zawartego w suplementach diety i lekach. Chrom dostarczany wraz z aptecznymi preparatami może mieć negatywne dla zdrowia efekty. Chrom u osób z alergią może wywoływać niepożądane reakcje, takie jak swędzenie skóry.

Co jeszcze dzieje się, gdy dostarczymy do organizmu za dużo chromu? Skutkiem ubocznym może być uszkodzenie struktury DNA. Na skutek tego mogą wystąpić zaburzenia gospodarki cukrowej, zmniejszenie wchłaniania cynku i żelaza, a nawet może dojść do rozwoju nowotworów. Nadmierne przenikanie do komórek organizmu chromu organicznego bywa rakotwórcze.

Pikolinian chromu, który to stanowi połączenie cząsteczki chromu z kwasem pikolinowym, przyjmowany w nadmiarze może powodować wiele nieprzyjemnych dolegliwości, jak np. wrzody żołądka i jelit, czy efekt przeczyszczający. Dlatego też stosowanie jakichkolwiek preparatów z chromem musi być skonsultowane z lekarzem i poparte badaniami krwi.

Warto podkreślić także, że chrom sześciowartościowy, który jest wytwarzany przez człowieka, przyjmowany w dawkach przekraczających normy, może być toksyczny. Zatrucie chromem sześciowartościowym może nastąpić przez usta lub nadmierne wdychanie, ale także przez skórę po kontakcie.

Związki chromu sześciowartościowego są stosowane w różnych gałęziach przemysłowych. Zatrucie chromem objawiać się może krwawieniem z przewodu pokarmowego, wstrząsem sercowo-naczyniowym, wymiotami czy biegunką.

7. Oznaczenie poziomu chromu we krwi – diagnostyka

Oznaczanie poziomu chromu (Cr) stosuje się w przypadku podejrzenia stężeń toksycznych lub w przypadku podejrzenia niedoborów tego pierwiastka w organizmie. Badanie jest zalecane przez lekarza prowadzącego, jeśli wystąpią ku temu powody.

Wskazaniem do badania może być upośledzona tolerancja glukozy (np. insulinooporność, cukrzyca), narażenie na przewlekłą ekspozycję na chrom. Materiałem do badania jest zwykle krew żylna. Warto mieć na uwadze fakt, że stężenie chromu we krwi, nie odpowiada w 100 proc. zmagazynowanym zapasom tego minerału.

W niektórych przypadkach (zwykle gdy, pacjent pracuje w warunkach narażenia na związki chromu sześciowartościowego) lekarz może także zdecydować o badaniu na oznaczenie Cr w moczu.

8. Kiedy suplementować chrom?

Chrom jest niezbędnym pierwiastkiem śladowym, którego niedobory w organizmie obserwuje się dość rzadko. Najlepiej, żeby suplementacja tym składnikiem była konsultowana z lekarzem, który oceni czy rzeczywiście istnieje ryzyko niedoboru tego pierwiastka. Jakie są wskazania do przyjmowania chromu?

Suplementację chromem warto rozważyć w przypadku:

Które tabletki z chromem na odchudzanie mają najlepsze opinie? Organiczny chrom na odchudzanie w połączeniu z niacyną (witaminą PP i jodem) cieszy się dużym zainteresowaniem wśród osób dbających o sylwetkę i prawidłową masę ciała.

Jak dawkować chrom? Tabletki należy zawsze przyjmować zgodnie ze wskazaniami lekarza lub producenta suplementu. Informacja o sposobie dawkowania chromu powinna zostać umieszczony na opakowaniu. Nigdy nie należy przekraczać zalecanych dawek, bowiem niezrównoważona suplementacja chromu, może mieć negatywne skutki dla zdrowia i samopoczucia pacjenta.

Zobacz także:

Treść artykułu jest całkowicie niezależna. Znajdują się w nim linki naszych partnerów. Wybierając je, wspierasz nasz rozwój.

Skorzystaj z usług medycznych bez kolejek. Umów wizytę u specjalisty z e-receptą i e-zwolnieniem lub badanie na abcZdrowie Znajdź lekarza.

Polecane dla Ciebie
Pomocni lekarze