Doprowadza do udaru mózgu i niewydolności serca. Czasami jedyny objaw to problemy z połykaniem
Migotanie przedsionków jest najczęściej występującym zaburzeniem rytmu serca, czyli arytmią. Nawet pięciokrotnie zwiększa ryzyko niedokrwiennego udaru mózgu. Wczesne objawy, których doświadczają chorzy, są mylące i wielu nie kojarzą się z sercem. Do mniej charakterystycznych symptomów należą m.in. kaszel lub problemy z połykaniem.
Oto #HIT2023. Przypominamy najlepsze materiały minionego roku.
1. Migotanie przedsionków - groźna arytmia serca
Według Europejskiego Towarzystwa Kardiologicznego (ESC) Polska należy do grupy państw, w których migotanie przedsionków występuje z częstością 600-700 przypadków na 100 tys. mieszkańców. Jest to jedna z najniebezpieczniejszych arytmii serca – najgroźniejszym powikłaniem migotania przedsionków jest niedokrwienny udar mózgu.
W naszym kraju udary (głównie niedokrwienne), występują u około 80 tys. osób rocznie. W Europie każdego roku zdarzają się u 4,5 mln ludzi.
- To przypadłość, która jest coraz bardziej powszechna w naszym społeczeństwie. Szacuje się, że migotanie przedsionków występuje nawet u co dziesiątej osoby po 65. roku życia, choć zdarza się także u młodszych osób. Ryzyko tej arytmii z roku na rok jest coraz większe (głównie ze względu na czynniki takie jak otyłość i nadciśnienie – przyp. red.). W niektórych przypadkach jest to zaburzenie niebezpieczne, które może doprowadzić do wspomnianego udaru mózgu – stwierdza w rozmowie z WP abcZdrowie kardiolog i internista dr Beata Poprawa.
- Migotanie przedsionków z punktu widzenia funkcji serca polega na tym, że przedsionek się nie kurczy. Częstość rytmu przedsionka jest tak duża, że jego funkcja skurczowa jest nieruchoma. Jeśli jest nieruchoma, to prądy krwi, które tam przepływają, powodują, że powstają skrzepliny. Oderwanie takiej skrzepliny może doprowadzić do udaru mózgu, dlatego w przebiegu tego zaburzenia, konieczne jest stosowanie leków przeciwzakrzepowych – precyzuje w rozmowie z WP abcZdrowie prof. dr hab. n. med. Artur Mamcarz, kierownik Kliniki Chorób Wewnętrznych i Kardiologii Wydziału Lekarskiego Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego.
Dr Poprawa dodaje, że migotanie przedsionków jest szybką i chaotyczną czynnością przedsionków serca, która wpływa na nieregularność pulsu. Często przez bardzo długi czas nie daje żadnych objawów. Może również występować w charakterze napadowym, co sprawia, że pacjenci doświadczają kłopotów z mówieniem, mają duszności, zwiększoną potliwość i uczucie lęku.
- Głównie przebiega jednak bezobjawowo – pacjenci nie czują, że mają problemy z sercem, co jest bardzo zdradliwe. Zdarza się, że migotanie przedsionków rozpoznajemy po powikłaniach, jakie wywołuje. To dla lekarzy duży problem, bo przy nieskoordynowanej pracy przedsionków, krew jest nieprawidłowo pompowana do komór serca, dlatego pacjenci mogą doświadczyć objawów niewydolności serca – opisuje dr Poprawa.
2. Kaszel i problemy z przełykaniem
- Część pacjentów doświadcza nierównej pracy serca, kołatania czy zamierania. Najczęściej jednak przez bardzo długi czas nie czują nic i nie do końca wiemy dlaczego. Zazwyczaj o migotaniu przedsionków dowiadujemy się przypadkowo, podczas wizyty kontrolnej. Czasami wskazują na to także pomiary ciśnienia – dodaje prof. Mamcarz.
Samo stwierdzenie nieprawidłowości w pomiarze tętna nie jest równoznaczne z rozpoznaniem migotania przedsionków, ale powinno skłonić nas do wizyty u lekarza. Prawidłowe tętno powinno być miarowe, rytmiczne i wynosić ok. 65-70 uderzeń na minutę. Przy nawrocie migotania przedsionków tętno będzie nieregularne, często szybsze.
Prof. dr hab. n. med. Piotr Jankowski, kierownik Katedry i Kliniki Chorób Wewnętrznych i Gerontokardiologii Centrum Medycznego Kształcenia Podyplomowego w Warszawie wymienia także mniej typowe objawy, które mogą pojawiać się u pacjentów z migotaniem przedsionków.
- Innymi symptomami mogą być także męczliwość, zawroty głowy, niepokój, omdlenia, a czasem krótkotrwałe utraty przytomności. Rzadziej występują mniej charakterystyczne objawy jak kaszel lub problemy z połykaniem. Pacjenci mogą też odczuwać objawy chorób towarzyszących migotaniu przedsionków, np. nadciśnienia tętniczego, ale też obrzęków podudzi, duszności czy obniżonej wydolności fizycznej – wymienia w rozmowie z WP abcZdrowie prof. Jankowski.
- Objawy te nie są swoiste dla migotania przedsionków i nie występują tylko u pacjentów z tym zaburzeniem, dlatego podstawową metodą diagnostyczną jest EKG , które umożliwia określenie rodzaju i charakteru zaburzeń rytmu serca. Ponadto lekarz może zlecić badanie holterowskie, czyli monitorowanie zapisu EKG przez 24 h, a także echokardiograficzne badanie serca – dodaje prof. Jankowski.
Eksperci podkreślają, że migotanie przedsionków nie jest chorobą samą w sobie, a zaburzeniem rytmu serca w różnych patologiach, nie zawsze związanych z mięśniem sercowym. Okazuje się, że migotanie przedsionków może wynikać m.in. z chorób tarczycy.
- Napad migotania przedsionków może być spowodowany różnymi chorobami przewlekłymi, ale też np. zaburzeniami elektrolitowymi (obniżeniem stężenia potasu i/lub magnezu we krwi), a także zaburzeniami niezwiązanymi bezpośrednio z układem sercowo-naczyniowym, na przykład nadczynnością tarczycy – dodaje prof. Mamcarz.
- Najczęściej jednak migotanie przedsionków występuje u osób, u których doszło do uszkodzenia mięśnia sercowego w przebiegu chorób przewlekłych, takich jak nadciśnienie tętnicze, choroba niedokrwienna serca, niewydolność serca, cukrzyca, wady zastawkowe czy otyłość – zaznacza kardiolog.
3. Inne powikłania migotania przedsionków
Prof. Jankowski dodaje, że oprócz udaru mózgu, powikłaniem migotania przedsionków może być także niewydolność serca. Szacuje się, że brak skurczu przedsionków upośledza całkowitą wydolność mięśnia sercowego o około 15 proc.
- Jeżeli migotanie przedsionków występuje u osoby z prawidłową funkcją skurczową serca, takie upośledzenie może być niemal niezauważalne. W przypadku osób z istotnie uszkodzonym sercem, na przykład w wyniku zawału, obniżenie wydolności serca może uniemożliwić choremu normalne funkcjonowanie lub nawet stanowić zagrożenie życia – tłumaczy kardiolog.
W jaki sposób obecnie leczy się migotanie przedsionków?
- Podstawowym leczeniem jest obecnie leczenie przeciwzakrzepowe, czyli leczenie rozrzedzające krew, które zapobiega najważniejszemu powikłaniu migotania przedsionków, jakim jest udar mózgu. Stosuje się też leki zmniejszające objawy i poprawiające jakość życia pacjentów, a także leki zapobiegające nawrotom arytmii, choć należy podkreślić, że ich skuteczność nie jest bardzo wysoka – wyjaśnia prof. Jankowski.
- Spośród innych niefarmakologicznych metod wymienić należy zdrowy styl życia, dietę, aktywność fizyczną czy zmniejszenie masy ciała. Pamiętajmy, że otyłość, obok nadciśnienia tętniczego, jest najczęstszą przyczyną migotania przedsionków. Jeśli osoba z otyłością, u której wystąpiło migotanie przedsionków, obniży masę ciała, problem zanika, albo jego intensywność znacząco się zmniejsza – dodaje prof. Jankowski.
Ekspert przypomina, że w leczeniu migotania przedsionków bardzo skuteczny okazuje się też zabieg ablacji, który usuwa arytmie w 70-80 proc. przypadków.
- Zabieg polega na ablacji, czyli niszczeniu komórek, które odpowiedzialne są za występowanie arytmii. Jest to dość skuteczna metoda – w wielu przypadkach preferowana. Aczkolwiek należy pamiętać, że jest to zabieg, który ma ograniczenia i nie u wszystkich pacjentów może być wykonany – wyjaśnia kardiolog.
Chociaż w wielu przypadkach ablacja pozwala na skuteczne wyleczenie migotania przedsionków, to niestety nie gwarantuje, że migotanie przedsionków już się nie powtórzy. Jednak nawet w przypadkach nawracającej arytmii, napady zdarzają się rzadziej i krócej trwają. Dlatego mimo wszystko po ablacji konieczne jest zażywanie leków przeciwzakrzepowych..
- W takiej sytuacji leki należy przyjmować przez pewien czas, natomiast po upływie kilku miesięcy to lekarz musi zdecydować o zasadności dalszego przyjmowania leków w zależności od ryzyka nawrotu arytmii, czynników predysponujących do udaru mózgu oraz chorób współistniejących – kończy prof. Jankowski.
Katarzyna Gałązkiewicz, dziennikarka Wirtualnej Polski
Masz newsa, zdjęcie lub filmik? Prześlij nam przez dziejesie.wp.pl
Skorzystaj z usług medycznych bez kolejek. Umów wizytę u specjalisty z e-receptą i e-zwolnieniem lub badanie na abcZdrowie Znajdź lekarza.
