Goryczka żółta - charakterystyka, wskazania, skutki uboczne, jak uprawiać

Goryczka żółta, nazywana również gencjaną żółtą to roślina wywodząca się z rodziny goryczkowatych. Występuje w Alpach, Karpatach Wschodnich, na Półwyspie Bałkańskim, a także niektórych górzystych terenach Hiszpanii. Kwitnie od czerwca do lipca, a nasiona rośliny dojrzewają od sierpnia do września.

Goryczka żółta posiada wielowierzchołkowe, pękate i krótkie (o długości od 5 do 7 centymetrów) kłącze z dużymi korzeniami bocznymi. Palowy korzeń osiąga długość od 60 do maksymalnie 90 centymetrów. Roślina wyposażona jest w owalne, spiczasto zakończone liście koloru zielonego, a także kwiaty koloru żółtego osadzone w półokółach na szczycie łodygi oraz na owłosionych szypułkach. Owocem goryczki żółtej jest lancetowata, czterokomorowa torebka, pękająca na dwa elementy.

Lecznicze działanie goryczki żółtej znane jest od wieków. Głównymi składnikami występującymi w roślinie są substancje goryczkowe, czyli sekoirydoidy. Oprócz nich, ziele zawiera również ksantony takie jak gentyzyna, izogentyzyna oraz gentiozyd.

Gencjana żółta wykazuje silne działanie immunomodulujące, z tego powodu rekomendowana jest przy nawracających infekcjach układu oddechowego, zakażeniach o charakterze wirusowym czy chorobach bakteryjnych.

Stosowana jako stymulant układu pokarmowego goryczka żółta pomaga zwalczyć takie dolegliwości jak:

• niestrawność,
• obniżony apetyt,
• zaburzenia trawienia,
• zgaga,
• zaparcia czy wzdęcia.

Gencjopikrozyd zawarty w roślinie działa przeciwutleniająco oraz hepatoochronnie. Z kolei swertiamaryna działa uspokajająco na ośrodkowy układ nerwowy.

Gencjana żółta pobudza wydzielanie śliny, soku żołądkowego, jelitowego, a także trzustkowego. Wskazaniami do stosowania tej rośliny są następujące sytuacje:

• zaburzenia łaknienia,
• problemy z regularnym wypróżnianiem,
• problemy trawienne objawiające się wzdęciami, zgagą, rozwolnieniem,
• dysfunkcje woreczka żółciowego.

Goryczka żółta nie powinna być stosowana przez:

• osoby chorujące na wrzody żołądka i/lub dwunastnicy,
• osoby chorujące na nadciśnienie tętnicze krwi,
• osoby zmagające się z nadkwasotą (nadprodukcją kwasu solnego).

Oprócz tego, niewskazane jest podawanie goryczki żółtej dzieciom, ze względu na brak danych dotyczących bezpieczeństwa stosowania.

Spożycie zbyt dużej ilości goryczki żółtej może skutkować nadmiernym przekrwieniem błony śluzowej żołądka, nudnościami, wymiotami, dolegliwościami bólowymi brzucha. Wśród skutków ubocznych gencjany żółtej warto wymienić również swędzenie skóry, ból głowy.

Osoby chcące uprawiać goryczkę żółtą w swoim ogrodzie powinny uzbroić się w cierpliwość. Uprawa gencjany jest trudna i niezwykle wymagająca, z tego powodu, na posadzenie jej decydują się zazwyczaj doświadczeni ogrodnicy i zielarze.

W okresie upałów roślinę należy podlewać dwa razy w ciągu dnia. Okres kwitnienia to z kolei moment, w którym roślinę należy zasilać dodatkowo fosforem. Warto zdawać sobie sprawę, że gencjana żółta jest zielem mrozoodpornym oraz niełatwo ulegającym na ataki pasożytów i szkodników.