Limfografia kończyn dolnych
Limfografia kończyn dolnych to obrazowa metoda badania układu limfatycznego z użyciem promieni rentgenowskich. Do naczynia limfatycznego lub węzła chłonnego podaje się środek cieniujący (kontrast), który silnie pochłania promienie rentgenowskie. Pozwala to uwidocznić naczynia chłonne, określić ich liczbę, strukturę, położenie i wielkość. Jeśli jest taka potrzeba, badanie układu limfatycznego może być okresowo powtarzane.
1. Rodzaje badania układu limfatycznego i cel diagnostyki
Z uwagi na technikę wprowadzania do naczyń limfatycznych środka cieniującego wyróżnia się dwa rodzaje badania układu limfatycznego. Jest to limfografia bezpośrednia – kontrast podaje się bezpośrednio do układu limfatycznego przez nakłucie węzła lub wprowadzenie igły do światła naczynia chłonnego oraz limfografia pośrednia – kontrast podaje się do tkanki podskórnej, a następnie do odprowadzających dróg chłonnych. Metoda ta rzadko stosowana jest w praktyce, częstym miejscem podawania środka cieniującego są stopy.
Limfografia umożliwia:
- wykrycie przerzutów nowotworowych do węzłów chłonnych;
- określenie zasięgu rozprzestrzeniania się nowotworu;
- ustalenie, w jakich węzłach chłonnych obecne są przerzuty nowotworowe;
- wykrycie pierwotnego nowotworu układu limfatycznego;
- sprawdzenie skuteczności operacyjnego leczenia nowotworu.
Skuteczność limfografii w rozpoznawaniu zmian przerzutowych ocenia się na 75%. Jednak w związku z rozwojem dokładniejszych metod obrazowania układu limfatycznego (tomografia komputerowa, rezonans magnetyczny, ultrasonografia) badanie to stosuje się coraz rzadziej.
2. Wskazania do limfografii, badania poprzedzające i powikłania
Wskazania do diagnostyki to:
- uzupełnienie do tomografii komputerowej dla oceny struktury powiększonych węzłów chłonnych, jeżeli ich powiększenie nie jest charakterystyczne;
- sprawdzenie węzłów chłonnych, które znajdują się w pachwinach, miednicy i jamie brzusznej;
- ocena rozprzestrzeniania się nowotworu: czerniaka złośliwego skóry, guzów jądra, ziarnicy złośliwej, raka szyjki macicy, nowotworów układu chłonnego.
Badanie układu limfatycznego wykonywane jest na zlecenie lekarza.
Badania poprzedzające limfografię to badanie radiologiczne klatki piersiowej, USG lub tomografia komputerowa jamy brzusznej.
Przed badaniem należy poinformować lekarza, który wykonuje limfografię o przebytych chorobach, takich jak:
- ostre i przewlekłe choroby płuc;
- wady serca;
- żylaki;
- zakrzepowe zapalenie żył kończyn dolnych;
- niewydolność nerek, wątroby;
- nadczynność tarczycy.
Poza tym należy powiedzieć o skłonnościach do krwawień i o nagłych dolegliwościach, które mogą wystąpić podczas badania, np. ból, szum w uszach, uczucie gorąca, duszność.
Powikłania związane z limfografią występują rzadko i mają charakter miejscowy, np. zakażenie rany, zapalenie naczyń chłonnych, przejściowy obrzęk kończyn albo ogólny, np. gorączka, nudności, wymioty, objawy uczuleniowe, zatory płucne, zapalenie płuc, zapaść sercowo-naczyniowa. Limfografia wykonywana jest u pacjentów w każdym wieku. Nie może być przeprowadzana u kobiet, które są w ciąży. Należy unikać wykonywania badania u kobiet, będących w drugiej połowie cyklu miesiączkowego, u których zaistniała możliwość zapłodnienia.
3. Przebieg limfografii
Przed badaniem należy umyć badaną kończynę lub okolicę ciała. Nie należy używać kremów i maści na obszarze, w którym będzie wykonywane nacięcie. Badanie wykonuje się w znieczuleniu miejscowym. Pacjent leży na wznak. Na grzbiecie stóp badanego, w pobliżu nasady pierwszego i drugiego palca, lekarz wstrzykuje podskórnie niebieski barwnik, który zostaje wychwycony przez okoliczne naczynia chłonne. Na tej podstawie można po chwili ustalić lokalizację naczyń limfatycznych. Po ostrzyknięciu środkiem znieczulającym lekarz dokonuje płytkiego nacięcia skóry, odsłaniając zabarwione na niebiesko naczynie.
Do światła tego naczynia wprowadza cienką igłę, połączoną cewnikiem z automatyczną strzykawką, która umożliwia powolne, jednostajne wstrzyknięcie środka cieniującego. W celu uwidocznienia naczyń i węzłów chłonnych jednej kończyny wystarczy podać około 5 - 8 ml kontrastu. Przy badaniu układu limfatycznego obu kończyn, miednicy i jamy brzusznej podaje się około 25 ml środka cieniującego. Po zakończeniu wstrzykiwania kontrastu w miejscu przecięcia skóry lekarz zakłada szwy, a następnie jałowy opatrunek.
Identyfikacja naczynia chłonnego i podawanie środka cieniującego trwa zwykle 1 - 2 godziny. Następnie przez dobę pacjent pozostaje w łóżku. Po tym czasie wykonuje się zdjęcia radiologiczne węzłów miednicy, węzłów przykręgosłupowych oraz klatki piersiowej. Kolejna seria zdjęć jest wykonywana po następnych dwudziestu czterech godzinach. Wynik badania przekazywany jest w formie opisu, czasami z dołączonymi kliszami rentgenowskimi.
Nie czekaj na wizytę u lekarza. Skorzystaj z konsultacji u specjalistów z całej Polski już dziś na abcZdrowie Znajdź lekarza.