Problem niemal 5 milionów Polaków. Nadmiar cennego składnika może wyniszczyć nerki
Niemal pięć milionów Polaków cierpi na choroby nerek. A chore nerki, to często także chore serce, nadciśnienie tętnicze, cukrzyca, otyłość czy zaawansowana miażdżyca. Eksperci ostrzegają – nawet nadmiar białka może być niebezpieczny dla tego narządu.
1. Wzrasta liczba chorych na raka nerki
15 czerwca przypada Światowy Dzień Raka Nerki, który jest dobrą okazją do przyjrzenia się alarmującym statystykom dotyczącym chorobom nerek. Eksperci alarmują, że w ostatnich latach niepokojąco wzrosła liczba zachorowań na nowotwór tego narządu.
W Polsce rozpoznaje się obecnie ponad 6 tys. przypadków rocznie. Według ECIS (European Cancer Information System) do roku 2040, w związku ze starzeniem się społeczeństwa, liczba ta zwiększy się o blisko 25 proc., a umieralność wzrośnie o prawie 40 proc. Niestety, choroba długo nie daje objawów, a jeśli już się pojawią, łatwo je zbagatelizować.
- Rak nerki nie wywołuje charakterystycznych objawów, a bardzo wielu pacjentów zgłasza się do nas z bardzo zaawansowaną chorobą nowotworową, która rozwijała się przez wiele miesięcy, a nawet lat. O tym, że w nerce pacjenta znajduje się nowotwór, nierzadko dowiadujemy się dopiero wtedy, kiedy w organizmie pojawią się już przerzuty do innych narządów – tłumaczy w rozmowie z WP abcZdrowie dr Krzysztof Tupikowski.
- Najczęściej poza nerką zaatakowane są też węzły chłonne, płuca i wątroba, czasami również mózg. Kiedy choroba jest zaawansowana, chory odczuwa bóle w podbrzuszu, pojawia się krwiomocz, a w nerce wyczuwalny jest guz – dodaje urolog.
Wedle informacji opublikowanych przez Polską Grupę Raka Nerki - nowotwór ten stanowi około 3 proc. wszystkich nowotworów złośliwych występujących u osób dorosłych. Częściej diagnozuje się go u mężczyzn niż kobiet.
2. Ponad 4 miliony Polaków ma niewydolność nerek
Znacznie częściej niż na raka nerki, Polacy chorują na niewydolność tego narządu. Najnowsze dane opublikowanie na stronie gov.pl dowodzą, że na przewlekłą niewydolność nerek (PChN) choruje co najmniej 4,7 mln Polaków, z czego 90 proc. o tym nie wie.
Choroba jest niezwykle podstępna, ponieważ nie daje wyraźnych, odczuwalnych symptomów przez długie lata, co prowadzi do późnego diagnozowania i ograniczenia możliwości terapeutycznych. Co gorsza, coraz częściej dotyka młodych.
- Oczywiście statystycznie częściej przewlekła choroba nerek będzie występowała u osób starszych, ale niestety bardzo często jest tak, że są to już osoby około 30.-40. roku życia. A nie brakuje też osób, które chorują od dziecka, tylko o tym nie wiedzą i już w wieku 20-kilku lat wymagają dializoterapii – tłumaczy prof. dr hab. Beata Naumnik, kierownik I Kliniki Nefrologii i Transplantologii z Ośrodkiem Dializ Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku.
Nefrolog dodaje, że przyczynami przewlekłej niewydolności nerek są w głównej mierze choroby cywilizacyjne.
- Czyli cukrzyca typu 2 związana z otyłością, która jest problemem ogólnoświatowym, zaraz potem jest nadciśnienie tętnicze i nefropatia nadciśnieniowa. Następnie kłębuszkowe zapalenia nerek w różnej postaci, kamica czy nawracające infekcje układu moczowego, zwłaszcza u kobiet. Często przyczyną są także choroby autoimmunologiczne – wymienia prof. Naumnik.
Nefrolog dodaje, że przewlekła choroba nerek może rozwinąć się także u osób, które nie doleczyły nie tylko infekcji układu moczowego, lecz także anginy czy innych chorób, których powszechnie nie kojarzymy z nerkami.
- Takim przykładem może być np. przewlekły stan zapalny migdałków podniebiennych czy zakażenie paciorkowcem, które może skutkować poinfekcyjnym kłębuszkowym zapaleniem nerek. A te, jeżeli nie są w porę wykryte i dobrze leczone, mogą przyspieszyć rozwój przewlekłej choroby nerek – tłumaczy specjalistka.
Ponadto na chorobę nerek narażone są także przedwcześnie urodzone dzieci lub te, które urodziły się z niską masą. Co więcej, chorzy na nerki, a zwłaszcza dializowani z powodu niewydolności nerek, najczęściej umierają z przyczyn sercowo-naczyniowych.
- Najczęściej są to zawały lub udary mózgu i jest to główna przyczyna zgonów u tych pacjentów. Szczególnie predysponowani do udarów są pacjenci z wielotorbielowatym zwyrodnieniem nerek i wątroby. Pacjenci ci bardzo często oprócz niewydolności nerek mają tętniaki w mózgu i w ich przypadku przyczyną śmierci najczęściej jest udar krwotoczny – precyzuje prof. Naumnik.
3. Nadmiar tych produktów rujnuje nerki
Okazuje się, że oprócz chorób cywilizacyjnych nerki po cichu są wyniszczane przez niewłaściwe nawyki żywieniowe. Spożycie niektórych produktów i substancji może negatywnie wpływać na zdrowie nerek, zwiększając ryzyko chorób.
- Proszę mi wierzyć, że zarówno jakość spożywanej żywności, jak i jej ilość ma ogromne znaczenie dla nerek. Zwłaszcza przetworzona żywność, która zawiera zdecydowanie za dużo fosforanów, które są trudne do przetworzenia przez nerki, dieta obfitująca w białko (a Polacy zjadają stanowczo za dużo białka) oraz nadmiar soli, to podstawowe dietetyczne czynniki sprzyjające przewlekłej chorobie nerek – mówi w rozmowie z WP abcZdrowie prof. Ryszard Gellert, kierownik Kliniki Nefrologii i Chorób Wewnętrznych CMKP oraz konsultant krajowy ds. nefrologii.
Jak tłumaczy ekspert, spożywanie zbyt dużej ilości soli zwiększa ciśnienie krwi, które jest niebezpieczne dla nerek. Wedle WHO optymalne spożycie soli dla dorosłych wynosi mniej niż 5 g na dzień. Tymczasem dane zebrane przez Instytut Żywności i Żywienia (IŻŻ) dowodzą, że Polacy spożywają jej aż dwukrotnie więcej, bo 11 gramów dziennie.
- Z kolei nadmierna podaż białka może powodować tzw. hiperfiltrację (nadmiernie przesączanie kłębuszkowe), która nasila uszkodzenie miąższu nerek. Szczególną uwagę na ilość białka powinny zwrócić osoby na diecie wysokoproteinowej oraz kulturyści, do których apeluję, aby pili dużo wody i pamiętali, że nadmiar białka może być niebezpieczny. Owszem sprawi, że schudniecie, ale będziecie żyć krótko – podkreśla ekspert.
Nerkom szkodzi także nadmiar alkoholu, który może prowadzić do zasadowicy metabolicznej - stanu, w którym pH krwi jest zbyt wysokie. Ponadto alkohol może prowadzić do wysokiego ciśnienia krwi i chorób wątroby, które osłabiają pracę nerek. Niestety, alkohol wciąż jest zmorą Polaków. Według raportu Państwowej Agencji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych w 2021 roku przeciętny Polak wypił 10 litrów czystego alkoholu, co jako kraj plasuje nas w niechlubnej czołówce Europy.
Warto pamiętać także, że niektóre leki dostępne bez recepty, takie jak niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ), mogą być szkodliwe dla nerek, jeśli są przyjmowane regularnie przez dłuższy czas.
Katarzyna Gałązkiewicz, dziennikarka Wirtualnej Polski
Masz newsa, zdjęcie lub filmik? Prześlij nam przez dziejesie.wp.pl
Rekomendowane przez naszych ekspertów
Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.
