Trwa ładowanie...
Artykuł zweryfikowany przez eksperta: Mgr Agnieszka Skrzypczak

Przyczyny alkoholizmu

Avatar placeholder
16.05.2024 14:14
Przyczyny alkoholizmu
Przyczyny alkoholizmu (123RF)

Istnieje wiele teorii tłumaczących przyczyny alkoholizmu w tym takie, które podkreślają brak uchwytnych przyczyn. Alkoholizm jest jednak uzależnieniem i jako taki ma swoje źródła.

  • medyczne - uzależnienie jest chorobą (w rozumieniu medycznym), jego źródeł należy upatrywać we właściwościach organizmu uzależnionej osoby oraz we właściwościach danego środka odurzającego; teorie medyczne biorą pod uwagę farmakologiczne skutki oddziaływania środków odurzających na organizm (wywoływanie stanów euforii oraz nieprzyjemne dolegliwości po ich odstawieniu), czynniki genetyczne oraz fizjologiczne
  • psychologiczne - według teorii psychologicznych uzależnienie jest objawem różnorodnych zaburzeń jednostki; w takim przypadku zażywanie środków odurzających stanowi przejaw mechanizmów obronnych jednostki
  • pedagogiczne - z punktu widzenia koncepcji pedagogicznych wszelkie uzależnienia mogą być skutkiem źle przeprowadzonego procesu socjalizacji jednostki, np. źle funkcjonująca rodzina, wadliwy system szkolny oraz bliskie kontakty z osobami uzależnionymi
  • socjologiczne- w teoriach socjologicznych przyczyny uzależnień upatruje się w przemianach, jakie zachodzą we współczesnym świecie, czego konsekwencją są pewne zmiany cywilizacyjne. Każdy z nas jest inny i u podłoża jego nałogu leżą inne czynniki.
spis treści

1. Alkoholizm kobiecy

I tak alkoholizm kobiet różni się często swymi przyczynami, przebiegiem i konsekwencjami od obrazu tego nałogu u mężczyzn. Wyróżnia się pięć typów alkoholizmu kobiecego:

Zobacz film: "Coraz więcej Polaków cierpi na depresję"
  • młode kobiety o dużym, uwarunkowanym raczej środowiskowo, spożyciu alkoholu, któremu towarzyszą poważne problemy zdrowotne,
  • kobiety pijące w celu zapobieżenia stresowi, u których nie stwierdza się poważniejszych skutków zdrowotnych,
  • kobiety pijące przewlekle alkohol, głównie z powodu osamotnienia, przeżywające nasilone objawy zespołu abstynencyjnego i mające za sobą wiele nieudanych prób leczenia,
  • kobiety pijące w ilościach średnio-wysokich z obecnymi somatycznymi powikłaniami uzależnienia,
  • kobiety pijące głównie z przyczyn środowiskowych, bez poważniejszych powikłań zdrowotnych.

Wśród uwarunkowań psychologicznychu kobiet wymienia się głównie fakt, że:

  • częściej przeżywają poczucie winy, depresję lub stany lękowe,
  • częściej piją w związku z problemami emocjonalnymi i w ramach kompensacji problemów (mężczyźni - z przyczyn socjalnych),
  • częściej cierpią z powodu objawów nerwicowych oraz zaburzeń snu;
  • częściej zaczynają pić po traumatycznych wydarzeniach lub w stresie;
  • częściej piją w związku z sytuacją domową (mężczyźni częściej - z pracą),
  • mogą pić ze względu na wahania nastroju związane ściśle z cyklem miesiączkowym (tzw. zespół napięcia przedmiesiączkowego);
  • piją z powodu samotności (np. "gospodyni domowa");
  • piją w związku z objawami tzw. "zespołu pustego gniazda" (zagubienie i samotność spowodowane spadkiem liczby obowiązków po opuszczeniu domu przez dorosłe dzieci);
  • częściej nadużywają alkoholu jeżeli w dzieciństwie były wykorzystywane seksualnie;
  • są obciążone większym ryzykiem nadużywania alkoholu jeżeli obecne są nich problemy (lub zaburzenia) seksualne.

Nie bez znaczenia są także czynniki socjokulturowe. One to warunkują szybszy rozwój uzależnienia od alkoholu i zwracanie się po pomoc. W wielu społeczeństwach kobieta:

  • jest osobą odpowiedzialną za dom i wychowanie dziecka, a więc za jakość życia rodzinnego;
  • staje przed innymi wymaganiami moralnymi i etycznymi oraz inne są względem niej oczekiwania;
  • nie jest akceptowana jako osoba pijąca co determinuje bardziej staranne ukrywanie picia, późniejsze uświadomienie sobie problemu oraz odwlekanie decyzji dotyczącej zwrócenia się po pomoc;
  • szybciej wypada z ról społecznych (bardziej widoczne są zaniedbania spowodowane piciem).

Badania przeprowadzone w USA wykazały na przykład, że na 10 żonatych mężczyzn leczących się z powodu alkoholizmu - małżeństwo jednego z nich kończy się rozwodem, a na 10 leczących się zamężnych kobiet w jednym tylko przypadku małżeństwo nie ulega rozpadowi. Stwierdzono również, że kobiety:

  1. zaczynają pić później niż mężczyźni (nierzadko po 40 r. ż.),
  2. częściej piją samotnie i ukrywają swoje uzależnienie.

2. Osoby starsze a alkoholizm

Szacuje się, że odsetek osób powyżej 65 roku życia, u których występują problemy alkoholowe wynosi 10% w przypadku mężczyzn i 3-5% w przypadku kobiet. Wśród nich można wydzielić dwa typy pacjentów. Grupa pierwsza to osoby, u których problemy te istnieją od dawna ("od młodości"); stanowi około dwóch trzecich ludzi w starszym wieku z problemami alkoholowymi. Tę grupę bardzo łatwo zidentyfikować w gabinecie lekarskim ponieważ większość z nich ma poważne problemy zdrowotne takie jak np. marskość wątroby, przewlekłe zapalenie trzustki, utrwalone nadciśnienie tętnicze, zapalenie wielonerwowe, encefalopatię, otępienie czy inne stany wynikające ze szkodliwego używania alkoholu. Pozostała jedna trzecia to osoby, które zaczęły pić alkohol w dużych ilościach w wieku późniejszym, nierzadko w wyniku stresów związanych ze starzeniem się.

Starzenie się jest okresem głębokich przemian, które dotyczą nie tylko sfery fizycznej, ale również psychicznej, emocjonalnej i społecznej. Proces przystosowywania się do przemian i nowych warunków nie przebiega tak szybko jak szybko ulega zmianie sytuacja zewnętrzna. Stąd, stosunkowo często możemy spotkać się z negatywną reakcją na przemiany a to z kolei może przyczynić się do sięgnięcia po alkohol lub leki.

3. Alkohol a młodzież

Także tę grupę wiekową różnią nieco przyczyny alkoholizmu, wśród których wyróżniamy:

  • biopsychiczne - zaburzenia emocjonalne i związana z nimi podatność na uzależnienia, zaburzony rozwój osobowości, nadpobudliwość psychiczna, brak odporności na stres;
  • psychospołeczne - zaburzone oddziaływanie środowiska rodzinnego i szkolno - wychowawczego, czego przyczyną jest brak lub niedostateczne zaspokojenie określonych potrzeb jednostki;
  • kulturowe - określona moda, potrzeba odniesienia sukcesu, zbyt mała ilość rozrywek, brak atrakcyjnych zajęć, ogólna dostępność środków odurzających, sprzeciw wobec obowiązującym i społecznie akceptowanym systemom norm, chęć zyskania znajomych, „przypodobania się” rówieśnikom.

4. Alkoholizm w ciąży

Najpoważniejszym powikłaniem spożywania alkoholu podczas ciąży jest, opisany w 1968 r., tzw. alkoholowy zespół płodowy (ang. Fetal Alcohol Syndrome, FAS). Zespół ten charakteryzuje się niską wagą urodzeniowąizłym stanem ogólnymnoworodka (m.in. częste wady serca, deformacje stawów), opóźnieniem rozwoju psychomotorycznego oraz obecnością licznych wad rozwojowych(głównie twarzy i układu kostno - stawowego). Objawom tym towarzyszą różnego rodzaju zaburzenia neurologiczne oraz obniżenie sprawności intelektualnej i zaburzenia zachowania. Zmiany są efektem bezpośredniego, teratogennego (szkodliwe, śmiertelne) działania alkoholu na płód. Alkohol powoduje bowiem m.in. niedotlenienie płodu (poprzez skurcz naczyń pępowinowych), niedobory hormonalne a także hamuje rozmnażanie się i różnicowanie komórek płodowych. U noworodków, matek pijących podczas ciąży, obserwowano bezpośrednio po urodzeniu obecność objawów zespołu abstynencyjnego w postaci drżenia, wzmożonego napięcia mięśniowego, osłabienia, zaburzeń snu, płaczliwości oraz trudności w ssaniu. U części noworodków mogą występować pojedyncze objawy lub grupy objawów spośród wyżej wymienionych. Mówimy wówczas o niekorzystnych skutkach działania alkoholu na płód (ang. Fetal Alcohol Effects, FAE). Ponadto szacuje się, że po upływie 40-60 min. od spożycia przez matkę alkoholu jego stężenie w krwiobiegu płodu będzie równe stężeniu alkoholu we krwi matki. Alkohol działa szczególnie toksycznie na organizmy młode. Dlatego też u kobiet które piją alkohol w okresie ciąży, spotykane są znacznie częściej porody niewczesne i przedwczesne oraz poronienia samoistne. Z badań wynika, że poronienia samoistne występują istotnie częściej u kobiet, które w okresie ciąży piły niewielkie nawet ilości alkoholu (np. 1-2 razy tygodniowo 1-2 "drinki" czyli 250-500 ml piwa, 100-200 ml wina czy 25-50 ml 40% alkoholu). Każda dawka alkoholu w ciąży niesie z sobą ryzyko dla płodu.

Istnieje wiele przyczyn uzależnienia od alkoholu. Mnogość ta dotyczy także objawów choroby. Alkohol bowiem odciska swe piętno na wielu narządach naszego ciała.

Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.

Polecane dla Ciebie
Pomocni lekarze