Szczepienia przeciw COVID-19 niszczą naturalną odporność? Eksperci rozwiewają wątpliwości

Mimo fali Omikronu i rekordowych liczb zakażeń Polacy niechętnie decydują się na trzecią dawkę szczepienia przeciw COVID-19. Wiele osób żyje w przekonaniu, że po przechorowaniu COVID-19 nie ma już sensu się szczepić. Jeszcze inni uważają, że przyjęcie kolejnej dawki szczepionki może wręcz uszkodzić ich odporność. Immunolog prof. Janusz Marcinkiewicz oraz popularyzator wiedzy na COVID-19 Bartosz Fiałek wyjaśniają wątpliwości.

1. Czy szczepienia przeciw COVID-19 mogą uszkodzić układ immunologiczny?

Na początku stycznia w niektórych mediach zaczęła krążyć informacja, jakoby brytyjski rząd przyznał, że szczepienia trwale obniżają odporność na COVID-19. Szybko okazało się, że jest to fake news. Jednak jak zwykłe bywa w takich sytuacjach, im większe jest kłamstwo, tym łatwiej ono utrwala się w mediach społecznościowych. W konsekwencji na forach internetowych dość często można natrafić na osoby, które postanowiły nie szczepić się w ogóle lub nie przyjmować dawki przypominającej w obawie przed uszkodzeniem układu immunologicznego.

Eksperci są w tej kwestii jednomyślni.

Zobacz film: "Prof. Zajkowska o twindemii"

- Zarówno z punktu widzenia biologii, jak i immunologii, mówienie o tym, że szczepienie może uszkodzić układ immunologiczny, jest kompletną bzdurą. Szczepionki mają za zadanie właśnie wygenerować, wytworzyć odpowiedź odpornościową, a niekiedy wzmacniać już istniejącą. Bez szczepienia jesteśmy bezbronni wobec wielu patogenów - mówi dr Bartosz Fiałek, reumatolog oraz popularyzator wiedzy na temat COVID-19.

- W momencie podania szczepienia albo kiedy mamy kontakt z wirusem, układ immunologiczny jest zaangażowany tylko w ten konkretny problem. Natomiast, żeby z tego powodu dochodziło do jakichś następstw w postaci uszkodzenia odporności naturalnej? Po raz pierwszy o tym słyszę. Immunologia bada zjawisko odporności od ponad 100 lat i nie ma dowodów, aby jakakolwiek szczepionka mogła uszkadzać odporność - mówi prof. Janusz Marcinkiewicz, kierownik Katedry Immunologii Wydziału Lekarskiego Collegium Medicum Uniwersytetu Jagiellońskiego.

2. Chorowałem na COVID-19, więc nie ma już sensu się szczepić?

Niemal codziennie w mediach możemy znaleźć opis wyników kolejnych badań na temat odporności na COVID-19. Jedne analizy dowodzą, że odporność poszczepienna jest zdecydowanie silniejsza. Jednak w innych pracach możemy napotkać na wzmianki o tym, że naturalna odporność po przechorowaniu może utrzymywać się dłużej i ewoluować wraz z upływem czasu.

Zatem czy po przejściu COVID-19 należy się szczepić? I czy szczepienia w jakikolwiek sposób mogą zaszkodzić ozdrowieńcom?

- Każdy człowiek generuje inną, indywidualną odpowiedź odpornościową, jeżeli chodzi o cechy takie jak: siła, szerokość, czyli zdolność do ochrony krzyżowej (wobec różnych wariantów danego patogenu) oraz trwałość. Dlatego dokładne wskazanie jakości odpowiedzi odpornościowej wygenerowanej na poziomie jednostki jest niemożliwe. Wszystkie badania, którymi dysponujemy, przedstawiają medianę lub średnią wartość dotyczącą jakości odpowiedzi odpornościowej - wyjaśnia dr Fiałek.

Jednak zdaniem eksperta mieszana odporność, czyli po przejściu COVID-19, a następnie zaszczepieniu się, jest kluczowa.

- Obecnie, w dobie wariantu Omikron SARS-CoV-2, obserwujemy wysoki odsetek reinfekcji, czyli ponownych zakażeń. W literaturze opisywane są osoby, które zakażają się nawet po upływie trzech miesięcy od poprzedniej infekcji. To pokazuje, że poinfekcyjna odpowiedź odpornościowa może być słaba, krótkotrwała i niestabilna. Właśnie dlatego ozdrowieńcy również powinni się zaszczepić. Przyjęcie preparatu przeciw COVID-19 nie tylko nie spowoduje upośledzenia układu immunologicznego, ale wzmocni, rozszerzy i wydłuży czas trwania ochrony. Dzięki temu zyskujemy silniejszą i trwającą dłużej odporność, często krzyżową wobec różnych wariantów SARS-CoV-2 - mówi dr Fiałek.

- Każdy kontakt z wirusem należy traktować niejako kolejną dawkę szczepionki. W związku z tym osoba, która przechorowała COVID-19 powinna się zaszczepić kolejną dawką, jak inni, jednak należy odczekać pewien czas. Znajomym, którzy do mnie często dzwonią po poradę, zawsze sugeruję, żeby na spokojnie odczekali trzy miesiące, a następnie przyjęli szczpienie - mówi prof. Marcinkiewicz.

Jak przyznaje sam profesor, mimo przyjęcia trzech dawek szczepionki, ostatnio zachorował na COVID-19. Choroba na szczęście miała lekki przebieg.

- Zamierzam zaszczepić się kolejną, czwartą dawką szczepionki po sześciu miesiącach. Wiemy, że odporność na tyle się obniża po pięciu-sześciu miesiącach, że jest to niezbędne - podkreśla prof. Marcinkiewicz.

3. Jak dotąd uniknąłem wirusa. Nie ma już sensu się szczepić?

Osobom, które są przekonane o swojej "niezniszczalnej" odporności, bo się nie zaszczepiły i nie zachorowały na COVID-19, eksperci jednak radzą zmienić zdanie.

Regularne szczepienia nie tylko nie osłabiają odporności, ale i działają wręcz odwrotnie. W medycynie jest dobrze znane zjawisko treningu immunologicznego. W dużym uproszeniu polega ono na tym, że szczepienia utrzymują układ odpornościowy w stanie gotowości, co może działać jako tarcza przed innymi patogenami. Przykładowo są dowody, że osoby, które co roku szczepiły się przeciwko grypie, łagodniej przechodziły zakażenie koronawirusem.

- Każda szczepionka chroni przed specyficznym patogenem, przeciw któremu została opracowana. Ale zdarza się, że po szczepieniu przeciw innemu patogenowi, pobudzony i reaktywny układ immunologiczny jest w stanie lepiej poradzić sobie ze zwalczaniem infekcji wywołanej innym czynnikiem chorobotwórczym, niż ten, przeciw któremu preparat jest specyficzny (w literaturze opisano zmniejszenie ryzyka ciężkiego przebiegu COVID-19 w grupie osób zaszczepionych przeciw odrze) - wyjaśnia dr Fiałek.

Zobacz także: NOP-y po szczepieniu przeciw COVID-19. Po jakim preparacie było ich w Polsce najwięcej? Nowy raport

Masz newsa, zdjęcie lub filmik? Prześlij nam przez dziejesie.wp.pl

Skorzystaj z usług medycznych bez kolejek. Umów wizytę u specjalisty z e-receptą i e-zwolnieniem lub badanie na abcZdrowie Znajdź lekarza.